Με υποαξίες που έπληξαν αλλά δεν "τραυμάτισαν" σοβαρά την κεφαλαιακή τους θέση διήλθαν το α΄ τρίμηνο οι τράπεζες, ενώ οι διοικήσεις τους δηλώνουν συγκρατημένα αισιόδοξες και για την πορεία των "κόκκινων" δανείων.

Όπως προκύπτει από τα στοιχεία του α΄ τριμήνου, οι ελληνικές τράπεζες, ενώ αύξησαν έτι περαιτέρω τη θέση τους σε ελληνικά ομόλογα, έγραψαν ελεγχόμενες ζημίες στην καθαρή τους θέση από το δυσθεώρητο για τα ίδια κεφάλαιά τους χαρτοφυλάκιο των ελληνικών ομολόγων.

Συγκεκριμένα, οι τέσσερις μεγάλες ελληνικές τράπεζες (Εθνική Τράπεζα, Alpha Bank, EFG Eurobank και Τράπεζα Πειραιώς) κατείχαν, σύμφωνα με το τμήμα ανάλυσης της Euroxx, στις 31/12/2009, ελληνικά ομόλογα αξίας 35,3 δισ. ευρώ.

Τα ίδια κεφάλαια, αθροιστικά, των τεσσάρων τραπεζών την ίδια ημερομηνία ανέρχονταν στα 19,9 δισ. ευρώ χωρίς να συνυπολογίζονται τα κεφάλαια που πήραν από το Δημόσιο εκδίδοντας προνομιούχες μετοχές.

Κατά τη διάρκεια του α΄ τριμήνου, οι τέσσερις τράπεζες εμφάνισαν λογιστικές ζημίες ύψους, αθροιστικά, μόλις 380 εκατ. ευρώ από τα ομόλογα, εκ των οποίων τα 236 εκατ. ευρώ ανήκουν στην ΕΤΕ. Έτσι, η καθαρή τους θέση, σύμφωνα με τη Euroxx (βλ. πίνακα), στις 31/3 υποχώρησε στα 19,6 δισ. ευρώ.

Η Εθνική στις 31/12/09 κατείχε ελληνικά κρατικά ομόλογα αξίας 18,3 δισ. ευρώ και στη διάρκεια του α΄ τριμήνου αύξησε τη θέση της κατά 1,5 δισ. ευρώ. Από το χαρτοφυλάκιο trading τα αποτελέσματα της Εθνικής επιβαρύνθηκαν κατά 236 εκατ. ευρώ.

Αυτή η επίπτωση αντισταθμίστηκε, όμως, σε σημαντικό βαθμό, από τα 181 εκατ. ευρώ θετικές συναλλαγματικές διαφορές, εξαιτίας της ανατίμησης της τουρκικής λίρας. Ο όμιλος έγραψε και 64 εκατ. ευρώ ζημία από το hedging στην τουρκική λίρα.

Η EFG Eurobank στις 31/12/09 κατείχε ελληνικά κρατικά ομόλογα 7,9 δισ. ευρώ, σύμφωνα με τους αναλυτές, ή 7,5 δισ. ευρώ σύμφωνα με τη διοίκησή της και αύξησε τη θέση της κατά 600 εκατ. ευρώ στη διάρκεια του α΄ τριμήνου. Η ζημία από την ελεύθερη πτώση των τιμών των ομολόγων στο equity ανήλθε μόλις στα 85 εκατ. ευρώ.

Η Πειραιώς, με 6,7 δισ. ευρώ κρατικά ομόλογα στο τέλος του 2009, εμφάνισε υποαξία που μείωσε την καθαρή της θέση 40 εκατ. ευρώ. Σύμφωνα δε με την τράπεζα, η θέση της σε ελληνικά ομόλογα στο τέλος του τριμήνου ανήλθε στα 8 δισ. ευρώ. Υποαξία μόλις 18 εκατ. ευρώ εμφάνισε η Alpha, που σύμφωνα με τη διοίκησή της στο τέλος του 2009 κατείχε ομόλογα 2,8 δισ. ευρώ και στις 31/3 η θέση της έφθασε στα 4,2 δισ. ευρώ.

Μεταφορές ομολόγων 2,9 δισ. ευρώ

Η μικρή επίπτωση στην καθαρή θέση των τραπεζών από την ελεύθερη πτώση των τιμών των ομολόγων οφείλεται στη διάρθρωση του χαρτοφυλακίου τους. Οι τράπεζες είχαν φροντίσει σημαντικό μέρος (έως και το 60%) των ομολόγων που κατείχαν να βρίσκεται ή στο χαρτοφυλάκιο Διακράτησης έως τη λήξη ή στο Χρεωστικό χαρτοφυλάκιο δανειακών τίτλων. Και στις δύο περιπτώσεις δεν επηρεάζονται τα αποτελέσματα ή απευθείας η καθαρή θέση από τις υποαξίες.

Κατά τη διάρκεια δε του γ΄ τριμήνου, η Εθνική μετέφερε κρατικά ελληνικά ομόλογα αξίας 1,9 δισ. ευρώ από το Διαθεσίμων προς πώληση στο χαρτοφυλάκιο Διακράτησης ως τη λήξη. Αυτή η μεταφορά έγινε με την τότε τρέχουσα αποτίμηση, επομένως επιβαρύνθηκε η καθαρή θέση, αλλά "προστάτευσε" την τράπεζα από την περαιτέρω πτώση των τιμών.

Η Πειραιώς μετέφερε, αντίστοιχα, από το Διαθεσίμων στο Διακράτησης μέσα στον Απρίλιο ομόλογα αξίας 1 δισ. ευρώ.


Πώς κινούνται οι επισφάλειες. Οι εκτιμήσεις των τραπεζιτών

Αισιόδοξες, παρά την οξεία δημοσιονομική κρίση, εμφανίστηκαν οι διοικήσεις των τραπεζών για την πορεία των επισφαλειών στην Ελλάδα. Υπήρξαν μάλιστα τράπεζες (EFG Eurobank) που εκτίμησαν ότι τα χειρότερα είναι πίσω και ο ρυθμός εμφάνισης νέων δανείων σε καθυστέρηση για το χαρτοφυλάκιο δανείων της τράπεζας θα παραμείνει σταθερός τα επόμενα τρίμηνα.

Κατά 300 μονάδες βάσης εκτιμά η διοίκηση της Εθνικής ότι θα αυξηθεί φέτος το ποσοστό των δανείων της σε καθυστέρηση επί του συνόλου του χαρτοφυλακίου χορηγήσεων στην Ελλάδα. Οι επισφάλειες ως ποσοστό θα ανέλθουν στο 9% από 6% στο τέλος του 2009.

Η Εθνική βλέπει κορύφωση της δημιουργίας νέων δανείων σε καθυστέρηση κατά τη διάρκεια του τρέχοντος β΄ τριμήνου και εν συνεχεία ο ρυθμός της αύξησης θα επιβραδυνθεί. Σημειώνεται ότι στο τέλος του α΄ τριμήνου τα δάνεια σε καθυστέρηση της Εθνικής στην Ελλάδα ανήλθαν στο 7,1% επί του χαρτοφυλακίου χορηγήσεων. Η ΕΤΕ σχημάτισε προβλέψεις ύψους 314 εκατ. ευρώ το α΄ τρίμηνο.

Η Τράπεζα Πειραιώς εκτιμά ότι ο ρυθμός δημιουργίας νέων δανείων σε καθυστέρηση θα αυξάνεται κατά 0,50% - 0,60% ανά τρίμηνο για το χαρτοφυλάκιο χορηγήσεών της στην Ελλάδα. Στο α΄ τρίμηνο αυξήθηκε κατά 55 μ.β., ενώ σχηματίστηκαν προβλέψεις 134 εκατ. ευρώ.

Η Πειραιώς αναθεώρησε επί τα χείρω την εκτίμησή της για τον σχηματισμό προβλέψεων που είχε διατυπώσει στις αρχές του έτους, εκτιμώντας ότι από το 1,25% θα ανέλθουν στο 1,4% - 1,5% επί του χαρτοφυλακίου χορηγήσεων.

H Alpha Bank εκτίμησε ότι τα δάνεια σε καθυστέρηση του χαρτοφυλακίου χορηγήσεων στην Ελλάδα θα αυξηθούν κατά 2,5% - 3% έως το τέλος του έτους και θα ανέλθουν στην περιοχή του 8,2% - 8,7%. Στο τέλος του α΄ τριμήνου ως ποσοστό επί του χαρτοφυλακίου χορηγήσεων ανήλθαν στο 6,3% από 5,7% στο τέλος του 2009. Η Alpha σχημάτισε προβλέψεις 200 εκατ. ευρώ στο α΄ τρίμηνο.

Τέλος η EFG Eurobank εκτίμησε ότι τα επισφαλή δάνεια του χαρτοφυλακίου χορηγήσεων στην Ελλάδα δεν θα ξεπερνούν στο τέλος του 2010 το 8,5%, ενώ στο τέλος Μαρτίου ήταν ήδη στο 7,3%. Η EFG Eurobank σχημάτισε κατά το α΄ τρίμηνο προβλέψεις 336 εκατ. ευρώ.

Η διοίκηση της τράπεζας διατύπωσε την εκτίμηση ότι ο ρυθμός δημιουργίας νέων δανείων σε καθυστέρηση στο χαρτοφυλάκιό της θα παραμείνει σταθερός στο υπόλοιπο του έτους.

Αυτή η εκτίμηση, σύμφωνα με αναλυτές, στηρίζεται στο γεγονός ότι η τράπεζα διαθέτοντας μεγαλύτερη έκθεση σε καταναλωτικά, τα οποία επλήγησαν πρώτα, έχει ήδη εισπράξει το μεγαλύτερο μέρος του αντίκτυπου από την οικονομική κρίση.

* Ο αναλυτικός πίνακας των αποτελεσμάτων Q1 των τεσσάρων μεγάλων τραπεζών δημοσιεύεται στη δεξιά στήλη "Συνοδευτικό Υλικό".