Η εύθραυστη κυβερνητική συνοχή, τα οργανωμένα συμφέροντα που αντιδρούν στις μεταρρυθμίσεις αλλά και η μάχη επιβίωσης δημοσιονομικών μέτρων στις αίθουσες των δικαστηρίων αποτελούν, σύμφωνα με την Κομισιόν, τους βασικότερους κινδύνους για την υλοποίηση του μνημονίου.

Όπως εκτιμάται, μάλιστα, στην έκθεση προόδου που δόθηκε σήμερα στη δημοσιότητα, αν δημοσιονομικά μέτρα κριθούν αρνητικά στα δικαστήρια, τότε οι ανάγκη αναπλήρωσης των προβλεπόμενων εσόδων με νέα μέτρα θα είναι επιτακτική.

Οι επισημάνσεις έρχονται την ώρα όπου στις δικαστικές αίθουσες κρίνεται η είσπραξη του ειδικού τέλους ακινήτων μέσα από τους λογαριασμούς της ΔΕΗ, μέσω του οποίου οι ετήσιες εισπράξεις για το Δημόσιο φτάνουν τα 2,6 δισ. ευρώ. Από τις προειδοποιήσεις της Κομισιόν είναι σαφές ότι θα απαιτηθεί η αντικατάσταση των συγκεκριμένων εσόδων από άλλα μέτρα αν αποτύχει η είσπραξή του.

Ευρύτερα στο θέμα των μέτρων, γίνεται αναφορά στα μέτρα ύψους 13,5 δισ. ευρώ τα οποία ελήφθησαν πρόσφατα και επισημαίνεται ότι απομένει ο προσδιορισμός επιπλέον μέτρων 4 δισ. ευρώ την περίοδο 2014-15.

Περιγράφοντας τους κινδύνους που περιβάλλουν την υλοποίηση του μνημονίου, η Κομισιόν επισημαίνει ότι "σημαντικά δημοσιονομικά μέτρα είναι πιθανόν να κριθούν στα δικαστήρια, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει στην ανάγκη κάλυψης του δημοσιονομικού κενού", ενώ ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στην ανθεκτικότητα της τρικομματικής κυβέρνησης, με χαρακτηρισμούς περί εύθραυστης συνοχής, παρά τη γενικότερη κυβερνητική αποφασιστικότητα.

Όσον αφορά την προώθηση των μεταρρυθμίσεων, σημειώνεται ότι εγείρουν ισχυρές ενστάσεις από οργανωμένα συμφέροντα, προδιαγράφοντας απαιτούμενη σύγκρουση της κυβέρνησης με οργανωμένες ομάδες.

Η Κομισιόν στέλνει αυστηρό μήνυμα για τη συνέχιση των μεταρρυθμίσεων και τήρησης των συμφωνηθέντων. "Μόνο η πλήρης εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων και η τήρηση των συμφωνηθέντων θα επιβραβευθεί", σημειώνεται χαρακτηριστικά, αν και νωρίτερα γίνεται ιδιαίτερη αναφορά στην αποφασιστικότητα που επέδειξε η τρικομματική κυβέρνηση, μετά από μία περίοδο εκτεταμένης αβεβαιότητας για τη συμμετοχή της χώρας στην ευρωζώνη, να επαναφέρει το πρόγραμμα εντός τροχιάς.

Οι καθυστερήσεις, η εκτεταμένη αβεβαιότητα, οι αλλεπάλληλες εκλογικές αναμετρήσεις, επηρέασαν, κατά την Ε.Ε., καθοριστικά την ελληνική οικονομία συμβάλλοντας στη διατήρηση της βαθιάς ύφεσης και το 2012 -κοντά στο 6%- αλλά και το 2013, οπότε αναμένεται συρρίκνωση κατά 4,2%. Το 2014 αναμένεται ανάπτυξη 0,6%.

Σύμφωνα με την εκτίμηση που διατυπώνεται στο ΜoU, η σταθεροποίηση της οικονομίας και η ανάκαμψη αναμένεται τους επόμενους 12-18 μήνες. Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά, "η οικονομία θα συρρικνωθεί 6% το 2012 και 4,25% το 2013 πριν αρχίσει να ανακάμπτει (σε τετραμηνιαία βάση) στα τέλη του 2013 - αρχές 2014".

Για την επιστροφή στην ανάπτυξη, καθοριστικής σημασίας θεωρείται η εστίαση στις διαρθρωτικές αλλαγές, που θα ξεκλειδώσουν αναπτυξιακές δυνάμεις, και στην απασχόληση.

Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στην αγορά εργασίας, όπου ήδη αναφέρεται πως έχει επιτευχθεί κάποια πρόοδος, ενώ τονίζεται ότι εφεξής θα πρέπει να δοθεί έμφαση στις αγορές προϊόντων και υπηρεσιών, σε μεταρρυθμίσεις στη μικροοικονομία, με περιορισμό των περιθωρίων κέρδους και των ενοικίων αλλά και στην απελευθέρωση των αγορών ενέργειας και μεταφορών.

Στην έκθεση αναγνωρίζεται η μεγάλη δημοσιονομική προσαρμογή από το 2009, που έχει οδηγήσει το πρωτογενές έλλειμα σε μείωση κατά 9 μονάδες, αν και εκτιμάται ότι -λόγω χειρότερων μακροοικονομικών επιδόσεων αλλά και καθυστερήσεων στην εφαρμογή των συμφωνηθέντων μέτρων- θα χαθεί ο φετινός στόχος για πρωτογενές έλλειμμα 1% του ΑΕΠ.

Καθυστερήσεις επισημαίνονται στην υιοθέτηση των συμφωνηθέντων περικοπών για τα ειδικά μισθολόγια (οι αποφάσεις ελήφθησαν τον Νοέμβριο), ενώ υπογραμμίζονται και οι αντιστάσεις που συναντούν οι εξοικονομήσεις στις δαπάνες υγείας, αν και γενικά τονίζεται ότι το πρόγραμμα αποδίδει καρπούς.

Όσον αφορά τις κλασικές κίτρινες κάρτες, η προώθηση των ιδιωτικοποιήσεων κρίνεται απογοητευτική, ενώ στο πεδίο της φορολογίας επισημαίνονται καθυστερήσεις με χαρακτηριστική περίπτωση κωλυσιεργίας την τοποθέτηση νέου Γενικού Γραμματέα Εσόδων, θέση που αναμένεται να καλυφθεί έως το τέλος του έτους.


Τα προαπαιτούμενα για τις τρεις δόσεις μέχρι τον Μάρτιο

Η Ελλάδα προκειμένου να πάρει τις τρεις «υποδόσεις» μέχρι τον Μάρτιο θα πρέπει να κάνει τα εξής:
Για τη δόση του Ιανουαρίου:
• Κατάθεση του φορολογικού νομοσχεδίου.
• Αλλαγές στις τιμές του ρεύματος για τους πελάτες χαμηλής τάσης με βάση την πρόταση της ΡΑΕ.

Για τη δόση του Φεβρουαρίου
• Να γίνει η προσαρμογή του μεσοπρόθεσμου ώστε να μπει «ταβάνι» τριετίας για τις δαπάνες των κρατικών τομέων.

Για τη δόση του Μαρτίου
• Στη δημόσια διοίκηση να ολοκληρωθεί το σχέδιο αναζήτησης «περιττού» προσωπικού στα υπουργεία και στους φορείς, με βάση το γνωστό σχέδιο αποχωρήσεων.
• Στον χώρο της υγείας να αναθεωρηθούν προς τα κάτω οι τιμές στα φάρμακα, με βάση τις τιμές που ισχύουν στις τρεις φθηνότερες χώρες της Ε.Ε.


Αξίζει να σημειωθεί ότι στον πίνακα όπου αναφέρεται το πού θα δοθούν τα χρήματα των δόσεων προβλέπονται αποπληρωμές βραχυπρόθεσμων τίτλων (εντόκων γραμματίων) 3,4 δισ. ευρώ το α΄ τρίμηνο, προκειμένου να κλείσει η έκδοση των μηνιαίων γραμματίων που εξέδωσε η ελληνική κυβέρνηση για να πληρώσει το ομόλογο της ΕΚΤ το περασμένο καλοκαίρι. Δεν προβλέπονται όμως άλλες αντίστοιχες πληρωμές μέχρι και το τέλος του 2014.

Αντίστοιχα, από τις αποκρατικοποιήσεις προβλέπεται ότι θα εισπραχθούν 100 εκατ. το α΄ τρίμηνο του 2013, 1 δισ. το β΄ τρίμηνο και από 700 εκατ. ευρώ τα δύο επόμενα. Υπενθυμίζεται ότι αν δεν πιαστούν οι στόχοι η Ελλάδα θα πρέπει να πάρει νέα μέτρα. Συνολικά ο στόχος για αποκρατικοποιήσεις φτάνει το 22 δισ. ως το 2020.


Οι τράπεζες

Για το Τ.Τ. αναφέρεται ότι έχει ξεκινήσει η διαδικασία "οργανωμένης διάλυσης" (orderly resolution) και πρέπει να έχει ολοκληρωθεί έως τα τέλη Ιανουαρίου.

Σημειώνεται ότι τα περισσότερα μέτρα που αναφέρονται περιλαμβάνονταν στο draft της Ε.Ε., που είχε αποκαλύψει το Euro2day. Η τελική έκθεση της Ε.Ε. αναφέρει ότι "η Ελλάδα αντιμετώπιζε μία πολύ δύσκολη επιλογή. Από τις εκλογές της 17ης Ιουνίου προέκυψε ένας τρικομματικός κυβερνητικός συνασπισμός με εντολή να εξασφαλίσει το μέλλον της χώρας στην ευρωζώνη και κατά συνέπεια να εφαρμόσει το πρόγραμμα οικονομικής προσαρμογής αποφασιστικά.


Υπάρχουν αντιστάσεις λένε ευρωπαϊοι αξιωματούχοι - Χρηματοδοτικό κενό 1,1 δισ.

Την κοινή διαπίστωση ότι υπάρχουν πεδία σημαντικής προόδου της ελληνικής οικονομίας σε σχέση με τα μνημόνια που έχει υπογράψει, έκαναν κορυφαίοι αξιωματούχοι της ΕΕ κατά την παρουσίαση εκθέσεων αξιολόγησης.

Παρόλα αυτά σημαντική επισήμανση ήταν ότι υπάρχουν αντιστάσεις, πολιτική αντίδραση και άρνηση του κατεστημένου, ώστε να εφαρμοστούν με ταχύτητα και αποτελεσματικότητα οι προτεινόμενες μεταρρυθμίσεις και τα μέτρα.

Μάλιστα, εκτιμήθηκε ότι αυτά έθεσαν σε κίνδυνο και την αξιοπιστία του προγράμματος. Το 2012 χαρακτηρίστηκε μια χρονιά “συναρπαστική” καθώς οι ανατροπές στην εσωτερική πολιτική σκηνή επηρέασαν μοιραία την προσαρμογή στις επιταγές του προγράμματος. Αναφέρθηκε ωστόσο, ότι η νέα κυβέρνηση συνεργασίας ανέλαβε σημαντικές πρωτοβουλίες, επιταχύνοντας σημαντικά την πρόοδο σε πολλούς τομείς.

Δίνοντας περαιτέρω έμφαση, αξιωματούχοι της ΕΕ τόνισαν ότι αν οι μεταρρυθμίσεις προχωρήσουν θα υπάρξουν σημάδια ανάκαμψης της οικονομίας στο τελευταίο τρίμηνο του 2013. Σε ότι αφορά το τετελεσμένο της επιμήκυνσης του δημοσιονομικού προγράμματος ως το τέλος του 2016, εκτιμήθηκε ότι το χρηματοδοτικό κενό που θα προκύψει δεν θα ξεπεράσει το 1,1 δισ. ευρώ. Μάλιστα, όπως αναφέρεται στην έκθεση νέα μέτρα για τη μείωση του χρέους είναι πιθανό να οδηγήσουν σε επιπλέον μείωση του χρέους κατά 1,4% του ΑΕΠ προκειμένου αυτό να διαμορφωθεί σε 124% του ΑΕΠ το 2020.

Eπίσης αναφέρθηκε η δημιουργία ενός εθνικού συντονιστικού οργάνου, το οποίο θα αναλάβει τον τομέα καταπολέμησης της διαφθοράς, καθώς έχει ήδη υπογραφεί ο σχετικός οδικός χάρτης μεταξύ των συναρμόδιων υπουργείων.