«Αν η νέα κυβέρνηση είναι υπέρ του κρατικού ελέγχου στα δίκτυα, τότε πρέπει να σταματήσει ο διαγωνισμός για την πώληση του ΔΕΣΦΑ (μαζί ή ξεχωριστά με τη ΔΕΠΑ), εκτός και αν θεωρούν επαρκές το μειοψηφικό ποσοστό που θα διατηρήσει το Δημόσιο», υποστήριζαν το Σαββατοκύριακο στελέχη της αγοράς, με αφορμή το κείμενο συμφωνίας των τριών πολιτικών αρχηγών.

Από το κείμενο προκύπτει πως η νέα κυβέρνηση θα επιδιώξει «τη διατήρηση της κυριότητας του κράτους στα δίκτυα και την αξιοποίηση του θεσμού των συμβάσεων παραχώρησης για βασικές υποδομές».

Δηλαδή, δεν θα πωληθεί π.χ. το δίκτυο υψηλής τάσης της ΔΕΗ (δεν είχε ενταχθεί στο πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων), για το οποίο λέγεται πως έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον όμιλοι του εξωτερικού. Ούτε θα πωληθεί η Εγνατία Οδός, αλλά θα υπογραφούν (μία ή περισσότερες) πολυετείς συμβάσεις παραχώρησης του οδικού άξονα σε ιδιώτες. Το ίδιο ισχύει και με άλλες βασικές υποδομές όπως οι υπόλοιποι οδικοί άξονες, η ύδρευση κ.λπ.

Στο κείμενο συμφωνίας των τριών πολιτικών αρχηγών, που στην ουσία είναι οι προγραμματικές δηλώσεις της κυβέρνησης, αναφέρεται πως θα επιδιωχθεί η σύνδεση των αποκρατικοποιήσεων με την ανάπτυξη και όχι μόνο με εισπρακτικούς στόχους (στο μνημόνιο αναφέρονται, πάντως, μόνο οι εισπρακτικοί στόχοι, οι οποίοι θα αλλάξουν για μία ακόμα φορά).

Παράλληλα, όμως, επισημαίνεται πως θα επισπευστούν οι ιδιωτικοποιήσεις, «κυρίως την περιπτώσεων όπου η συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα συνδέεται με επενδύσεις σε υποδομές και θέσεις εργασίας, και αναφέρεται το παράδειγμα της ΤΡΑΙΝΟΣΕ και γενικότερα του λειτουργικού έργου ΟΣΕ (π.χ. η επένδυση στον τερματικό σταθμό).

Στην ίδια κατηγορία μπορούν να ενταχθούν και αρκετοί άλλοι διαγωνισμοί, από το Ελληνικό μέχρι τα τουριστικά ακίνητα (π.χ. Αφάντου Ρόδου, όπου ο διαγωνισμός είναι σε εξέλιξη).

Χαρακτηριστικές του κλίματος ανασφάλειας που επικρατεί στις ιδιωτικοποιήσεις είναι και οι χθεσινές δηλώσεις του υφυπουργού Αθλητισμού Γ. Ιωαννίδη στο ραδιοφωνικό σταθμό «ΒΗΜΑ FM», σύμφωνα με τις οποίες ο ΟΠΑΠ δεν πρέπει να πωληθεί με βάση τη σημερινή χρηματιστηριακή αποτίμηση. Ο οργανισμός, κατά τον κ. Ιωαννίδη, πρέπει να πωληθεί μόνο στην περίπτωση όπου οι ιδιώτες βάλουν βαθιά το χέρι στην τσέπη γιατί συνεισφέρει εκατοντάδες εκατ. ευρώ ετησίως στο δημόσιο.

Στο κενό οι μισοί διαγωνισμοί για το δεύτερο εξάμηνο

Την ίδια στιγμή, όμως, σχεδόν οι μισές από τις εννέα ιδιωτικοποιήσεις που υποτίθεται πως θα δρομολογούνταν στο δεύτερο εξάμηνο του έτους δεν μπορούν να προχωρήσουν αν δεν προηγηθούν τεράστιες θεσμικές αλλαγές (όπως η δημιουργία των ανεξάρτητων ρυθμιστικών αρχών σε αγορές όπως τα λιμάνια, οι αυτοκινητόδρομοι κ.λπ., που αναφέρεται στο κείμενο των τριών πολιτικών αρχηγών), μεταβιβάσεις περιουσιακών στοιχείων κ.ά.

Ένα παράδειγμα είναι η ΛΑΡΚΟ με τις συσσωρευμένες ζημίες των 150.000.000 ευρώ. Είναι δυνατόν στο Ταμείο να θεωρούν πως κάποιος θα αγοράσει μια εταιρεία με τόσα βάρη η οποία έχει σύμβαση εκμετάλλευσης των μεταλλείων στη Λάρυμνα Φθιώτιδας μέχρι τα τέλη του έτους (μετά την εξάμηνη παράταση που έδωσε προ ημερών εσπευσμένα ο υπηρεσιακός υπουργός Περιβάλλοντος για να αποφευχθεί το λουκέτο καθώς η 26ετής σύμβαση έληγε στις 30 Ιουνίου); Πώς ακριβώς θα πωληθεί η ΛΑΡΚΟ; Μάλλον θα χρειαστεί να κλείσει ή να μεταφερθούν οι ζημίες στο ελληνικό δημόσιο για να υπάρξει ενδιαφέρον από επενδυτή, λένε στελέχη της αγοράς.

Σημειώστε πως η ΛΑΡΚΟ είναι η μοναδική παραγωγός νικελίου στην Ευρώπη και η 5η μεγαλύτερη παραγωγός στον κόσμο. Η διοίκηση του ταμείου ιδιωτικοποίησης, στις εκθέσεις προς την προηγούμενη κυβέρνηση, την εμφάνιζε στη λίστα των εταιρειών που θα πωληθούν αμέσως, για να μας ενημερώσει (όταν πήγαν στην οδό Κολοκοτρώνη εκπρόσωποι των εργαζομένων) πως δύσκολα θα πωληθεί!

Στην περίπτωση της ΕΥΔΑΠ και της ΕΥΑΘ, η διαδικασία πώλησης κρύβει, επίσης, «βρόμικα μυστικά». Οι δύο εταιρείες έχουν υπογράψει συμβάσεις παραχώρησης με το ελληνικό δημόσιο για την εκμετάλλευση των δικτύων, οι οποίες λήγουν σε σύντομο χρονικό διάστημα.

Η σύμβαση της ΕΥΔΑΠ λήγει το 2019 και σχεδόν μία δεκαετία αργότερα (το 2031) λήγει η αντίστοιχη σύμβαση της ΕΥΑΘ. Με βάση το κοινοτικό δίκαιο, οι συμβάσεις δεν μπορούν να παραταθούν χωρίς διαγωνισμό και αυτό σημαίνει πως δεν είναι καθόλου σίγουρο πως οι δύο εταιρείες θα εκμεταλλεύονται τα δίκτυα ύδρευσης και αποχέτευσης μετά τη λήξη τους. Μπορεί να ενδιαφερθούν ισχυροί εγχώριοι ή ξένοι όμιλοι και να καταθέσουν καλύτερες προσφορές.

Ποιος θα ενδιαφερθεί να αγοράσει ποσοστό των δύο εταιρειών όταν γνωρίζει πως σε λίγα χρόνια ενδέχεται να χάσουν το δικαίωμα εκμετάλλευσης των δικτύων; Γιατί να μην περιμένουν οι επενδυτές 8 - 10 χρόνια και να «χτυπήσουν» τον διαγωνισμό εκμετάλλευσης αντί να δαπανούν σήμερα κεφάλαια για την απόκτηση της ΕΥΔΑΠ ή της ΕΥΑΘ;

Στο ταμείο ιδιωτικοποιήσεων αναζητούν φόρμουλα για να προχωρήσουν οι διαγωνισμοί για τις δύο εταιρείες ύδρευσης και να ξεπεραστούν τα εμπόδια. Μια λύση θα ήταν να προκηρυχθούν ταυτόχρονα οι διαγωνισμοί πώλησης μετοχών ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ με τους διαγωνισμούς επέκτασης των συμβάσεων παραχώρησης των δικτύων σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη.

Οι οδικοί άξονες

Σοβαρά προβλήματα αντιμετωπίζει και το σχέδιο πώλησης της Εγνατίας Οδού, καθώς η εταιρεία που διαχειρίζεται τον πανάκριβο οδικό άξονα είναι υπερχρεωμένη, έχει περιορισμένα έσοδα (λειτουργούν ελάχιστοι σταθμοί διοδίων), ενώ η κυκλοφορία έχει παρουσιάσει σημαντική πτώση εξαιτίας της οικονομικής κρίσης.

Ακόμη σοβαρότερη είναι η κατάσταση με την εταιρεία Ελληνικοί Αυτοκινητόδρομοι, στην οποία εντάσσονται οι συμμετοχές του ελληνικού Δημοσίου στους οδικούς άξονες. Για να παραχωρηθεί η συγκεκριμένη πρέπει να απεμπλακούν οι τέσσερις εκ των πέντε οδικών αξόνων. Οι εργασίες σε Ιονία Οδό, Άξονα Κεντρικής Ελλάδας, Μαλιακός - Κλειδί και Κόρινθος - Πάτρα - Πύργος - Τσακώνα έχουν σταματήσει από τον Νοέμβριο του 2010.