Με «αντάλλαγμα» την εφαρμογή των μέτρων του Προγράμματος Σταθερότητας και Ανάπτυξης μέσα σε ασφυκτικά περιθώρια 90 ημερών και με τη δέσμευση ότι εφόσον υπάρξουν οι παραμικρές αποκλίσεις θα ληφθούν απευθείας -από τις 16 Μαρτίου- πρόσθετα μέτρα, η Κομισιόν θα δώσει την Τετάρτη το πράσινο φως στο ΠΣΑ, εκτιμώντας πως τα μέτρα της ελληνικής κυβέρνησης «βρίσκονται στη σωστή κατεύθυνση».

Η κυβέρνηση, από την πλευρά της, επιχειρεί άμεση ανταπόκριση στις βουλές των Βρυξελλών και των αγορών και ανακοινώνει αύριο -εκτός απροόπτου- τα σχέδιά της για τον νέο φόρο που θα χρηματοδοτήσει το ασφαλιστικό, στο τέλος της εβδομάδας τις αποφάσεις της για το φορολογικό, «κλειδώνει» αυτές τις ημέρες και τις αποφάσεις για την εισοδηματική πολιτική, ενώ, προς τέρψιν ιδίως των αγορών, ετοιμάζεται να ρίξει στο «τραπέζι» των επενδυτικών τραπεζών το πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων με προσδοκώμενα έσοδα 2,5 δισ. ευρώ για το Δημόσιο και με το… αζημίωτο για συμβούλους αποκρατικοποίησης.

Πρόκειται για ένα καρέ αλλαγών που έχουν ήδη ξεσηκώσει θύελλα αντιδράσεων, με τους εφοριακούς και τους τελωνειακούς να «κατεβάζουν ρολά» αρχικά στις 4 και 5 Φεβρουαρίου και εν συνεχεία από κοινού με την ΑΔΕΔΥ στις 10 Φεβρουαρίου, απειλώντας με μπλακ άουτ τα έσοδα του Δημοσίου σε μία παραπάνω από κρίσιμη περίοδο.

Οι κοινωνικές αντιδράσεις, σε συνδυασμό με τις αντιστάσεις της κυβέρνησης, αποτελούν ήδη θέμα συζήτησης στις Βρυξέλλες και δεν είναι καθόλου τυχαία η επανειλημμένη αναφορά του προέδρου του Eurogroup κ. Ζ. Κ. Γιούνκερ στην ανάγκη να φανούν οι Έλληνες «γενναίοι».

Αλλαγές και αντιδράσεις

Η κυβέρνηση, από την πλευρά της, ενώ εμφανίζεται αποφασισμένη να «σπάσει αβγά», ωστόσο πληροφορίες αναφέρουν πως «φοβάται» τις έντονες αντιδράσεις που θα επιφέρουν οι αλλαγές σε δύο κυρίως μέτωπα. Στην εισοδηματική πολιτική, όπου το «μαχαίρι» στα επιδόματα θα αφαιρέσει από 5% έως και 30% των επιδομάτων των δημοσίων υπαλλήλων, τα οποία σε πολλές περιπτώσεις αντιστοιχούν σε ποσό μεγαλύτερο από το ύψος του βασικού μισθού, οδηγώντας έτσι σε μειώσεις έως και 450 - 500 ευρώ τον μήνα, αλλά και στην κατάργηση της αυτοτελούς φορολόγησης.

Η κατάργηση της αυτοτελούς φορολόγησης θίγει επιδόματα δημοσίων υπαλλήλων, αποδοχές βουλευτών και δικαστικών, νομαρχών και δημάρχων, αμοιβές αρχιτεκτόνων και μηχανικών, συμβόλαια ποδοσφαιριστών, υπερωρίες γιατρών και χορηγίες προς εθνικές ομάδες, καθώς οι αποδοχές από όλες αυτές τις κατηγορίες φορολογούνταν μέχρι τώρα με συντελεστές από 5% έως και 20%.

Όμως, ο υπουργός Οικονομικών κ. Γ. Παπακωνσταντίνου έχει εξαγγείλει την κατάργηση της αυτοτελούς φορολόγησης από την 1η Ιανουαρίου 2010, με την ενσωμάτωση των συγκεκριμένων εισοδημάτων στη νέα φορολογική κλίμακα, γεγονός που φέρνει μεγάλες επιβαρύνσεις καθώς θα φορολογούνται πλέον με συντελεστές έως 40% (ή και παραπάνω αν αποφασιστεί τελικά αύξηση του ανώτατου συντελεστή).

Με τις αλλαγές ένας τελωνειακός υπάλληλος, για παράδειγμα, με μισθό 1.200 ευρώ και επίδομα 1.400 ευρώ τον μήνα, μέχρι σήμερα όφειλε στην εφορία 5.704 ευρώ, καθώς τα 26.600 ευρώ (1.200 επί 14 μήνες και 700 επί 14 μήνες) φορολογούνταν με βάση την κλίμακα και οδηγούσαν σε φόρο 4.234 ευρώ, ενώ τα υπόλοιπα 9.800 (700 το μισό του μηνιαίου επιδόματος επί 14 μήνες) οδηγούσαν σε φόρο 1.470 ευρώ. Αν το σύνολο του εισοδήματος φορολογούνταν με βάση την κλίμακα, ο φόρος θα ήταν 7.716 ευρώ ή 2.012 ευρώ περισσότερα.

Με το προηγούμενο καθεστώς τα επιδόματα εφοριακών και τελωνειακών υπαλλήλων, καθώς και των υπαλλήλων του Γενικού Χημείου του Κράτους, κατά το ήμισυ φορολογούνταν με συντελεστή 15% και το υπόλοιπο με βάση την κλίμακα.

Από κοντά ακολουθούν αντιδράσεις και για το πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων, οι οποίες όμως αφορούν σε πολύ περιορισμένο -συγκριτικά με την εισοδηματική πολιτική για παράδειγμα- αριθμό υπαλλήλων. ΟΟΠΑΠ και το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο βρίσκονται στην αιχμή του προγράμματος, στο «απυρόβλητο» μένει η ΔΕΗ, ενώ προς το χρηματιστήριο θα οδεύσουν δύο νέες εταιρίες συμμετοχών του Δημοσίου σε ακίνητα και εισηγμένες εταιρίες.

Η αναβλητικότητα της κυβέρνησης και το φοβικό σύνδρομο έναντι των αντιδράσεων επιδρούν καταλυτικά στην αγορά, εκτιμούν τραπεζικά στελέχη που σημειώνουν πως χρειάζονται δραστικά και άμεσα βήματα για την αντιστροφή του κλίματος. «Δεν υπάρχει χρόνος για πισωγυρίσματα», διαμηνύουν χαρακτηριστικά σημειώνοντας πως μπορεί οι προθέσεις να είναι καλές ( διάλογος σχεδόν δύο μήνες για το φορολογικό κι άλλο τόσο για το ασφαλιστικό), αλλά ο χρόνος στη συγκεκριμένη συγκυρία δεν είναι απλώς χρήμα, είναι «πανάκριβο χρήμα».

Μετρά αντίστροφα ο χρόνος

Όσο η κυβέρνηση «ζυμώνει» τις αποφάσεις της, οι Βρυξέλλες έχουν πάρει τις δικές τους. Θα δώσουν πράγματι μια ευκαιρία στην ελληνική κυβέρνηση να αποδείξει, αν μπορεί, ότι έχει τη βούληση και τη δυνατότητα να μειώσει τα ελλείμματα, αλλά η ευκαιρία αυτή θα είναι υπό καθεστώς αυστηρής επιτροπείας.

Η πτώση του ευρώ στα χαμηλότερα επίπεδα των τελευταίων έξι μηνών δεν αφήνει το παραμικρό περιθώριο χαλάρωσης, καθώς άλλωστε και το γεγονός ότι η ελληνική οικονομία με τα spreads των δεκαετών ομολόγων πάνω από τις 400 μονάδες, όπως και τα Credit Default Swaps, δεν έχει διαφύγει τον κίνδυνο της χρεοκοπίας, πως επειδή είναι μέλος της ευρωζώνης θα λάβει τη μορφή «ευρω-σωσιβίου».

Την Τετάρτη το Κολλέγιο των Επιτρόπων θα εγκρίνει κείμενο συστάσεων μέσω του οποίου θα «εγκρίνεται» μεν το ΠΣΑ, αλλά θα δίνεται ασφυκτικό περιθώριο έως τις 15 Μαΐου -εντός 90 ημερών από την έγκριση του ΠΣΑ στο Ecofin στις 15 Φεβρουαρίου- για την εφαρμογή των μέτρων που περιλαμβάνονται σε αυτό και συγκεκριμένα για:

• Τη δημιουργία αποθεματικού 10% από περικοπές δαπανών (έχει ήδη υπογραφεί από τον κ. Γ. Παπακωνσταντίνου η σχετική υπουργική απόφαση).
• Πάγωμα προσλήψεων το 2010 και κατάργηση των συμβάσεων ορισμένου χρόνου.
• Εφαρμογή αυστηρής εισοδηματικής πολιτικής με μείωση του κονδυλίου επιδομάτων κατά 10%.
• Μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού και του φορολογικού με κατάργηση αυτοτελούς φορολόγησης και χαριστικών φοροαπαλλαγών αλλά και καθιέρωση συστήματος προείσπραξης φόρου από τους ελεύθερους επαγγελματίες.
• Αύξηση φόρου σε ποτά και τσιγάρα κ.ά.

Μετά την έγκριση του ΠΣΑ και από το Ecofin, η κυβέρνηση θα έχει περιθώριο ενός μηνός -έως τις 16 Μαρτίου- για να διαπιστωθεί αν τα μέτρα επαρκούν ή αν θα χρειαστεί να ενεργοποιηθεί το Plan B με πρόσθετα μέτρα, τα οποία το πιθανότερο είναι πως θα υποδείξουν οι Βρυξέλλες οι οποίες και θα παρακολουθούν μήνα με τον μήνα και με τριμηνιαίες εκθέσεις προόδου κατά πόσον η Ελλάδα… συμμορφώνεται.