Προτάσεις για την επίλυση του γόρδιου δεσμού που λέγεται τέλος ΑΠΕ και για το έλλειμμα του ειδικού λογαριασμού που τηρεί ο ΔΕΣΜΗΕ έκανε η ΡΑΕ, στο πλαίσιο της πρόσκλησης που απηύθυνε ο υπουργός ΠΕΚΑ Γιώργος Παπακωνσταντίνου.

Η μεγάλη αύξηση της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, σε συνδυασμό με τις υψηλές ταρίφες με τις οποίες πληρώνονται τα φωτοβολταϊκά και την τεχνητή διατήρηση σε χαμηλά επίπεδα της τιμής χονδρικής στο ηλεκτρικό, έχει εκτινάξει το έλλειμμα του λογαριασμού που τηρεί ο ΔΕΣΜΗΕ για να πληρώνει τους παραγωγούς ΑΠΕ, το οποίο σήμερα ανέρχεται στα 200 εκατ.

Εφόσον, δε, διατηρηθεί η σημερινή κατάσταση, εκτιμάται ότι το 2014 θα ξεπερνά το 1 δισ. ευρώ και αυτό σημαίνει μεγάλη επιβάρυνση των καταναλωτών μέσω των λογαριασμών ηλεκτρικού.

Η πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΚΑ, από την πλευρά της, πρέπει να διαχειριστεί την επικείμενη αύξηση των τιμολογίων από την 1η Ιανουαρίου 2013, στο σκέλος της ενέργειας που μεσοσταθμικά θα βρίσκεται στα επίπεδα του 19% - 20%, την ανάγκη για αύξηση του τέλους ΑΠΕ, ώστε να καλυφθεί το έλλειμμα του ΔΕΣΜΗΕ, και την αύξηση του τέλους ΥΚΩ (Υπηρεσίες Κοινής Ωφέλειας) που εισπράττει η ΔΕΗ για την ηλεκτροδότηση των νησιών και θα είναι αυξημένο λόγω της ανόδου των τιμών των καυσίμων.

Όλα αυτά, στην παρούσα οικονομική συγκυρία, με μεγάλο ποσοστό των καταναλωτών να αδυνατεί να πληρώσει τους λογαριασμούς ηλεκτρικού. Σε ό,τι αφορά το τέλος ΑΠΕ, από μία πρώτη προσέγγιση εκ μέρους του ΔΕΣΜΗΕ προκύπτει ανάγκη μεσοσταθμικής αύξησης κατά 5,6 ευρώ οι 1.000 κιλοβατώρες.

Η ΡΑΕ, από την πλευρά της, δημοσιοποίησε τις προτάσεις της με άμεσα και μεσοπρόθεσμα μέτρα, από τα οποία προκύπτει πολύ μικρότερη αύξηση του τέλους από αυτήν που προτείνει ο ΔΕΣΜΗΕ για το 2011 και το 2012, ενίσχυση του λογαριασμού μέσω του τέλους ΕΡΤ, θέσπιση ειδικού τέλους επί του παραγόμενου λιγνίτη κι αναπροσαρμογή των μηχανισμών της αγοράς.

Ειδικότερα, οι προτάσεις της ΡΑΕ προβλέπουν: Μέτρα Οκτωβρίου 2011 - Δεκεμβρίου 2012, για τη σταδιακή μείωση του ελλείμματος του ειδικού λογαριασμού και μηδενισμό του στο τέλος του 2012.

· Δημοπράτηση των υπόλοιπων αδιάθετων δικαιωμάτων εκπομπών CO2 (περ. 40 εκατ.) και επιστροφή του οφειλόμενου ΦΠΑ στον ΔΕΣΜΗΕ (περ. 20 εκατ.).
· Άμεση ενεργοποίηση της δυνατότητας για απόδοση ως πόρου του ειδικού λογαριασμού, ποσοστού της εισφοράς υπέρ ΕΡΤ Α.Ε., με ετήσια έσοδα εισφοράς ΕΡΤ περ. 300 εκατ.

* Νομοθετική ρύθμιση για την επιβολή φόρου στη μεταβίβαση αδειών ΑΠΕ, ο οποίος θα αποτελεί πόρο του ειδικού λογαριασμού ΑΠΕ.

* Λογική αύξηση, από την 1η.11.2011 και μέχρι τις 31.12.2012, του ειδικού τέλους ΑΠΕ, σε επίπεδα όμως σαφώς χαμηλότερα από αυτά που προτείνει ο Διαχειριστής (δηλ. τα 5,6 ευρώ οι 1.000 κιλοβατώρες μεσοσταθμικά), λόγω ακριβώς της εξασφάλισης πρόσθετων πόρων για τον ειδικό λογαριασμό ΑΠΕ. Νέες, σταθερές πηγές χρηματοδότησης για τον ειδικό λογαριασμό ΑΠΕ, έτσι ώστε να εξασφαλιστεί η μεσοπρόθεσμη βιωσιμότητά του (2013 - 2020), σε συνδυασμό με τη δομική αναδιάρθρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας.

Εκτός των νέων, θεσμοθετημένων ή υπό θεσμοθέτηση πηγών χρηματοδότησης του ειδικού λογαριασμού που προτάθηκαν στην προηγούμενη ενότητα για την τρέχουσα περίοδο (μέχρι το τέλος του 2013), πρόσθετοι πόροι μπορούν να αντληθούν και από τα ακόλουθα, διαρθρωτικού χαρακτήρα, μέτρα:

· Από 1η.1.2013, πριμοδότηση του ειδικού λογαριασμού ΑΠΕ με το 50% των συνολικών εσόδων από τη δημοπράτηση των εθνικών δικαιωμάτων εκπομπών CO2. Μπορεί να αποφέρει ετήσια έσοδα της τάξεως των 500 εκατ. στον ειδικό λογαριασμό. 

· Θέσπιση τέλους δικαιωμάτων εξόρυξης - χρήσης λιγνίτη. Το ύψος του τέλους αυτού θα μπορούσε να προσδιοριστεί από τη διαφορά του κόστους εξόρυξης του λιγνίτη και της τιμής που θα προσφερόταν σε δημοπρασία για την εκχώρηση δικαιωμάτων εκμετάλλευσης ενός νέου λιγνιτικού πεδίου, η οποία εμμέσως θα προσδιοριζόταν από το αναμενόμενο περιθώριο κέρδους των λιγνιτικών σταθμών στη χονδρεμπορική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας.

Το τέλος αυτό, μακροχρόνια, θα πρέπει να καθορίζεται έτσι ώστε να μεγιστοποιείται η αξία του λιγνίτη, λαμβάνοντας υπόψη το κόστος των εναλλακτικών καυσίμων αλλά και τη βέλτιστη διαθέσιμη τεχνολογία για την καύση στερεών καυσίμων. Η ενσωμάτωση του τέλους αυτού στη λιγνιτική παραγωγή, πλέον του πλήρους κόστους δικαιωμάτων εκπομπών CO2 (από την 1η/1/2013) θα επιφέρει εύλογη ισορροπία στη χονδρεμπορική αγορά μεταξύ των διαφόρων τεχνολογιών και καυσίμων.
 
· Δομική αναδιάρθρωση της χονδρεμπορικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, με στόχο τη σταδιακή εφαρμογή στη χώρα μας του Target Model (καταληκτική ημερομηνία το διάστημα 2014 - 2015) και με παράλληλη σύνδεση το αργότερο μέχρι τα μέσα του 2013 των τιμών χονδρικής και λιανικής αγοράς.

· Η ΡΑΕ θα εξετάσει εάν και σε ποιον βαθμό στον υπολογισμό του τέλους ΑΠΕ οι τεχνολογίες ΑΠΕ θα πρέπει να πιστώνονται με πιστοποιητικά Αποδεικτικών Διαθεσιμότητας Ισχύος (ΑΔΙ) για τη συνεισφορά τους στην αντιμετώπιση των αιχμών.

Μέτρα για το σκέλος των εξόδων του ειδικού λογαριασμού τέλους ΑΠΕ

Τα προηγούμενα μέτρα αφορούν, στην πλειονότητά τους, στο σκέλος των εσόδων του ειδικού λογαριασμού τέλους ΑΠΕ και έχουν βραχυμεσοπρόθεσμο ορίζοντα.

Θα πρέπει, όμως, παράλληλα και σύντομα να εξεταστεί και το σκέλος των εξόδων του λογαριασμού, δηλαδή το σύστημα αποζημίωσης των ΑΠΕ με εγγυημένες τιμές, έτσι ώστε με τη βελτιστοποίησή του να επιτευχθεί μακροπρόθεσμα βιώσιμη λύση.

Συνεπώς, πρέπει να εξεταστεί το ύψος των εγγυημένων τιμών, ώστε αυτές να αντανακλούν το διαρκώς απομειούμενο κόστος εγκατάστασης ορισμένων τεχνολογιών ΑΠΕ, όπως τα φωτοβολταϊκά αλλά και το αυξανόμενο κόστος χρήματος και δανεισμού, με τρόπο ώστε τελικά οι επενδύσεις αυτές να είναι βιώσιμες, ταυτόχρονα όμως και οικονομικά αποδοτικές για τη χώρα.
 
Η ΡΑΕ προτίθεται να καταθέσει σύντομα τις θέσεις και τις προτάσεις της και για το θέμα αυτό.