Στις εκλογές της 6ης Μαΐου 2012 τα δύο πρώην μεγάλα παραδοσιακά κόμματα εξουσίας απέτυχαν να εξηγήσουν με αξιοπιστία στο εκλογικό σώμα την ανάγκη συνέχισης της δημοσιονομικής προσαρμογής και των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, αναφέρει η Alpha Bank στο εβδομαδιαίο δελτίο οικονομικών εξελίξεων.

Ειδικότερα, τα κόμματα αυτά και η τρόικα απέτυχαν να δώσουν στο εκλογικό σώμα ουσιαστική ελπίδα και προοπτική έγκαιρης εξόδου από την κρίση, παρά τα μεγάλα προβλήματα που έχει επισωρεύσει έως σήμερα η προσαρμογή, με την παρατεταμένη ύφεση, τη μεγάλη μείωση των εισοδημάτων, το κλείσιμο καταστημάτων και επιχειρήσεων και την αύξηση της ανεργίας σε πολύ υψηλά επίπεδα.

Το εκλογικό σώμα, το οποίο υπέστη τις επιπτώσεις της πλήρους ανατροπής των οικονομικών συνθηκών τα τελευταία δύο έτη (αφού θα έπρεπε να προσαρμοστεί στα δεδομένα μιας οικονομίας με μειωμένο εισόδημα λόγω της ύφεσης κατά 20 δισ. ευρώ περίπου και χωρίς τον καθαρό ξένο δανεισμό που έφτασε το 2009 τα 35 δισ.), βρέθηκε αντιμέτωπο με παραπλανητικές υποσχέσεις από άλλα κόμματα για άμεσες λύσεις μέσω της κατάργησης του μνημονίου και των δανειακών συμβάσεων.

Επιδιώχθηκε έτσι να δοθεί στο εκλογικό σώμα η εντύπωση ότι ανοίγει πλέον ο δρόμος για τη διακοπή της λιτότητας και για επαναφορά των μισθών και των συντάξεων και της απασχόλησης και, ενδεχομένως, και του θεσμικού και οργανωτικού πλαισίου σε βασικούς τομείς της οικονομίας και της κοινωνίας στα επίπεδα και στην κατάσταση τουλάχιστον του 2009 ή και καλύτερα.

Διαβεβαιώσεις, όμως, ότι μπορούμε να εφαρμόσουμε τις ανωτέρω πολιτικές και να παραμείνουμε ταυτόχρονα στη ζώνη του ευρώ είναι εντελώς παραπλανητικές. Στην πραγματικότητα, η ακύρωση του μνημονίου και των δανειακών συμβάσεων και, το σπουδαιότερο, η αντιστροφή της πολιτικής της δημοσιονομικής προσαρμογής και των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων οδηγούν τη χώρα εκτός της ζώνης του ευρώ και επίσης εκτός της Ε.Ε.-27.

Είναι απολύτως σωστό ότι δεν υπάρχει κανένας μηχανισμός με τον οποίο μια χώρα μπορεί να εκδιωχθεί από τη ζώνη του ευρώ. Ωστόσο, η όποια συζήτηση για δημιουργία κυβέρνησης με στόχο την απαλλαγή από το μνημόνιο και τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τις δανειακές συμβάσεις οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια σε αναγκαστική έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ με δική της πρωτοβουλία.

Αυτό θα συμβεί διότι η ακύρωση της σημαντικής χρηματοδοτικής βοήθειας που μας παρέχεται θα οδηγήσει το ελληνικό τραπεζικό σύστημα εκτός του ευρωπαϊκού συστήματος κεντρικών τραπεζών και στη νομισματική (πληθωριστική) χρηματοδότηση των εκ νέου αυξανόμενων δημοσιονομικών μας ελλειμμάτων.

Ειδικότερα, αν η Ελλάδα καταφύγει στις ανωτέρω ενέργειες και ακυρώσει το 2ο μνημόνιο και τη δανειακή σύμβαση που το συνοδεύουν, και, το σπουδαιότερο, αν εγκαταλείψει το πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής και μεταρρυθμίσεων, τότε θα χάσει τις σημαντικές ενισχύσεις που τις παρέχονται, που σημειωτέον συνιστούν τη μεγαλύτερη χρηματοδοτική ενίσχυση που έχει ποτέ δοθεί σε χώρα στα παγκόσμια χρονικά.

Στην περίπτωση αυτή, η χώρα θα υποχρεωθεί σε άτακτη χρεοκοπία και ο ελληνικός λαός θα επωμιστεί ολόκληρο το κόστος της ουσιαστικής διάλυσης των βασικών θεσμών λειτουργίας της οικονομίας και το κόστος της εξόδου από μια κρίση που θα είναι πολύ πιο παρατεταμένη και θα λάβει πολύ μεγαλύτερες διαστάσεις.

Οι συνέπειες

Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι, εάν το ελληνικό κράτος αθετήσει τις υποχρεώσεις που έχει αναλάβει, τότε θα συμβούν τα ακόλουθα:

(1) Δεν θα λάβει τη 2η δόση της χρηματοδοτικής ενίσχυσης, ύψους 29 δισ. ευρώ, που προορίζεται σε μεγάλο βαθμό για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών σε αναπλήρωση των ζημιών που υπέστησαν από το PSI plus, που είχε ως συνέπεια τη μείωση της αξίας των κρατικών ομολόγων που είχαν στο ενεργητικό τους κατά -75% περίπου. Εάν συμβεί αυτό, πώς θα γίνει η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών;

Χωρίς τα κεφάλαια για την ανακεφαλαιοποίηση σε καθεστώς ελεύθερης κίνησης κεφαλαίων, οι ελληνικές τράπεζες και η ελληνική οικονομία είναι εκτεθειμένες σε μεγάλους κινδύνους. Σε κάθε περίπτωση, το εκλογικό σώμα θα πρέπει να πληροφορηθεί ότι η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών δεν γίνεται με κεφάλαια του ελληνικού κράτους (τα οποία δεν υπάρχουν, αφού το ελληνικό κράτος έχει μόνο υποχρεώσεις), αλλά του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοοικονομικής Σταθερότητας (EFSF). Αυτά τα κεφάλαια δίνονται μόνο υπό την προϋπόθεση της πιστής τήρησης του 2ου μνημονίου οικονομικής πολιτικής.

Σε κάθε περίπτωση, τα κεφάλαια αυτά δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν για κρατικοποίηση των ελληνικών τραπεζών, διότι αν αυτό γίνει οι δανειστές μας δικαίως θα τα θεωρήσουν δανεικά και αγύριστα.

Επομένως, δικαίως δεν θα τα διαθέσουν. Σημειώνεται ότι το όλο εγχείρημα της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών έχει σχεδιαστεί έτσι ώστε με την έξοδο από την κρίση να επιστραφούν τα κεφάλαια αυτά στους δανειστές μας, με τις τράπεζες να παραμένουν ιδιωτικές, και όχι κακοδιοικούμενες υπό κρατικό έλεγχο, έτσι ώστε να μην υπάρξει διόγκωση του δημοσίου χρέους, η εξυπηρέτηση του οποίου θα βαρύνει όλους τους φορολογουμένους.

(2) Θα διακοπεί οριστικά η χρηματοδότηση των ελληνικών τραπεζών από την ΕΚΤ με απώλεια ρευστότητας για την ελληνική οικονομία ύψους άνω των 130 δισ. ευρώ. Στο τέλος Μαρτίου 2012, το υπόλοιπο των ιδιωτικών καταθέσεων στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα ανερχόταν σε 165,3 δισ., ενώ το υπόλοιπο των δανείων προς τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά ανερχόταν στα 245,1 δισ.

Απόψεις σύμφωνα με τις οποίες θα χρησιμοποιηθούν τα 165 δισ. των χρημάτων των καταθετών στις τράπεζες για τη χρηματοδότηση των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών εκφράζουν παντελή άγνοια της πραγματικότητας. Επισημαίνεται για πολλοστή φορά ότι πρόσθετα δάνεια δεν μπορούν να δοθούν εάν δεν επιστρέψουν οι καταθέσεις που έχουν φύγει πίσω στο τραπεζικό σύστημα.

Όπως υποστηρίζει η Alpha Bank, η διατήρηση των χορηγήσεων προς τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά στο σημερινό υψηλό επίπεδο, σε σχέση με τις σημαντικά μειωμένες καταθέσεις, είναι έως σήμερα δυνατή διότι υπάρχει η χρηματοδότηση από την ΕΚΤ, σε μεγάλο βαθμό με εγγυήσεις του δημοσίου. Εάν η χώρα περιέλθει σε κατάσταση άτακτης χρεοκοπίας, τότε οι εγγυήσεις του ελληνικού δημοσίου θα έχουν μηδενική αξία και η χρηματοδότηση του ιδιωτικού τομέα στην Ελλάδα θα μειωθεί αυτόματα κατά το ποσό που δεν θα καλύπτεται πια με χρηματοδότηση από την ΕΚΤ.

Εάν ανατραπούν τα βασικά μέτρα μειώσεως των πρωτογενών ελλειμμάτων της γενικής κυβέρνησης, που ανέρχονταν στα 5,2 δισ. ευρώ το 2011, το έλλειμμα αυτό θα αυξηθεί και πάλι σημαντικά, πιθανότατα σε επίπεδα άνω των 10 δισ. το 2012. Σημειώνεται η σημαντική ήδη πτώση των καθαρών εσόδων του Τ.Π. τον Απρίλιο του 2012, η οποία προφανώς θα συνεχιστεί και τους επόμενους μήνες αν η ακυβερνησία της χώρας συνεχιστεί. Χωρίς δυνατότητα δανεισμού από την τρόικα, από πού θα καλυφθούν αυτές οι δαπάνες;

Σχετικά με αυτό το θέμα, η αριστερή πλευρά των αντιμνημονιακών θεωρεί ότι το πρόβλημα μπορεί να λυθεί με την υψηλή φορολόγηση των περιουσιών των μεγάλων επιχειρήσεων και των πλουσίων, που αναγκαστικά θα πληρώσουν τον λογαριασμό. Επικαλούνται σχετικά το παράδειγμα της Γερμανίας μετά τον πόλεμο.

Από την άλλη μεριά, η δεξιά πτέρυγα των αντιμνημονιακών σημειώνει τη δυνατότητα μείωσης «των εξόδων του ελληνικού δημοσίου για προμήθειες, αναλώσιμα, αμοιβές επιτροπών, καύσιμα, ηλεκτρικό ρεύμα και τηλεπικοινωνίες κατά 5 δισ. σε δύο έτη (επιπλέον της μείωσης που σημειώθηκε την περίοδο 2010-2011), δηλαδή, από τα 7,3 δισ. που ήταν το 2011 στα 2,4 δισ. το 2013. Επίσης, σημειώνουν ότι υπάρχει η δυνατότητα αξιοποίησης των υπόλοιπων κοιμώμενων λογαριασμών στις τράπεζες ύψους τουλάχιστον 15 δισ. ευρώ. 

Επιπλέον, προβάλλουν τη δυνατότητα διαζευκτικών πηγών χρηματοδότησης από την Κίνα, τη Ρωσία και άλλες χώρες - πηγές για κάλυψη των ελλειμμάτων που θα παρουσιαστούν βραχυπρόθεσμα (αρκεί, βέβαια, να δεχθούν να μας χρηματοδοτήσουν χωρίς τόκους και ανατοκισμούς).

Η εκδοχή του "λεφτά υπάρχουν"

Γενικά, η εκμετάλλευση της οργής πολλών πολιτών για την ανατροπή των εντελώς αβάσιμων προσδοκιών που είχαν για διατήρηση των ανεξέλεγκτων αυξήσεων των εισοδημάτων τους έως το 2009 και των σημαντικών οικονομικών και κοινωνικών αδιεξόδων μιας μεγάλης μερίδας πολιτών στην περίοδο της προσαρμογής σε ένα σημαντικά κατώτερο επίπεδο ευημερίας, οδήγησε στο εκλογικό αποτέλεσμα της 6ης Μαΐου 2012.

Ωστόσο, για την επίτευξη αυτού του στόχου τάχθηκαν στο εκλογικό σώμα μαγικές λύσεις με κατάργηση του μνημονίου και των μέτρων δημοσιονομικής προσαρμογής και μεταρρυθμίσεων, με αθέτηση πρόσφατων υποχρεώσεων της χώρας, και με κρατικοποίηση των τραπεζών, με μελλοντικές αξιοποιήσεις υποτιθέμενων κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου, ή πακτωλών χρημάτων από υποτιθέμενες γερμανικές αποζημιώσεις, ή διαζευκτικές πηγές δανεισμού από Ρωσία, Κίνα, ή «κούρεμα» τραπεζικών δανείων, κατά 30% - 40% και άλλα δυστυχώς φαιδρά και κινούμενα στη σφαίρα της φαντασίας.

Όλα αυτά συνιστούν μία πιο σύγχρονη εκδοχή του «λεφτά υπάρχουν», που αν γίνει πράξη θα έχει τεράστιο κόστος για την ελληνική οικονομία. Διότι θα έχει ως συνέπεια την άτακτη χρεοκοπία και την έξοδο της χώρας από το ευρώ και ουσιαστικά την πλήρη αποσύνθεση της ελληνικής οικονομίας και της χώρας ως συνόλου.

Ήδη η συνεχιζόμενη ακυβερνησία και οι ανεξέλεγκτες δηλώσεις περί καταργήσεως του μνημονίου και των μέτρων δημοσιονομικής προσαρμογής και μεταρρυθμίσεων, και περί κρατικοποιήσεως των τραπεζών έχουν διαταράξει για μία ακόμη φορά το οικονομικό κλίμα στη χώρα και είναι πολύ πιθανό ότι θα συμβάλουν στην αδυναμία εκτέλεσης του προϋπολογισμού του 2012 και στην ανάγκη για νέα μέτρα δημοσιονομικής προσαρμογής εις βάρος αυτών των ίδιων των πολιτών, που αναζητούν σανίδα σωτηρίας σε κόμματα που υπόσχονται εύκολες και ανέξοδες λύσεις.

Αυτήν τη φορά η δημοσιονομική προσαρμογή δεν εξαρτάται από το κόμμα που βρίσκεται ή θα βρεθεί στην εξουσία. Είναι υποχρεωτική διότι οι εγχώριες δημόσιες δαπάνες προσδιορίζονται αυστηρά από τα δημόσια έσοδα από φόρους και από εισφορές στα ασφαλιστικά ταμεία. Δυνατότητα δανεισμού από το εξωτερικό δεν υπάρχει πια και τα αντιμνημονιακά κόμματα κάνουν ό,τι μπορούν για να θέσουν μονίμως την Ελλάδα εκτός των διεθνών αγορών χρηματοδότησης.

Επομένως, καταλήγει η Alpha Bank, μόνο τα εγχώρια κρατικά έσοδα υπάρχουν και αυτά θα αυξηθούν αν ανακάμψει η ελληνική οικονομία και αν υπάρχουν επιχειρήσεις και τράπεζες που θα θελήσουν να συνεχίσουν τη δραστηριότητά τους στην Ελλάδα.