Με την ευθύνη του ΥΠΕΚΑ θα διενεργηθεί εν τέλει ο γύρος παραχωρήσεων για τις 3 περιοχές ερευνών στον Δυτικό Πατραϊκό, στα Ιωάννινα και στο Κατάκολο.

Παρότι η δημιουργία του κρατικού φορέα για την έρευνα έχει θεσμοθετηθεί με τον Νόμο 4001 του 2011 (Ελληνική Διαχειριστική Εταιρία Υδρογονανθράκων Α.Ε. - ΕΔΕΥ Α.Ε.), οι διαδικαστικές καθυστερήσεις για τη λειτουργία του υποχρέωσαν την κυβέρνηση να προχωρήσει στην προκήρυξη των 3 περιοχών με τη διαδικασία της ανοιχτής πρόσκλησης (open door).

Όπως αναφέρουν στο euro2day παράγοντες της αγοράς, κομβικό σημείο για την επιτυχία του γύρου θα είναι η πληρότητα των φακέλων που θα παραχωρηθούν στους ενδιαφερόμενους προκειμένου να καταθέσουν τις προσφορές τους. Ζητούμενο είναι αν στους φακέλους θα περιληφθούν και τα στοιχεία από τις προχωρημένες έρευνες που έγιναν στις περιοχές (γεώτρηση στα Ιωάννινα, σεισμικά 3 διαστάσεων στον Δυτικό Πατραϊκό) ή αν οι φάκελοι θα είναι απλώς αντίγραφα αυτών που είχαν ετοιμαστεί στον γύρο παραχωρήσεων του 1996 από τη ΔΕΠ-ΕΚΥ.

Σε ό,τι αφορά τους οικονομικούς όρους και το φορολογικό καθεστώς, αυτό εκ πρώτης όψεως κρίνεται ικανοποιητικό. Ο φόρος εισοδήματος περιορίζεται στο 25% (20% υπέρ του Δημοσίου και 5% ως ανταποδοτικό τέλος για τις τοπικές κοινωνίες), έναντι 45% στον πρώτο γύρο παραχωρήσεων. Το μίσθωμα υπέρ του Δημοσίου (royalties) θα κυμαίνεται στο 2%-20% επί των παραγόμενων υδρογονανθράκων (σε είδος ή αξία) ανάλογα με το ύψος των λειτουργικών κερδών (ακαθάριστα έσοδα προς ακαθάριστο κόστος).

Με βάση τις αρχικές εκτιμήσεις, οι οποίες στηρίζονται στα αποτελέσματα ερευνών σε περιοχές με αντίστοιχα γεωλογικά χαρακτηριστικά, ο Δυτικός Πατραϊκός μπορεί να περιέχει μέχρι και 200 εκατομμύρια βαρέλια ισοδύναμου πετρελαίου, τα Ιωάννινα 50-80 εκατομμύρια βαρέλια, ενώ το Κατάκολο έχει διαπιστωμένα απολήψιμα αποθέματα 3 εκατομμυρίων βαρελιών.

Από τις ελληνικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην έρευνα (ΕΛΠΕ, Εnergean, Motor Oil), ανεπισήμως εκφράζεται ενδιαφέρον, το οποίο θα συγκεκριμενοποιηθεί μετά τη λήψη των φακέλων

Τι δείχνει το ιστορικό των ερευνών

Οι τρεις περιοχές που θα διατεθούν για έρευνα και εκμετάλλευση πετρελαίου έχουν αρκετά μεγάλη Ιστορία. Συγκαταλέγονται όλες στις πλέον πετρελαιοπιθανές της ελληνικής επικράτειας, ενώ σε αυτήν του Κατάκολου υπάρχει και βεβαιωμένο μικρό θαλάσσιο κοίτασμα.

Στο Καλπάκι των Ιωαννίνων, η έρευνα έγινε την περίοδο 1997-2000 από την αγγλική Enterprise μετά τον διεθνή διαγωνισμό που είχε προκηρύξει η τότε ΔΕΠ-ΕΚΥ (το 1998 συγχωνεύθηκε με τα ΕΛΠΕ).

Η εταιρεία ανέλαβε υποχρέωση εκτέλεσης βαθιάς γεώτρησης 4.000 μέτρων. Ωστόσο, το γεωτρύπανο ποτέ δεν έφτασε σε αυτό το βάθος. Στα τελευταία μέτρα αντιμετώπισε πολύ μεγάλες πιέσεις, ενδεικτικό κατά τους ειδικούς ύπαρξης υδρογονανθράκων.
 
Η διοίκηση της Enterprise, με την άδεια της τότε διοίκησης των ΕΛΠΕ (είχαν την ευθύνη για την παρακολούθηση των συμβάσεων των εταιρειών με το Ελληνικό Δημόσιο ως διάδοχο σχήμα της ΔΕΠ-ΕΚΥ), επέτρεψε στην αγγλική εταιρεία να μετατρέψει τη γεώτρηση από κάθετη σε κεκλιμένη και έτσι να καλύψει τη συμβατική υποχρέωση των 4.000 μέτρων, που όμως δεν ήταν σε βάθος.

Στην ουσία, η Enterprise θέλησε να λήξει, έστω και βεβιασμένα και χωρίς ολοκλήρωση, η γεώτρηση στο Καλπάκι. Ο λόγος ήταν ότι την περίοδο εκείνη οι μέτοχοί της βρίσκονταν σε διαπραγμάτευση με τη Shell για την πώληση της εταιρείας. Έτσι δεν ήθελαν να συνεχίσουν μία γεώτρηση η οποία από ένα σημείο και ύστερα λόγω των υψηλών πιέσεων έκρυβε σοβαρούς κινδύνους, ενώ ένα ατύχημα θα ακύρωνε τη μεταβίβαση της εταιρείας. Προτίμησαν δηλαδή να χάσουν περίπου 15 εκατομμύρια ευρώ, από το να ρισκάρουν την πώληση της Enterprise στη Shell.

Αναφορικά με τον Δυτικό Πατραϊκό, η έρευνα έγινε από την αμερικανική Triton. H εταιρεία προχώρησε στην πραγματοποίηση εκτεταμένης γεωφυσικής έρευνας, η οποία ολοκληρώθηκε με σεισμικά 3 διαστάσεων (3D seismics), προκειμένου να προετοιμάσει τη θαλάσσια γεώτρηση για την οποία είχε αναλάβει υποχρέωση, σύμφωνα με τη σύμβαση.

Ωστόσο, και εδώ το ερευνητικό πρόγραμμα ποτέ δεν ολοκληρώθηκε. Η Triton προτίμησε να πληρώσει στο Ελληνικό Δημόσιο τη ρήτρα που προέβλεπε η σύμβαση από το να προχωρήσει στη γεώτρηση. Σύμφωνα με πληροφορίες, η αμερικανική εταιρεία είχε ζητήσει από την τότε διοίκηση των ΕΛΠΕ να πουλήσει την παραχώρηση σε άλλη εταιρεία (farm out). Ωστόσο, δεν έλαβε την άδεια και εν τέλει προτίμησε να αποχωρήσει.

Τέλος, στο Κατάκολο υπάρχει μικρό υποθαλάσσιο κοίτασμα με περιεχόμενο περίπου 8 εκατ. βαρελιών, από τα οποία τα 3 περίπου μπορούν να εξαχθούν. Η ανακάλυψή του έγινε το 1982 στο πλαίσιο των ερευνών που πραγματοποιούσε η τότε ΔΕΠ και σε βάθος περίπου 2.500 μέτρων. Και τότε και τώρα θεωρείται οριακό κοίτασμα λόγω της μικρής ποσότητας αλλά και της κακής ποιότητας του πετρελαίου που περιέχει.

Στον γύρο παραχωρήσεων του 1996-97, παρότι είχε περιληφθεί, τελικά δεν εκδηλώθηκε ενδιαφέρον. Σήμερα οι συνθήκες έχουν αλλάξει. Οι υψηλές τιμές πετρελαίου, σε συνδυασμό με την ανάπτυξη της τεχνολογίας, θα επέτρεπαν την εκμετάλλευσή του από την ακτή, αντί της δημιουργίας θαλάσσιας υποδομής (πλατφόρμα), η οποία έχει υψηλό κόστος.

Το κείμενο της προκήρυξης βρίσκεται στην ηλεκτρονική διεύθυνση: http://www.ypeka.gr/Default.aspx?tabid=765&language=el-GR