Στη φόρα, και μάλιστα διαδικτυακά, ετοιμάζεται να βγάλει το υπουργείο Οικονομικών τα δηλωθέντα εισοδήματα στην εφορία εκατομμυρίων φορολογουμένων.

Σύμφωνα με τους σχεδιασμούς, όποιος είναι πιστοποιημένος χρήστης του taxisnet θα μπορεί να μπαίνει σε ειδική ηλεκτρονική λίστα και με το πάτημα ενός κουμπιού να βλέπει τι δήλωσε ο… γείτονας ή όποιος άλλος φορολογούμενος στην εφορία και τι φόρο πλήρωσε.

Με τον τρόπο αυτόν και με το… κοινωνικό κουτσομπολιό του τύπου "δες ο 'Χ' δηλώνει στην εφορία 10.500 και έχει 2 βίλες και 5 αυτοκίνητα" στελέχη του υπουργείου Οικονομικών εκτιμούν ότι θα αυξηθεί η κοινωνική πίεση δήλωσης των πραγματικών εισοδημάτων και θα περιοριστεί η φοροδιαφυγή.

Υπάρχουν, βέβαια, και αυτοί που παρουσιάζουν την άλλη όψη του νομίσματος και υποστηρίζουν ότι η πρακτική αυτή συνιστά κατάφορη παραβίαση των προσωπικών δεδομένων και κατάργηση του φορολογικού απορρήτου. Πάντως, ο Γενικός Γραμματέας Πληροφοριακών Συστημάτων, κ. Δ. Σπινέλης, με δηλώσεις του στον Ant1, περιλαμβάνεται στους υπέρμαχους του μέτρου.

"Ο μάγκας με τα 5 πολυτελή αυτοκίνητα και τις βίλες θα πρέπει να έχει την αντίστοιχη φορολόγηση, δεν μπορεί να δηλώνει εισοδήματα που δεν δικαιολογούν τον τρόπο ζωής του", είπε, υποστηρίζοντας ότι η ενεργοποίηση του μέτρου θα ασκήσει κοινωνικές πιέσεις για τη δήλωση των πραγματικών εισοδημάτων.

Υπενθύμισε άλλωστε ότι η υποχρέωση των εφοριών να συντάσσουν καταλόγους φορολογουμένων προβλέπεται ήδη από τη δεκαετία του ’80 και περιγράφεται με σαφήνεια στον Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος. Σύμφωνα με τις διατάξεις που ήδη ισχύουν, ο προϊστάμενος κάθε εφορίας συντάσσει καταλόγους με το ονοματεπώνυμο του φορολογουμένου, ή την επωνυμία της επιχείρησης, τα δηλωθέντα εισοδήματα και τον φόρο που αναλογεί.

Ο κατάλογος τοποθετείται σε πρόσφορη θέση στις εφορίες ώστε να έχει πρόσβαση όποιος επιθυμεί και μπορεί να δημοσιοποιείται και από τις εφημερίδες. Ορισμένα στελέχη του υπουργείου Οικονομικών υποστηρίζουν ότι η διάταξη αυτή αφορά μόνο σε ελεύθερους επαγγελματίες και σε επιχειρηματίες.

Άλλοι, ερμηνεύοντας την ίδια διάταξη, υποστηρίζουν ότι μπορεί να αφορά στο σύνολο των φορολογουμένων, καθώς στην παράγραφο 9 του ίδιου άρθρου δίνεται η δυνατότητα στον υπουργό Οικονομικών με απόφασή του να προσδιορίζει ποιοι ακριβώς θα περιλαμβάνονται στους καταλόγους.

Με τον τελευταίο φορολογικό νόμο προβλέφθηκε οι κατάλογοι αυτοί, οι οποίοι ουδέποτε είχαν κάνει την εμφάνισή τους μέχρι σήμερα στις εφορίες, να δημοσιοποιούνται στο Διαδίκτυο.

Πέντε απαντήσεις

Πηγές του υπουργείου Οικονομικών, απαντώντας σε πέντε βασικά ερωτήματα που τους θέσαμε, ανέφεραν τα εξής:

Ο χρόνος: Η δημοσιοποίηση των στοιχείων μέσω του Διαδικτύου θα ξεκινήσει όταν ολοκληρωθεί η εκκαθάριση του 2009, όταν γνωμοδοτήσει η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα και εκδοθεί η απαραίτητη υπουργική απόφαση.

Το εύρος: Θα αφορά σε όλους τους φορολογουμένους φυσικά και σε νομικά πρόσωπα.

Η πρόσβαση: Τα στοιχεία θα είναι προσβάσιμα από όλους τους φορολογουμένους ταυτοποιημένους χρήστες του πληροφορικού συστήματος TAXISNET. Η ταυτοποίηση γίνεται μέσω των κωδικών TAXISNET που διαθέτουν οι χρήστες και θα υπόκειται σε διάφορους περιορισμούς ως προς τον τρόπο αναζήτησης και τον αριθμό των αναζητήσεων. Περαιτέρω, η ανάκτηση πληροφοριών δεν θα είναι δυνατή για προηγούμενα έτη. Με αυτόν τον τρόπο δυσχεραίνεται η μαζική εξαγωγή δεδομένων προστατεύοντάς τα έτσι από επεξεργασία που δεν δικαιολογείται από τον σκοπό της διάταξης αυτής, όπως π.χ. την εμπορική εκμετάλλευση των οικονομικών στοιχείων.

Τα στοιχεία: Θα δημοσιοποιούνται στο Διαδίκτυο αυτά που προβλέπει ο νόμος: το όνομα του φορολογουμένου, το εισόδημα που δηλώθηκε και ο φόρος που καταβλήθηκε.

Τα προσκόμματα: Έχει υποβληθεί στην Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα το σχέδιο της υπουργικής απόφασης που θα εκδοθεί κατ’ εφαρμογήν της παρ. 20 του άρ. 8 του Ν. 3842/2010 και αναμένεται απάντηση.

Τι λέει ο νόμος

Άρθρο 8, παράγραφος 20, Ν. 3842/2010

Στο άρθρο 85 παρ. 3 του ΚΦΕ μετά το τέταρτο ε­δάφιο προστίθεται νέο εδάφιο που έχει ως εξής:

"Ο κατάλογος είναι διαθέσιμος στον διαδικτυακό τόπο της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων. Η πρόσβαση στον κατάλογο γίνεται κατόπιν ταυτοποίη­σης του χρήστη και περιορίζεται με βάση συγκεκριμένα ποσοτικά και ποιοτικά κριτήρια. Με απόφαση του υπουρ­γού Οικονομικών καθορίζονται όλες οι αναγκαίες λεπτο­μέρειες για την πρόσβαση στον κατάλογο αυτόν".

Άρθρο 85 του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος

Φορολογικό απόρρητο

1. Οι δηλώσεις φόρου του παρόντος χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για φορολογικούς σκοπούς και δεν επιτρέπεται η χρησιμοποίησή τους για δίωξη εκείνου που υπέβαλε τη δήλωση ή του προσώπου από το οποίο αυτός απέκτησε το εισόδημα, για παράβαση των κείμενων διατάξεων.

2. Οι φορολογικές δηλώσεις, τα φορολογικά στοιχεία, οι εκθέσεις, οι πράξεις προσδιορισμού αποτελεσμάτων, τα φύλλα ελέγχου, οι αποφάσεις του προϊσταμένου της δημόσιας οικονομικής υπηρεσίας και κάθε στοιχείο του φακέλου που έχει σχέση με τη φορολογία ή άπτεται αυτής είναι απόρρητα και δεν επιτρέπεται η γνωστοποίηση τους σε οποιονδήποτε άλλον εκτός από τον φορολογούμενο στον οποίο αφορούν αυτά.

3. Ο προϊστάμενος της δημόσιας οικονομικής υπηρεσίας συντάσσει κάθε έτος, με βάση τις δηλώσεις που του επιδίδονται, κατάλογο φορολογουμένων, ο οποίος περιέχει το ονοματεπώνυμο ή την επωνυμία, τον τίτλο και τα λοιπά στοιχεία τους, το καθαρό εισόδημα από τις κατηγορίες Δ΄ και Ζ΄, το συνολικό καθαρό εισόδημα το οποίο υπόκειται σε φορολογία καθώς και τον φόρο που αναλογεί σε αυτό. Ο κατάλογος αυτός καταρτίζεται μέσα σε έξι (6) μήνες από τη λήξη της προθεσμίας υποβολής των δηλώσεων και συμπληρώνεται με τα αντίστοιχα στοιχεία της οριστικοποίησης της εγγραφής του υπόχρεου.

Τοποθετείται σε πρόσφορη θέση στο κατάστημα της δημόσιας οικονομικής υπηρεσίας και των δήμων ή κοινοτήτων όπου εδρεύει δημόσια οικονομική υπηρεσία, ώστε να μπορεί να λαμβάνει γνώση αυτού οποιοσδήποτε. Επιτρέπονται η έκδοση καταλόγων των φορολογουμένων όλης της χώρας καθώς και η δημοσίευσή τους στις εφημερίδες.

Επιτρέπεται να γίνεται από τη Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων του υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών η προεκτύπωση στις ετήσιες δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων των ποσών του καθαρού εισοδήματος μισθωτών υπηρεσιών και του αναλογούντος και παρακρατηθέντος φόρου επ' αυτών καθώς και των λοιπών διαθέσιμων στοιχείων του υπόχρεου, της συζύγου του και των προσώπων που τους βαρύνουν.

Οι διατάξεις του προηγούμενου εδαφίου ισχύουν για δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος οικονομικού έτους 2006 και μετά.

4. Τα στοιχεία που αναφέρονται στους καταλόγους των φορολογουμένων δεν αποτελούν απόρρητο και ο προϊστάμενος της δημόσιας οικονομικής υπηρεσίας υποχρεούται να χορηγεί, ύστερα από αίτηση, βεβαίωση γι' αυτά σε οποιονδήποτε τρίτο, ο οποίος έχει έννομο συμφέρον και το αποδεικνύει.

5. Κατ’ εξαίρεσην επιτρέπονται αποκλειστικά και μόνο:

α) Η χορήγηση στοιχείων στις υπηρεσίες του υπουργείου Οικονομικών και στους ορκωτούς εκτιμητές για την άσκηση των καθηκόντων τους καθώς και στις περιπτώσεις που ορίζονται από το άρθρο 1445 του αστικού κώδικα.

β) Σε ειδικά εξουσιοδοτημένους υπαλλήλους του Ιδρύματος Κοινωνικών Ασφαλίσεων (ΙΚΑ) να λαμβάνουν στοιχεία από τον φάκελο του εργοδότη για την εξακρίβωση των μισθών και ημερομισθίων που αυτός κατέβαλε στο προσωπικό που απασχολεί.

γ) Σε ειδικά εξουσιοδοτημένους υπαλλήλους των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης να λαμβάνουν τα αναγκαία στοιχεία και πληροφορίες για την επιβολή φόρων, τελών, δικαιωμάτων ή εισφορών τους ή για τον έλεγχο των δηλώσεων των επιβαρύνσεων αυτών.

δ) Σε δίκες για διαφορές από εμπορικές μισθώσεις ακινήτων η χορήγηση στους ενδιαφερομένους για χρήση στο δικαστήριο αντιγράφων των μισθωτηρίων συμβολαίων καθώς και βεβαιώσεων για το καταβαλλόμενο μίσθωμα οποιουδήποτε ακινήτου. Ο προϊστάμενος της δημόσιας οικονομικής υπηρεσίας δικαιούται να ζητήσει υπεύθυνη δήλωση του Ν. 1599/1986 στην οποία ο αιτών θα δηλώνει ότι τα χορηγούμενα στοιχεία θα χρησιμοποιηθούν αποκλειστικά και μόνο για δίκες του προηγούμενου εδαφίου.

ε) Η χορήγηση στοιχείων σε δημόσιες υπηρεσίες, νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου και οργανισμούς που έχουν αρμοδιότητα διαχείρισης, παρακολούθησης ή ελέγχου των πάσης φύσεως χρηματοδοτήσεων, ενισχύσεων ή επιδοτήσεων που καταβάλλονται σε φυσικά ή νομικά πρόσωπα και φορείς και προέρχονται από εθνικούς ή κοινοτικούς πόρους, για την άσκηση αποκλειστικά των παραπάνω αρμοδιοτήτων τους.

στ) Η χορήγηση των στοιχείων του Υποσυστήματος Μητρώου Φορολογουμένων και του Αρχείου Οχημάτων σε δημόσιες υπηρεσίες και ασφαλιστικά ταμεία, που αποτελούν νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, από τη Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων του υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών, με την υποχρέωση χρησιμοποίησης αυτών αποκλειστικά για τις υπηρεσιακές τους ανάγκες.

ζ) Σε ειδικά εξουσιοδοτημένους υπαλλήλους των φορέων κύριας ασφάλισης ελεύθερων επαγγελματιών και ανεξάρτητα απασχολουμένων να λαμβάνουν τα αναγκαία στοιχεία και πληροφορίες από τους φακέλους που τηρούνται στις δημόσιες οικονομικές υπηρεσίες (ΔΟΥ) για τα εισοδήματα φορολογουμένων, ασφαλισμένων ή ασφαλιστέων στους εν λόγω φορείς, με σκοπό τη διευκόλυνση του έργου των οργανισμών αυτών στην είσπραξη των νομοθετημένων πόρων τους, καθώς και στον έλεγχο της νομιμότητας της χορήγησης των παροχών τους.

η) Η χορήγηση σε επιτηδευματίες του ΑΦΜ, του αντικειμένου των εργασιών και της επαγγελματικής εγκατάστασης άλλων επιτηδευματιών χωρίς να υπάρχει έννομο συμφέρον.

θ) Η χορήγηση στοιχείων στα γραφεία και στα μέλη του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους καθώς και στους δικηγόρους του Δημοσίου για την υποστήριξη των δικαιωμάτων του Δημοσίου ή απόκρουση των κατ’ αυτού αξιώσεων τρίτων ενώπιον των δικαστηρίων.

ι) Η χορήγηση σε τρίτον ή σε πρόσωπα ειδικά εξουσιοδοτημένα από αυτόν, στον οποίο ανατίθενται, με βάση την ισχύουσα νομοθεσία, η μελέτη για τη βελτίωση του φορολογικού συστήματος και η εφαρμογή των προτάσεων, στοιχείων από τους φακέλους των φορολογουμένων που τηρούνται στις ΔΟΥ. Οι διατάξεις του προηγούμενου εδαφίου εφαρμόζονται και όταν στον τρίτον ανατίθεται η συλλογή στοιχείων για συγκεκριμένες κατηγορίες φορολογουμένων, με την επιφύλαξη των διατάξεων του Ν. 2472/1997 (ΦΕΚ Α΄ 50) .

ια) Η χορήγηση στοιχείων σχετικά με την εφαρμογή των άρθρων 39 και 39Α σε ειδικά εξουσιοδοτημένους υπαλλήλους του υπουργείου Ανάπτυξης, για τον έλεγχο της συμμόρφωσης των υπόχρεων εταιριών με τις διατάξεις του άρθρου 26 του N. 3728/2008 (ΦΕΚ Α΄ 258) .

6. Η παραβίαση του φορολογικού απορρήτου του άρθρου αυτού συνιστά πειθαρχικό αδίκημα, που τιμωρείται κατά τις οικείες διατάξεις του πειθαρχικού δικαίου και ποινικό αδίκημα που τιμωρείται κατά τις διατάξεις του ποινικού κώδικα για παράβαση καθήκοντος.

7. Τις ευθύνες της προηγούμενης παραγράφου έχουν και τα πρόσωπα, που είναι υπάλληλοι κατά την έννοια του άρθρου 13 του ποινικού κώδικα, τα οποία νόμιμα λαμβάνουν γνώση φορολογικών απορρήτων και χρησιμοποιούν αυτά για σκοπό διάφορο εκείνου που ο νόμος επιτρέπει ή τα ανακοινώνουν με κάθε τρόπο, άμεσο ή έμμεσο, σε τρίτους. Τα λοιπά πρόσωπα τιμωρούνται με ποινή φυλάκισης μέχρι έξι (6) μήνες έπειτα από έγκληση του προϊσταμένου της δημόσιας οικονομικής υπηρεσίας ή του αρμόδιου επιθεωρητή προς τον εισαγγελέα πλημμελειοδικών στην περιφέρεια του οποίου υπάγεται η δημόσια οικονομική υπηρεσία και με πρόστιμο που ορίζεται στο άρθρο 87, το οποίο επιβάλλεται με πράξη του προϊσταμένου της δημόσιας οικονομικής υπηρεσίας μετά την τελεσιδικία της απόφασης του ποινικού δικαστηρίου.

8. Όσοι με οποιαδήποτε ιδιότητα συμπράττουν στην εφαρμογή των διατάξεων του παρόντος και από τον λόγο αυτόν λαμβάνουν γνώση των τραπεζικών ή άλλων συναλλαγών υποχρεούνται να τηρούν το απόρρητο των συναλλαγών αυτών, υποκείμενοι σε αντίθετη περίπτωση στις ποινές και στα πρόστιμα των παρ. 6 και 7.

9. Με αποφάσεις του υπουργού Οικονομικών, που δημοσιεύονται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, ορίζεται για όλη τη χώρα ή για ορισμένες μόνο περιφέρειες, ανάλογα με τον πληθυσμό, το ύψος του εισοδήματος πάνω από το οποίο οι φορολογούμενοι που το αποκτούν θα περιλαμβάνονται στους καταλόγους των φορολογουμένων, καθώς και κάθε άλλη λεπτομέρεια αναγκαία για την εφαρμογή των διατάξεων της παρ. 3.