Σύγχυση και -τα πρώτα - ρίγη ανησυχίας για το τι μέλλει γενέσθαι αρχίζει να προκαλεί στην αγορά το θολό πρόγραμμα του ΠΑΣΟΚ, όσον αφορά στο καυτό θέμα της οικονομίας.

Δύο ημέρες πριν από την ομιλία του κ. Γ. Παπανδρέου στη ΔΕΘ, το μόνο που έχει αποσαφηνιστεί στο πρόγραμμα του ΠΑΣΟΚ για την οικονομία είναι ότι θα επιδιωχθεί έστω και η μίνιμουμ εισοδηματική επέκταση, με ταυτόχρονη αύξηση της φορολογίας για τους έχοντες και κατέχοντες.

Η σύγχυση που προκαλεί η απλή παράθεση από την εν δυνάμει κυβέρνηση των αξόνων της οικονομικής πολιτικής που θα ασκήσει επιτείνεται από τις αντικρουόμενες δηλώσεις πρωτοκλασάτων στελεχών του. Αυτές οι δηλώσεις σε κάποιες περιπτώσεις αγνοούν ακόμη και τα ισχύοντα σήμερα σε επιμέρους θέματα.

Για παράδειγμα, στελέχη του ΠΑΣΟΚ διακηρύσσουν την αύξηση του φορολογικού συντελεστή για τα διανεμόμενα κέρδη των επιχειρήσεων από το 25% που ισχύει σήμερα σε υψηλότερα επίπεδα.

Ο πραγματικός συντελεστής όμως για τα διανεμόμενα κέρδη έχει ανέλθει στο 27,5% (*), καθώς η κυβέρνηση της Ν.Δ. πέρυσι επέβαλε φόρο 10% στο μέρισμα, το οποίο παρακρατείται στην πηγή (παρακρατείται από τις επιχειρήσεις και αποδίδεται στο Δημόσιο).

Οι θολές θέσεις του ΠΑΣΟΚ γύρω από τη φορολόγηση νομικών και φυσικών προσώπων, των ακινήτων, σχετικά με τον ρόλο που θα κληθούν να παίξουν οι εισηγμένες τράπεζες συμφερόντων Δημοσίου στη νέα διακυβέρνηση και τα "υπερκέρδη" των τραπεζών, προκαλούν προοδευτική ανησυχία στην αγορά καθώς και στη μεσαία οικονομική τάξη.

Το εκλογικό ακροατήριο, που θεωρεί τις εξελίξεις στην οικονομία το μείζον διακύβευμα αυτής της εκλογικής αναμέτρησης, αναμένει με ιδιαίτερο ενδιαφέρον το πώς και αν θα εξειδικεύσει το οικονομικό πρόγραμμα του ΠΑΣΟΚ το προσεχές σαββατοκύριακο ο κ. Γ. Παπανδρέου.

Από το τι θα πει ο αρχηγός του ΠΑΣΟΚ θα εξαρτηθεί και το αν θα επανέλθει στη χρηματιστηριακή αγορά η μεταβλητότητα λόγω και μόνο των εκλογών. Ήδη, οι ξένοι επενδυτές έχουν αρχίσει να ανησυχούν για ενδεχόμενη αύξηση των φορολογικών συντελεστών για επιχειρήσεις ή για αύξηση της αυτοτελούς φορολόγησης σε μερίσματα και σε τοκομερίδια ομολόγων.

Ενδεχόμενη αύξηση των φορολογικών συντελεστών ή της αυτοτελούς φορολόγησης μερισμάτων θα οδηγήσει σε αναπροσαρμογή των προβλέψεων κερδοφορίας και κερδών ανά μετοχή για το 2010, σε μια περίοδο όπου το Χ.Α. είναι η φθηνότερη αγορά -βάσει του εκτιμώμενου μέσου πολλαπλασιαστή κερδών- και ευνοείται από τις εισροές κεφαλαίων που έχουν μεγάλα ξένα θεσμικά χαρτοφυλάκια.

Τι θα γίνει με τη φορολόγηση επιχειρήσεων

Το μόνο ξεκάθαρο σημείο στις μέχρι τώρα τοποθετήσεις του ΠΑΣΟΚ είναι ότι δεν προτίθεται να αυξήσει τον συντελεστή φορολόγησης για τα μη διανεμόμενα κέρδη. Ο ισχύων συντελεστής για τις ανώνυμες εταιρίες βρίσκεται στο 25%.

Το ερώτημα είναι τι θα πράξει με τον συντελεστή φορολόγησης των διανεμόμενων κερδών.

Το ΠΑΣΟΚ, σύμφωνα με όσα δηλώνουν η εκπρόσωπος για θέματα Οικονομίας κ. Λ. Κατσέλη αλλά και το σύνολο των πρωτοκλασάτων στελεχών του, προωθεί την εφαρμογή ενιαίας κλίμακας φορολόγησης για όλα τα εισοδήματα. Αυτό σημαίνει ότι τα εισοδήματα από ενοίκια, μερίσματα και τοκομερίδια θα φορολογούνται στην κλίμακα.

Η εφαρμογή της ενιαίας κλίμακας σημαίνει κατάργηση της αυτοτελούς φορολόγησης;

Η αυτοτελής φορολόγηση για μερίσματα, για τόκους καταθέσεων και ομολόγων είναι αδύνατον, σύμφωνα με μεγάλες λογιστικές εταιρίες, να καταργηθεί. Αν το Δημόσιο καταργήσει την αυτοτελή φορολόγηση στα μερίσματα και τα περάσει στη δήλωση για να φορολογηθούν με ενιαίο συντελεστή, θα απωλέσει αυτόματα το 50% των υφιστάμενων εσόδων του, καθώς το 50% της κεφαλαιοποίησης του Χ.Α. ελέγχεται από ξένους, οι οποίοι δεν υποβάλλουν δήλωση στην Ελλάδα.

Με το ισχύον καθεστώς τα μερίσματα, οι αμοιβές και τα bonus φορολογούνται στην πηγή με επιπλέον 10%. Έχει προηγηθεί φόρος επί των κερδών 25%. Το ΠΑΣΟΚ εξετάζει την επαναφορολόγηση των μερισμάτων στην κλίμακα. Δηλαδή, φυσικό πρόσωπο που φορολογείται με συντελεστή 40% θα πληρώνει επιπλέον φόρο 5% για τα μερίσματα που έχει λάβει και συνολικά η επιβάρυνση του μερίσματος με τον συνυπολογισμό του φόρου που έχει παρακρατηθεί στην πηγή θα ανέρχεται στο 40%.

Σε περίπτωση σημαντικής ανόδου του συντελεστή φορολόγησης μερισμάτων υπάρχει, σύμφωνα με λογιστές, διαχειριστές και χρηματιστές, ο υπολογίσιμος κίνδυνος φυγής επενδυτών από την Ελλάδα καθώς θα μειωθούν τα εκτιμώμενα κέρδη και τα κέρδη ανά μετοχή για τις εισηγμένες στο Χ.Α. επιχειρήσεις. "Θα είναι τέτοια η φυγή επενδυτών και η απώλεια εσόδων που θα αναγκαστούν το πολύ σε έναν χρόνο να την ανακαλέσουν", προειδοποιεί επικεφαλής μεγάλης λογιστικής εταιρίας.

Θα υπάρξει και επιβολή φόρου υπεραξίας μετά τον συμψηφισμό ενδεχόμενων ζημιών;

Το τεχνικά δύσκολο του εγχειρήματος δοκιμάστηκε πρόσφατα και εγκαταλείφθηκε, καθώς είναι δύσκολο να επιβληθεί ο φόρος υπεραξίας και να εισπραχθεί για εγχώριους και ξένους, αποδίδοντας δε περισσότερα έσοδα σε σχέση με τον ισχύοντα συντελεστή αυτοτελούς φορολόγησης των συναλλαγών επί μετοχών.

Τι θα γίνει με τα "υπερκέρδη" των τραπεζών;

Τις τελευταίες ημέρες κύκλοι του ΠΑΣΟΚ δημιουργούν κλίμα για "υπερκέρδη" των τραπεζών τα οποία πρέπει να φορολογηθούν στο πλαίσιο της κοινωνικής δικαιοσύνης.

Επικαλούνται, δε, χαρακτηριστικά τους φορολογικούς συντελεστές με τους οποίους βαρύνονται οι τραπεζικοί όμιλοι. Οι τέσσερις μεγάλες ελληνικές τράπεζες εμφάνισαν στο α΄ εξάμηνο του 2009 φορολογικό συντελεστή από 14,3% ( Eurobank ) έως 23,1% ( Εθνική Τράπεζα ). Η Τράπεζα Πειραιώς και η Alpha Bank επιβαρύνθηκαν με συντελεστή φορολόγησης 19,4% και 20%.

Πρόκειται, όμως, για συντελεστές φορολόγησης ομίλου. Ήτοι, για μέσο φορολογικό συντελεστή στη διαμόρφωση του οποίου πέραν της φορολογητέας ύλης από την Ελλάδα συμμετέχουν και οι δραστηριότητες του εξωτερικού. Το σύνολο σχεδόν των χωρών όπου δραστηριοποιούνται οι ελληνικές τράπεζες έχει φορολογικούς συντελεστές νομικών προσώπων από 10% (Κύπρος, Βουλγαρία) έως 16% (Ρουμανία).

Πέραν αυτού, η φορολογητέα ύλη στην Ελλάδα διαμορφώνεται από τη σύνθεση κερδών. Τα κέρδη από ομόλογα και μετοχές φορολογούνται, για παράδειγμα, στην πηγή και εκπίπτουν από τον φόρο εισοδήματος. Αποτέλεσμα είναι ο μέσος φορολογικός συντελεστής να μειώνεται ιδιαίτερα σε περιόδους όπως η τρέχουσα, όπου τα έσοδα από ομόλογα φτάνουν στο 12% των συνολικών εσόδων.

Δεν είναι τυχαίο ότι παραδοσιακά τράπεζες με ισχυρή συνεισφορά στα συνολικά έσοδα από τρίτες δραστηριότητες (ΑΕΕΧ στο παρελθόν, έσοδα από ενοίκια, έσοδα από ομόλογα και μετοχές) εμφανίζουν χαμηλότερο φορολογικό συντελεστή από τον ισχύοντα ( 25%).

Προτίθεται να αυξήσει το ΠΑΣΟΚ τον συντελεστή φορολόγησης των προς διανομή κερδών των τραπεζών;

Στελέχη του ΠΑΣΟΚ, με τα οποία ήρθε σε επαφή το Euro2day, διευκρινίζουν ότι εξετάζονται επιμέρους δράσεις που θα ενισχύσουν την απόδοση φορολογικών εσόδων από τις τράπεζες βάσει της φοροδοτικής τους ικανότητας.

Πέραν της έμμεσης επιβάρυνσης που θα προκύψει και για τις ίδιες τις τράπεζες (μερίσματα από θυγατρικές) από ενδεχόμενη αύξηση της αυτοτελούς φορολόγησης μερισμάτων, θα υπάρξουν αλλαγές στη φορολόγηση τοκομεριδίων από ομόλογα.

Σήμερα τα τοκομερίδια από ομόλογα για νομικά και φυσικά πρόσωπα φορολογούνται με 10% και υπάρχει συμψηφισμός κερδών με τον φόρο εισοδήματος.

Θα καταργηθεί ο συμψηφισμός και αν ναι θα καταστήσει το Δημόσιο ακριβότερο τον ίδιο του τον δανεισμό, με δεδομένο ότι οι τράπεζες συγκαταλέγονται στους μεγαλύτερους διακρατητές κρατικών ομολόγων;

Τα στελέχη του ΠΑΣΟΚ δεν δίνουν επαρκείς απαντήσεις σε αυτό το θέμα και όλοι αναμένουν το πώς θα ανοίξει τα χαρτιά του ο κ. Γ. Παπανδρέου το σαββατοκύριακο στη ΔΕΘ.

Το μόνο που έχει διευκρινιστεί είναι ότι οι τόκοι καταθέσεων θα συνεχίσουν να φορολογούνται αυτοτελώς όπως σήμερα, προφανώς για να μην υπάρξει ούτε υποψία ανησυχίας στην αγορά σε μια περίοδο όπου η διατήρηση καταθέσεων και ρευστότητας από τις τράπεζες παραμένει σημαντική.

Ενδεχόμενη αύξηση των φορολογικών συντελεστών στις τράπεζες και στις υπόλοιπες επιχειρήσεις θα προκαλούσε κύμα φυγής τόσο επενδυτών όσο και φορολογητέας ύλης, καθώς με τις διακρατικές συμφωνίες αποφυγής διπλής φορολόγησης που υπάρχουν και τις δυνατότητες αγοραπωλησιών με θυγατρικές τα παράθυρα να μειωθεί η φορολογητέα ύλη είναι τεράστια, διευκρινίζει επικεφαλής μεγάλης ελεγκτικής εταιρίας.

Κατάργηση του ΕΤΑΚ, επιστρέφει ο φόρος κληρονομιάς και ο ΦΜΑΠ

Το ΠΑΣΟΚ μέσω της κ. Λ. Κατσέλη έχει δηλώσει ρητά ότι θα καταργήσει το Ενιαίο Τέλος Ακίνητης Περιουσίας (ΕΤΑΚ) και θα επαναφέρει τον φόρο κληρονομιάς με κλιμάκωση του συντελεστή ανάλογα με το ύψος της μεταβιβαζόμενης περιουσίας.

Ταυτόχρονα εξετάζεται η επαναφορά του Φόρου Μεγάλης Ακίνητης Περιουσίας (ΦΜΑΠ), επεξεργάζονται όμως τρόποι προκειμένου να καταστεί λειτουργικός, καθώς στην προηγούμενη εφαρμογή του λόγω της μεταβίβασης ακινήτων από τα φυσικά πρόσωπα σε εξωχώριες εταιρίες συμφερόντων τους τα έσοδα που απέδωσε ήταν πενιχρά.

Το οικονομικό επιτελείο του ΠΑΣΟΚ εξετάζει μεταξύ άλλων την επιβολή φόρου δραστηριότητας στις εξωχώριες εταιρίες που διαθέτουν ακίνητα στην Ελλάδα.

Τι θα γίνει με τις τράπεζες του Δημοσίου

Ένα από τα σημεία των δηλώσεων του ΠΑΣΟΚ, που προκαλεί τα υψηλότερα ρίγη ανησυχίας στην αγορά, είναι ο ρόλος των τραπεζών του ευρύτερου δημόσιου τομέα στην περίπτωση σχηματισμού κυβέρνησης από το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης.

Στελέχη του ΠΑΣΟΚ έχουν δηλώσει επανειλημμένα ότι χρειάζεται οι τράπεζες του Δημοσίου να λειτουργούν ως δημόσιος πυλώνας, στηρίζοντας τις αναπτυξιακές προσπάθειες της χώρας.

Αυτή η δήλωση ενδείκνυται για πολλαπλές αναγνώσεις και εγείρει ερωτήματα για το αν συνεπάγεται αύξηση του δημόσιου εναγκαλισμού τραπεζών όπως η Εθνική Τράπεζα ή υποχρέωση των δημόσιων τραπεζών να ελαστικοποιήσουν, για παράδειγμα, κριτήρια χορηγήσεων δανείων.

Με δεδομένο ότι οι περισσότερες κρατικές τράπεζες είναι οι εισηγμένες και σε κάποιες όπως η Εθνική τα ταμεία κατέχουν μόλις το 17% του μετοχικού κεφαλαίου, οι αναφορές περί ανάγκης ανάδειξής τους σε εργαλείο οικονομικής πολιτικής προκαλούν ανησυχία για επιστροφή στην πριν από το 1996 παράδοση αυτόνομης λειτουργίας τους, με καθαρά ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια.


(*) Εκ παραδρομής, στην αρχική έκδοση του δημοσιεύματος αναγραφόταν 35% αντί του ορθού 27,5%. Το euro2day ζητά συγνώμη για τυχόν παρανόηση.