ΔΝΤ: Παραδέχεται λάθη στο ελληνικό πρόγραμμα

Εξετάζοντας με κριτικό βλέμμα τον τρόπο που διαχειρίστηκε την οικονομική κρίση της ευρωζώνης, το ΔΝΤ ετοιμάζεται να αποδεχτεί δημόσια τα μεγάλα λάθη που έκανε στο ελληνικό πρόγραμμα.

Σε έγγραφο με την ένδειξη “άκρως εμπιστευτικό” που επικαλείται η WSJ, το Ταμείo αναφέρει ότι υποτίμησε κατά πολύ τις επιπτώσεις που θα είχαν οι συνταγές του στην ελληνική οικονομία, αλλά τονίζει ότι η απάντηση στην κρίση αγόρασε χρόνο στην ευρωζώνη να περιορίσει τον αντίκτυπο στην υπόλοιπη Ευρώπη.

Το ΔΝΤ παραδέχεται ότι χαλάρωσε τους κανόνες του για να δείξει ότι το ελληνικό χρέος είναι βιώσιμο και ότι η χώρα δεν ικανοποιούσε τρία από τα τέσσερα κριτήρια του Ταμείου για την παροχή βοήθειας.

Κατά τη διάρκεια των τελευταίων τριών ετών, ανώτατοι αξιωματούχοι του ΔΝΤ, συμπεριλαμβανομένης της Κριστίν Λαγκάρντ, έχουν ισχυριστεί δημόσια ότι το χρέος της χώρας είναι βιώσιμο και ότι θα αποπληρωθεί ολόκληρο και έγκαιρα, αναφέρει το ρεπορτάζ.

Το έγγραφο περιγράφει τις αβεβαιότητες γύρω από την ελληνική διάσωση ως "τόσο μεγάλες που τα στελέχη του Ταμείου αδυνατούσαν να εγγυηθούν ότι το χρέος είναι βιώσιμο".

Το ΔΝΤ παραδέχεται ότι ήταν πολύ αισιόδοξο όσον αφορά τις προοπτικές της Ελλάδας να επιστρέψει στη χρηματοδότηση από τις αγορές αλλά και τη δυνατότητα της κυβέρνησης να εφαρμόσει τους όρους του προγράμματος.

Μια εκδοχή του εγγράφου αναμένεται να δημοσιοποιηθεί την Πέμπτη. Σημειώνεται ότι το Ταμείο έχει δημοσιοποιήσει τους τελευταίους μήνες μια σειρά αναλύσεις που προσπαθούν να αξιολογήσουν την εμπλοκή του στην κρίση της ευρωζώνης.

Το έγγραφο υποστηρίζει ότι μεγαλύτερο όφελος από τη διάσωση του 2010 δεν είχε η Ελλάδα, αλλά η ευρωζώνη συνολικά.

H διάσωση ήταν μια αποστολή συγκράτησης, η οποία "έδωσε στην ευρωζώνη χρόνο να κατασκευάσει ένα τείχος προστασίας για τα πιο ευάλωτα μέλη και απέτρεψε πιο σοβαρές επιπτώσεις στην παγκόσμια οικονομία".

Το Ταμείο ασκεί κριτική στην καθυστέρηση της αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους, η οποία τελικά πραγματοποιήθηκε τον Μάιο του 2012.

Αναφέρει ότι η περικοπή του ελληνικού χρέους πριν από το Μάιο του 2012 ήταν "πολιτικά δύσκολη" εξαιτίας της αντίστασης ορισμένων κρατών μελών της ευρωζώνης, οι τράπεζες των οποίων είχαν μεγάλες ποσότητες ελληνικού χρέους.

Οι χώρες αυτές ανησυχούσαν ότι η περικοπή του χρέους της Ελλάδας θα επέτρεπε στη χώρα να χαλαρώσει υπερβολικά όσον αφορά τις μεταρρυθμίσεις και θεωρούσαν ότι το χρέος αποτελεί μοχλό πίεσης.

Το ΔΝΤ υποστηρίζει ακόμα ότι μια άμεση αναδιάρθρωση θα ήταν φθηνότερη για τους Ευρωπαίους φορολογουμένους, καθώς η καθυστέρηση σήμαινε ότι οι πιστωτές του ιδιωτικού τομέα θα αποπληρώνονταν πλήρως για τα δύο χρόνια πριν από το 2012, την ώρα που το ελληνικό χρέος περνούσε στα χέρια των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων και του ΔΝΤ.

Παραδέχεται ακόμα ότι η ανάλυσή του για τη μελλοντική πορεία του χρέους ήταν κατά πολύ λανθασμένη, καθώς περιελάμβανε stress tests που αποδείχτηκαν ήπια σε σχέση με τα αποτελέσματα.

Βολές προς την... Ευρώπη 

Στο έγγραφο εκφράζονται έντονες επικρίσεις για έναν κρίσιμο συντελεστή του προγράμματος, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με την οποία συνεργάστηκε στη διενέργεια του κολοσσιαίου προγράμματος βοήθειας προς τη χώρα.

Αναφέρεται ότι η Κομισιόν «είχε την τάση να σχεδιάζει στρατηγική με βάση τη γενικώς επικρατούσα άποψη, είχε μικρή επιτυχία στην επιβολή των όρων δανειοδότησης και δεν είχε πείρα στη διαχείριση κρίσεων.

Προστίθεται ότι η Επιτροπή επικεντρωνόταν περισσότερο «στη συμμόρφωση με τους κανόνες της Ε.Ε. και όχι στις επιπτώσεις στην ανάπτυξη» και «δεν ήταν σε θέση να συνεισφέρει ουσιαστικά στον εντοπισμό των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων που θα τόνωναν την ανάπτυξη».

«Κανένας από τους εταίρους στην τρόικα δεν θεωρούσε ιδανική τη συμφωνία», αναφέρεται στο κομμάτι της έκθεσης όπου συζητείται η «ασυνήθιστη» συμφωνία της τρόικας, τονίζοντας ότι «υπήρχαν σημαντικές διαφορές απόψεων εντός της τρόικας, ειδικά όσον αφορά τις προβλέψεις για την ανάπτυξη».

Οι προβλέψεις για την ανάπτυξη έπεφταν εντελώς έξω, αλλά και πάλι η Ελλάδα παρέμενε υποχρεωμένη να αντεπεξέλθει στους ίδιους στόχους για μείωση ελλείμματος. «Οι δημοσιονομικοί στόχοι έγιναν ακόμη πιο φιλόδοξοι, όταν η διολίσθηση ξεπέρασε τις προβλέψεις. Επιπλέον, μετακινήθηκε το σημείο εκκίνησης», αναφέρεται. Προστίθεται ότι οι στόχοι και οι βασικές μακροοικονομικές προβλέψεις δεν αναθεωρήθηκαν ώστε να καθρεφτίζουν αυτό που πραγματικά συνέβαινε στην Ελλάδα επί 18 μήνες, μέχρι τον Δεκέμβριο του 2011.

Το ΔΝΤ αρχικώς προέβλεπε ότι η Ελλάδα θα έχανε το 5,5% του ΑΕΠ της μεταξύ των ετών 2009 και 2012. Η χώρα έχει χάσει όμως το 17% της εθνικής παραγωγής της. Στο πρόγραμμα διάσωσης γινόταν πρόβλεψη για ανεργία 15% το 2012, που ήταν 25%.

Η επιβράδυνση της επιβολής λιτότητας θα βοηθούσε την ελληνική οικονομία, αλλά δεν ήταν πολιτικά εφικτή, αναφέρει το ταμείο. «Αν και η έγκαιρη προσαρμογή των στόχων θα είχε περιορίσει τη συρρίκνωση, τότε το πρόγραμμα θα χρειαζόταν πρόσθετη χρηματοδότηση», ενώ οι κυβερνήσεις της ευρωζώνης δεν ήταν διατεθειμένες να δώσουν περισσότερα.

Στην έκθεση ο διεθνής οργανισμός επικρίνει τις ελληνικές κυβερνήσεις γιατί δεν κατόρθωσαν να επιβάλουν διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις με τις οποίες θα τονωνόταν ο ιδιωτικός τομέας, και αναφέρεται ότι «ο πόνος της προσαρμογής μοιράστηκε δυσανάλογα στην κοινωνία». Παραδέχεται πάντως ότι δεν υπάρχουν πολλά ιστορικά προηγούμενα γι' αυτό το τεράστιο μέγεθος περικοπών των δαπανών και φορολογικών αυξήσεων που πέτυχε η Ελλάδα, για να φτάσει στους επιθυμητούς στόχους.

Το ΔΝΤ δεν εξηγεί γιατί έκανε τις επιλογές που έκανε λεπτομερώς, ούτε γιατί συμφώνησε με τις αναλύσεις της τρόικας, που σήμερα λέει ότι ήταν εσφαλμένες. Αναφέρει όμως ότι το προσωπικό του ΔΝΤ «ευθαρσώς αναφέρθηκε» στους κινδύνους εφαρμογής του ελληνικού προγράμματος.