Η έξοδος της Ελλάδας από την ευρωζώνη είναι ένα βαθύτατα πολιτικό ζήτημα και σχετίζεται με σημαντικά κόστη τόσο για την ίδια όσο και για τις άλλες χώρες της ευρωζώνης, τονίζει σε έκθεσή της η Goldman Sachs.

Όπως επισημαίνει, η εκτίμησή της είναι ότι όσο η υπόλοιπη ευρωζώνη δεν είναι αρκετά εύρωστη για να αντιμετωπίσει τις πιθανές επιπτώσεις από την ελληνική κρίση, είναι απίθανο να γίνουν αποφασιστικές ενέργειες κατά της Ελλάδας, εκτός βεβαίως και αν αυτή αθετήσει μονομερώς τις υποχρεώσεις της.

Σύμφωνα με τον διεθνή οίκο, η πολιτική της δημοσιονομικής προσαρμογής παραμένει δύσκολη στην Ελλάδα, όμως δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι η κυβέρνηση θα επιχειρήσει μετωπική σύγκρουση με τους νομοθέτες της ευρωζώνης στην παρούσα φάση. Από την άλλη πλευρά, πιστεύει πως οι κυβερνήσεις στην υπόλοιπη ευρωζώνη, συμπεριλαμβανομένης και της γερμανικής, θα συνεχίσουν να εκταμιεύουν χρήματα προς τη χώρα, στο πλαίσιο των υφιστάμενων προγραμμάτων, όσο η διαφοροποίηση από τους στόχους παραμένει σε «επιτρεπτά» όρια και η ελληνική κυβέρνηση κάνει σοβαρές προσπάθειες στο μέτωπο των μεταρρυθμίσεων.

Το τι θεωρείται επιτρεπτό δεν είναι ξεκάθαρο και οι αλλαγές στις πολιτικές διαθέσεις μπορούν να περιορίσουν ή να διευρύνουν το εύρος των... αποδεκτών αστοχιών. Ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών δήλωσε πως ο χρόνος που χάθηκε κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας θα πρέπει να ληφθεί υπ’ όψιν όταν θα αποτιμάται η πρόοδος -ή η έλλειψη προόδου- του προγράμματος. Όμως, την ίδια ώρα, ξεκαθάρισε ότι δεν είναι δυνατόν να γίνουν ουσιαστικές αλλαγές. Ένα τρίτο πρόγραμμα, ή ενίσχυση του τρέχοντος, ή πιθανή χαλάρωση των συμφωνηθέντων μέτρων για τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, σύμφωνα με την εκτίμηση της Goldman Sachs, στο τέλος θα οδηγούσαν τη Γερμανία να ασκήσει βέτο σε ό,τι αφορά την εκταμίευση άλλων δόσεων.

Η γερμανική κυβέρνηση, πάντως, γνωρίζει τη δύσκολη κυκλική κατάσταση στην οποία βρίσκεται η ελληνική οικονομία, καθώς και ότι η επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων έχει γίνει ακόμα πιο δύσκολη. Αν και είναι απίθανο να παρασχεθούν περισσότερα χρήματα για να καλυφθούν οι όποιες αστοχίες λόγω της οικονομικής αδυναμίας, η μη επίτευξη στόχων από μόνη της δεν θα σημάνει αυτομάτως και το τέλος του προγράμματος. Αυτό που παραμένει κρίσιμο, τελικά, τους επόμενους μήνες είναι η ελληνική κυβέρνηση να καταφέρει να ξαναχτίσει την εξωτερική της αξιοπιστία προκειμένου να εξασφαλίσει περισσότερη στήριξη.

Τις τελευταίες εβδομάδες, υπήρξε ευρύτατη συζήτηση για την πιθανότητα η Ελλάδα να έρθει αντιμέτωπη με μια βραχυπρόθεσμη διακοπή στη χρηματοδότησή της, που θα την ανάγκαζε να φύγει από την ευρωζώνη. Η κατάσταση σίγουρα παραμένει πολύ δύσκολη λόγω τόσο της δύσκολης δημοσιονομικής προσαρμογής όσο και του φιλόδοξου προγράμματος δομικών μεταρρυθμίσεων που πρέπει να εφαρμοστούν. Ωστόσο, είναι επίσης αληθές ότι η κατάσταση σε ό,τι αφορά τη βραχυπρόθεσμη χρηματοδότηση της κυβέρνησης είναι λιγότερο αμφίβολη απ’ όσο συχνά θεωρείται.

Σύμφωνα με την Goldman Sachs, υπάρχουν αρκετοί πόροι ήδη ώστε να μπορέσει η Ελλάδα να χρηματοδοτηθεί για μια μακρά χρονική περίοδο, ακόμα και μετά το τέλος του τρέχοντος προγράμματος προσαρμογής για το 2014. Ο οίκος θεωρεί απίθανο ενδεχόμενη αποχώρηση της χώρας από την ευρωζώνη να πυροδοτηθεί αυτομάτως βραχυπρόθεσμα από έλλειψη πόρων.

Αντιθέτως, η έξοδος της Ελλάδας είναι ένα βαθύτατα πολιτικό ζήτημα, μεταξύ άλλων διότι το μεγαλύτερο μέρος του δημόσιου χρέους της και ένα σημαντικό μέρος των τραπεζικών χρεών βρίσκονται πλέον στην κατοχή του επίσημου τομέα. Τα κόστη που σχετίζονται με μια έξοδο είναι δύσκολο να καθοριστούν εκ προοιμίου και πιθανότατα θα ήταν υψηλά και για την Ελλάδα και για τις υπόλοιπες χώρες της ευρωζώνης.

Είναι λάθος να υποθέτουμε ότι η χώρα μπορεί να μεταβεί σε δικό της νόμισμα με ευκολία, σχολιάζει η Goldman Sachs. Μια διακοπή της ρευστότητας της ΕΚΤ προς το ελληνικό τραπεζικό σύστημα (όπως ορίζεται στην ουσία η έξοδος της Ελλάδας από την ευρωζώνη) θα υποδήλωνε ανατροπή των δημοσιονομικών και των συναλλαγματικών δομών της. Το ευρωσύστημα θα ερχόταν αντιμέτωπο με απώλειες μέσω των άμεσων εκθέσεων στην ελληνική κυβέρνηση και στο σύστημα Target 2, αλλά και μέσω των έμμεσων καναλιών όπως είναι η μετάδοση της κρίσης και το αρνητικό προηγούμενο στις αγορές.

Το πώς θα αντεπεξέλθει το σύστημα σε τέτοιες απώλειες στην περίπτωση αποχώρησης της Ελλάδας παραμένει άγνωστο. Κατά την άποψη της Goldman Sachs, όσο η υπόλοιπη ευρωζώνη δεν είναι αρκετά εύρωστη ώστε να διαχειριστεί τις πιθανές επιπτώσεις από την ελληνική κρίση είναι απίθανο να γίνουν βίαιες ενέργειες κατά της Ελλάδας, εκτός και αν η χώρα αθετήσει μονομερώς τις υποχρεώσεις της. Σε μια τέτοια περίπτωση, η χρηματοδότηση ίσως σταματούσε να καθιστά πιθανό το σενάριο αποχώρησής της.

Σύμφωνα με τον διεθνή οίκο, οι πρόσφατες εξελίξεις στην ελληνική πολιτική σκηνή σηματοδοτούν μια σημαντική βελτίωση σε σχέση με το αβέβαιο σκηνικό που προηγήθηκε των εκλογών του Ιουνίου.

Η πιο θετική έκπληξη -κατά την Goldman Sachs- ήταν η επιμονή του πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά να ξαναχτίσει την εξωτερική αξιοπιστία της ελληνικής κυβέρνησης προτού ζητήσει τη χαλάρωση των όρων δανεισμού της Ελλάδας.

Σε γενικές γραμμές, η G.S. εκτιμά πως η νυν κυβέρνηση θα προσπαθήσει να κάνει το καλύτερο που μπορεί για να μην προχωρήσει σε μονομερείς ενέργειες που θα ανάγκαζαν τους νομοθέτες της ευρωζώνης να διακόψουν τις πληρωμές με κάποιον τρόπο. Επιπλέον, η εκτέλεση του προϋπολογισμού του 2012 δεν απέχει πολύ από τους στόχους.

Ωστόσο, το βασικό ερώτημα παραμένει αν η προσαρμογή του προϋπολογισμού και τα σχέδια για μεταρρυθμίσεις είναι πολιτικά βιώσιμα, δεδομένου ότι η επίπτωσή τους στην αρνητική κυκλική θέση της Ελλάδας θα είναι πιθανότατα πολύ μεγάλη βραχυπρόθεσμα.

Ο διεθνής οίκος σημειώνει πως η κυβέρνηση θα έχει να περάσει δύο κρίσιμες δοκιμασίες τις επόμενες εβδομάδες: Η πρώτη είναι η επίτευξη συμφωνίας για τις λεπτομέρειες των περικοπών ύψους 11,5 δισ. ευρώ, εν όψει των συναντήσεων που θα έχει ο κ. Σαμαράς με την Angela Merkel στις 24 Αυγούστου και τον Francois Hollande στις 25 Αυγούστου. Η δεύτερη θα είναι η ψηφοφορία στη Βουλή επί των νέων μέτρων, που πιθανότατα θα διενεργηθεί κάποια στιγμή τον Σεπτέμβριο.