Ένα από τα πλέον κρίσιμα 24ώρα στη σύγχρονη Ιστορία της ξεκινά σήμερα το απόγευμα για την ελληνική οικονομία καθώς η κυβέρνηση καλείται να λάβει ψήφο εμπιστοσύνης από τις αγορές, για την υψηλού ρίσκου επιλογή της να ακολουθήσει "ελληνική συνταγή" δημοσιονομικής σταθερότητας.

Μπορεί το σχέδιο της κυβέρνησης για την αντιμετώπιση της ελληνικής ιδιαιτερότητας να έτυχε ευήκοων πολιτικών ώτων κατά τη συνεδρίαση του Eurogroup, δεν ενθουσίασε όμως τις αγορές, οι οποίες περίμεναν να ακούσουν μέτρα άμεσης εφαρμογής για τον περιορισμό των δημοσίων δαπανών.

Περιγράφοντας τα μεγάλα περιθώρια δημοσιονομικού νοικοκυρέματος και αύξησης της ανταγωνιστικότητας, μέσω του περιορισμού της συστημικής διαφθοράς και της γραφειοκρατίας, ο πρωθυπουργός κέρδισε πολιτικό χρόνο από τους Ευρωπαίους ομολόγους του, για να δρομολογήσει δομικές μεταρρυθμίσεις.

Ταυτόχρονα, απορρίπτοντας κατηγορηματικά την υιοθέτηση του ιρλανδικού μοντέλου δημοσιονομικής εξυγίανσης, έμεινε συνεπής στις πολιτικές δεσμεύσεις της κυβέρνησης, η οποία σπαράσσεται από ακήρυχτο πόλεμο μεταξύ όσων ζητούν την επιβολή άμεσων σκληρών μέτρων και εκείνων που επιθυμούν να παραμείνει πιστή στο πρόγραμμά της.

Το αν ο πολιτικός χρόνος που κέρδισε ο πρωθυπουργός γίνει πραγματικός θα κριθεί από την αντίδραση των αγορών, η πίεση των οποίων μετριάστηκε στα τέλη της προηγούμενης εβδομάδας, λόγω της προσδοκίας για ανακοίνωση συγκεκριμένων μέτρων.

Το επόμενο ραντεβού στο ιδιότυπο "μπρα ντε φερ" της κυβέρνησης και των αγορών έχει κλειστεί για σήμερα το απόγευμα στο Ζάππειο, όπου ο πρωθυπουργός θα ανοίξει τον κοινωνικό διάλογο για την ασφαλιστική και φορολογική μεταρρύθμιση.

Μερικές ώρες αργότερα οι αγορές θα κληθούν να αξιολογήσουν και τα μέτρα αντιμετώπισης της διαφθοράς και της γραφειοκρατίας, που σύμφωνα με πληροφορίες θα ανακοινωθούν μετά τη συνάντηση των πολιτικών αρχηγών.


Απαιτείται πλέγμα μέτρων άμεσης και μακροπρόθεσμης απόδοσης

Για να πειστούν οι αγορές από την "ελληνική συνταγή" θα πρέπει, σύμφωνα με κορυφαίο τραπεζίτη, μαζί με το άνοιγμα της συζήτησης για τα διαρθρωτικά προβλήματα της οικονομίας να ανακοινωθούν και μέτρα άμεσης εφαρμογής ή έστω τολμηρές προτάσεις τομών.

Μόνο έτσι η ελληνική συνταγή ταυτόχρονου ανοίγματος θεμάτων όπως το Ασφαλιστικό, το φορολογικό, η διαφθορά και η γραφειοκρατία δεν θα θεωρηθεί κυβερνητική υπεκφυγή και θα δοθεί πίστωση χρόνου στην κυβέρνηση, ώστε να προωθήσει βαθιές διαρθρωτικές τομές και να νοικοκυρέψει τα δημοσιονομικά της χώρας, βελτιώνοντας ταυτόχρονα την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας.

Στην αντίθετη περίπτωση, το ήδη βαρύ κλίμα στο εξωτερικό για την Ελλάδα θα καταστεί ακόμη βαρύτερο και οι πιέσεις στα ελληνικά ομόλογα και τις μετοχές θα επανέλθουν, με ορατό τον κίνδυνο νέων υποβαθμίσεων και ντόμινο που θα απειλήσει τη δυνατότητα ομαλής αναχρηματοδότησης του χρέους.

Η πρώτη ένδειξη απογοήτευσης ήρθε από τους Έλληνες επενδυτές, οι οποίοι έσπευσαν την Παρασκευή να προεξοφλήσουν ότι η ελληνική συνταγή για καταπολέμηση της συστημικής διαφθοράς και γραφειοκρατίας, που παρουσίασε ο Έλληνας πρωθυπουργός στους ομολόγους του, δεν θα ικανοποιήσει τους ξένους πιστωτές και επενδυτές.

Η αντίδραση των τελευταίων στις πρωθυπουργικές εξαγγελίες θα φανεί από σήμερα σε ομόλογα και μετοχές και αναμένεται να ενταθεί αύριο, αφού θα έχει πλέον γίνει γνωστό το μίγμα των κυβερνητικών μέτρων και προθέσεων. Η διαφορά χρόνου αντίδρασης μεταξύ Ελλήνων και ξένων εξηγεί γιατί το Χ.Α. υποχώρησε κατά 2,41% την Παρασκευή, ενώ τα spreads στα ομόλογα μειώθηκαν. 

Μέτρα όπως η πάταξη της γραφειοκρατίας και της διαφθοράς ακούγονται, παραδοσιακά, με επιφύλαξη από τις αγορές, καθώς είναι αργής, και στην περίπτωση της Ελλάδας λόγω των γνωστών δομικών αδυναμιών της, αμφίβολης απόδοσης.


Προς περαιτέρω μείωση του ελλείμματος το 2010

Αποτελεί κοινό μυστικό ότι οι Βρυξέλλες έκριναν πως ο προϋπολογισμός του 2010 δεν είναι επαρκώς φιλόδοξος ως προς τις περικοπές δαπανών και πιέζουν την ελληνική κυβέρνηση για τη λήψη επιπρόσθετων μέτρων δομικού χαρακτήρα.

Κατά την τριετία 2008 - 2010 οι συνολικές δαπάνες της κεντρικής κυβέρνησης αυξάνονται κατά 8,8 δισ. ευρώ ή 12,4%, με το ονομαστικό ΑΕΠ να αυξάνεται κατά 5 δισ. ευρώ ή 2,1% και τα δημόσια έσοδα κατά 0,83 δισ. ευρώ ή 1,5%!

Επιπλέον, μόνο το 1,7 δισ. ευρώ από τις δαπάνες της κεντρικής κυβέρνησης αφορά σε παραπάνω τόκους. Τα 6,4 δισ. ευρώ είναι πρωτογενείς δαπάνες για την κάλυψη των οποίων η χώρα δανείζεται. Γι' αυτό και η Κομισιόν επιμένει φορτικά στη λήψη μέτρων μόνιμου χαρακτήρα για τον περιορισμό των δημοσίων δαπανών.

Η δήλωση του προέδρου της Κομισιόν, κ. Jose-Manuel Barroso, ότι ο Έλληνας πρωθυπουργός "υποσχέθηκε πως θα υπάρξει συρρίκνωση του δημόσιου τομέα" αποτυπώνει την αναγνώριση της ελληνικής ιδιαιτερότητας αλλά και την επιμονή των Βρυξελλών στη μείωση του κράτους.

Για να κατευνάσει τις Βρυξέλλες η κυβέρνηση έχει ως εφεδρεία σχέδιο μεγαλύτερης μείωσης του ελλείμματος το 2010 κατά 4% έναντι 3,6% που προβλέπει ο προϋπολογισμός.

Αν η μεγαλύτερη μείωση προέλθει από περιορισμό των υπουργικών και βουλευτικών αποδοχών και των αμοιβών ανώτατων και ανώτερων στελεχών του δημόσιου τομέα καθώς και από πάγωμα μισθών υψηλόμισθων δημοσίων υπαλλήλων, θεωρείται βέβαιο ότι θα ικανοποιήσει μερικώς τις Βρυξέλλες όπως και τους οίκους αξιολόγησης και τους πιστωτές της χώρας.

Η κυβέρνηση οφείλει να πείσει ότι με το άνοιγμα των θεμάτων συστημικής διαφθοράς και γραφειοκρατίας θα αντιμετωπίσει την αναξιοπιστία των οικονομικών θεσμών και την αναποτελεσματικότητα του ελληνικού δημοσίου, επιτυγχάνοντας ταυτόχρονα δημοσιονομικό νοικοκύρεμα.

Το μεγαλύτερο μέρος της μεταβολής του ελλείμματος του 2009, περίπου 5,7% του ΑΕΠ, οφείλεται, σύμφωνα με οικονομολόγους, στη αναποτελεσματικότητα του ελληνικού δημοσίου και όχι στην κρίση, και αυτό είναι εδώ και καιρό γνωστό στις Βρυξέλλες.

Ταυτόχρονα, το μίγμα των μέτρων θα πρέπει να αντιμετωπίζει πέραν του στόχου για μείωση του ελλείμματος και αυτόν της τιθάσευσης του χρέους, το οποίο αναμένεται να ανέλθει στο 120% του ΑΕΠ το 2010 και να φτάσει στο 125% το 2011.

Η δεύτερη υποβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας από τη Fitch ήρθε ως αποτέλεσμα της μη αντιμετώπισης από τον προϋπολογισμό του 2010 της παραπάνω συνεχιζόμενης δημοσιονομικής ανισορροπίας, σύμφωνα με οικονομολόγους.

Και ενδέχεται το παράδειγμα της Fitch να το ακολουθήσει και η Moody's, κλιμάκιο της οποίας φθάνει στην Αθήνα για να εξετάσει τη δημοσιονομική κατάσταση της χώρας και να επανεξετάσει την πιστοληπτική της ικανότητα.