Μ. Ακιντζί: Ανεξάρτητο θέμα από τις διαπραγματεύσεις το φυσικό αέριο

«Με ανοικτή καρδιά» και την επιθυμία να βγει ένα θετικό αποτέλεσμα προσέρχεται στη συνάντηση της 9ης Αυγούστου δήλωσε στο ΚΥΠΕ ο Τ/κ ηγέτης Μουσταφά Ακιντζί, λέγοντας ότι η ατζέντα είναι ανοικτή και οι δύο ηγέτες μπορούν να θέσουν τα θέματα που θέλουν να συζητήσουν με στόχο να ξεκαθαρίσει η εικόνα.

Στην πρώτη του συνέντευξη στο ΚΥΠΕ, ο κ. Ακιντζί μίλησε και για την τριμερή με το ΓΓ του ΟΗΕ, την άτυπη πενταμερή αργότερα, και το πώς οι όροι αναφοράς της Τζειν Χολ Λουτ μπορούν να ολοκληρωθούν όπως επιθυμεί και ο ΓΓ.

Για το θέμα του φυσικού αερίου, ο κ. Ακιντζί είπε ότι δεν αποτελεί προϋπόθεση για να αρχίσει μια διαπραγματευτική διαδικασία, αλλά το πολιτικό κλίμα ως έχει σήμερα δεν βοηθά σε κάτι τέτοιο. Διέξοδο, πρόσθεσε, αποτελούσε η πρότασή του για κοινή επιτροπή που απορρίφθηκε από την ε/κ πλευρά, αλλά μπορεί να συζητήσει και άλλες επιλογές, όπως την ιδέα για μορατόριουμ που είχε υποβάλει ο Νίκος Ρολάνδης. Θα θέσει, είπε, το θέμα προς συζήτηση στις 9 Αυγούστου και ο Πρόεδρος Αναστασιάδης να θέσει όποιο θέμα θέλει, όπως αυτό των Βαρωσίων.

Οποιαδήποτε κίνηση αφορά την περίκλειστη πόλη της Αμμοχώστου, δήλωσε ο Τ/κ ηγέτης, δεν πρέπει να αποκλείει τα ΗΕ, δεν πρέπει να αντιβαίνει τις αποφάσεις του ΟΗΕ και το διεθνές δίκαιο, προσθέτοντας ότι θέλει να συζητήσει ΜΟΕ.

Συναντήσεις και συνομιλίες

Αναφερόμενος στις συνθήκες κάτω από τις οποίες θα πραγματοποιηθεί η συνάντηση των δύο ηγετών στις 9 Αυγούστου, ο Μουσταφά Ακιντζί είπε ότι εδώ και ένα χρόνο η προσπάθεια της κ. Λουτ για την ολοκλήρωση των όρων αναφοράς δεν έχει τελεσφορήσει, πλησιάζει η ΓΣ του ΟΗΕ, ο ΓΓ των ΗΕ μίλησε τηλεφωνικώς με τους δύο ηγέτες και υπάρχουν οι εξελίξεις στην ανατολική Μεσόγειο.

«Τα μάτια όλων έχουν στραφεί προς αυτήν τη συνάντηση. Μας το επεσήμανε αυτό και ο κ. Γκουτέρες, αναφορά (στη σημασία της συνάντησης των ηγετών) έκανε και ο κ. Μητσοτάκης όταν ήρθε στη ‘νότια’ Κύπρο», κατά την έκφρασή του. Απασχολεί και την κοινή γνώμη στις δύο κοινότητες, πρόσθεσε, λέγοντας ότι όλοι βλέπουν πως η πορεία που έχουν πάρει τα πράγματα δεν είναι καλή και εάν δεν πετύχουμε θετικές εξελίξεις στο νησί, αυτό θα επηρεάσει το κλίμα και την ένταση γύρω μας, η οποία θα αυξηθεί.

Θα είναι μια συνάντηση με ανοικτή ατζέντα, είπε, και θα συζητήσουν θέματα που θα θέσουν και οι δύο ηγέτες, με τον ίδιο να θεωρεί ότι το θέμα του φυσικού αερίου πρέπει να συζητηθεί, όπως και νέα ΜΟΕ, όπως και «θέματα που θέλει να φέρει ο κ. Αναστασιάδης προς συζήτηση. Για παράδειγμα, έχουμε καταφέρει ΜΟΕ προς όφελος των πολιτών και στις δύο κοινότητες, όπως το άνοιγμα νέων σημείων διέλευσης, η διασύνδεση του ηλεκτρισμού, τώρα τα κινητά τηλέφωνα. Έχουμε φτάσει σε ένα σημείο που μπορούμε να προσθέσουμε και νέα ΜΟΕ, γιατί να μην το κάνουμε;»

Η μεγαλύτερη προσδοκία μου είναι να εξαλειφθεί η ένταση, να δημιουργηθεί ένα έδαφος για καλές εξελίξεις, δήλωσε ο Τ/κ ηγέτης, λέγοντας ότι γι’ αυτό, αυτή η συνάντηση «πρέπει να γίνει με ανοικτή καρδιά, αλλά με πολιτική αποφασιστικότητα και πολιτική βούληση». Ύστερα από δύο χρόνια, συνέχισε, να συζητήσουμε «με ανοικτή καρδιά» πώς βλέπουμε το μέλλον αυτού του τόπου, πού μπορούμε να βρούμε μια διέξοδο, πώς μπορούν οι απόψεις μας να προσεγγίσουν η μία την άλλη και σε ποιο πλαίσιο.

«Εγώ θα ήθελα να ακούσω από τον κ. Αναστασιάδη, υπό το φως της αξιολόγησης που έκανε στο τέλος της προηγούμενης διαδικασίας, ποιο θεωρεί ότι μπορεί να είναι το σημείο που θα τα βρούμε. Και εγώ θέλω να του εξηγήσω τις σκέψεις μου. Να μοιραστούμε τις σκέψεις μας για το τι δηλαδή μπορεί να γίνει και τι όχι. Ευχή και προσδοκία μου είναι να πραγματοποιηθεί μια συνάντηση που θα μπορεί να στείλει θετικά μηνύματα στον κόσμο, στις κοινότητές μας. Αλλά εάν δεν συμβεί κάτι τέτοιο δεν θέλω να δώσω φρούδες ελπίδες».

Ερωτηθείς εάν η τριμερής συνάντηση με το ΓΓ του ΟΗΕ θα εξαρτηθεί από το αποτέλεσμα της άτυπης συνάντησης των ηγετών, ο κ. Ακιντζί θέλησε όπως είπε, να ξεκαθαρίσει ότι στην τηλεφωνική του επικοινωνία με τον κ. Γκουτέρες, ο ΓΓ δεν πρότεινε την πραγματοποίηση τριμερούς στο πλαίσιο της ΓΣ του ΟΗΕ.

«Θα συναντηθούμε χωριστά, αυτό είπαμε, αλλά μας είπε ότι μετά το τέλος της Γενικής Συνέλευσης, στη Νέα Υόρκη ή σε άλλη πόλη της Ευρώπης (πχ Γενεύη) θα μπορούσε να μας διαθέσει χρόνο για να συναντηθούμε οι τρεις μας». Υπήρξε ξανά στο παρελθόν τριμερής συνάντηση στο πλαίσιο γεύματος στη Νέα Υόρκη, υπενθύμισε ο κ. Ακιντζί. «Αλλά ο κ. Γκουτέρες είπε ακόμη ένα πράγμα, να διευθετήσουμε το ζήτημα των όρων αναφοράς. Μας είπε λοιπόν και ποια είναι η δική του προσδοκία».

Ερωτηθείς για την πενταμερή συνάντηση, ο Τ/κ ηγέτης είπε ότι και στη δική του επιστολή, αλλά και στην επιστολή του Προέδρου Αναστασιάδη προς τον ΓΓ του ΟΗΕ υπάρχει αναφορά σε πενταμερή, «μιλάμε για μια άτυπη πενταμερή συνάντηση», γιατί – πρόσθεσε - κανείς δεν θέλει να πάμε ξανά σε μια επίσημη συνάντηση τύπου Κραν Μοντάνα και να έρθουμε αντιμέτωποι με μια κατάρρευση, «τουλάχιστον εγώ δεν θέλω κάτι τέτοιο». Πρέπει όμως ακόμα και για μια άτυπη πενταμερή συνάντηση να υπάρξει μια καλή προετοιμασία, σημείωσε, και εκεί το πιο σημαντικό είναι να αποσαφηνιστεί εάν «όλες οι πλευρές θέλουν ή όχι το ίδιο πράγμα».

Σε αυτό το σημείο είμαι υποχρεωμένος να πω το εξής, ανέφερε ο κ. Ακιντζί, λέγοντας ότι ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών ανοικτά είπε ότι ο κ. Αναστασιάδης στο Κραν Μοντανά του είχε μιλήσει για δύο κράτη, μετά στη Νέα Υόρκη για συνομοσπονδία, ενώ στον ίδιο (τον Τ/κ ηγέτη) στις συναντήσεις τους μίλησε για χαλαρή ομοσπονδία, μετά για αποκεντρωμένη, για αλλαγή σε κοινοβουλευτικό σύστημα και αντί για εκ περιτροπής προεδρία, εκ περιτροπής πρωθυπουργία. «Γι’ αυτό σε μια άτυπη συνάντηση με όλες τις πλευρές, πρέπει να διασαφηνιστεί τι ακριβώς θέλουμε, ποιος είναι ο στόχος, υπάρχει όραμα και αυτά που λέμε έχουν βαρύτητα; Για παράδειγμα, στο θέμα της πολιτικής ισότητας, να μην μείνουμε μόνο στα λόγια, αλλά μπορούμε να γεμίσουμε το περιεχόμενο, καταλαβαίνοντας το ίδιο πράγμα; Πρέπει να συζητήσουμε αυτά τα θέματα από την άποψη ενός κοινού στόχου».

Ο κ. Ακιντζί είπε ότι μετά τη διμερή συνάντηση των ηγετών, θα ακολουθήσει πιθανότατα η τριμερής, μεταξύ αυτών των δυο συναντήσεων και σε ημερομηνία που δεν έχει καθορισθεί θα έρθει στην Κύπρο η Τζέιν Χολ Λουτ, διευκρινίζοντας ότι δεν έχει καθορισθεί ημερομηνία επίσκεψης, και μια πενταμερής «θα πρέπει να πραγματοποιηθεί όχι σε μια μακρινή ημερομηνία».

Ερωτηθείς εάν οι όροι αναφοράς πρέπει να διαμορφωθούν πριν από την τριμερή συνάντηση με το ΓΓ του ΟΗΕ, ο κ. Ακιντζί είπε ότι αυτή είναι η προσδοκία του κ. Γκουτέρες, αλλά δεν τίθεται θέμα να μην πραγματοποιηθεί η τριμερής εάν δεν υπάρξει κατάληξη στους όρους αναφοράς.

Σε ερώτηση εάν αυτό το θέμα (των όρων αναφοράς) θα μπορούσε να διευθετηθεί στη συνάντηση των ηγετών, ο Μουσταφά Ακιντζί απάντησε ότι κάτι τέτοιο διαφαίνεται δύσκολο, λαμβάνοντας υπόψη τις θέσεις των δύο πλευρών σήμερα. «Αλλά ας το συζητήσουμε να δούμε. Η δική μας θέση στο ζήτημα αυτό είναι ξεκάθαρη, θέλουμε οι συγκλίσεις του παρελθόντος να ισχύουν, το είπαμε ξεκάθαρα και στην κ. Λουτ. Να ισχύει το κοινό ανακοινωθέν της 11ης Φεβρουαρίου 2014, το πλαίσιο της 30ης Ιουνίου 2017 χωρίς αλλοιώσεις. Στην τελευταία απόφαση του ΣΑ του ΟΗΕ, ο ΓΓ και το ΣΑ έχουν ακόμη μια φορά υπογραμμίσει αυτά τα στοιχεία, γίνεται αναφορά πιο ξεκάθαρα και στην πολιτική ισότητα μέσω των παλαιότερων αποφάσεων (ψηφισμάτων του ΟΗΕ). Πρέπει ο κ. Αναστασιάδης να μιλήσει πιο ξεκάθαρα και με λεπτομέρεια γι’ αυτό το θέμα».

Κληθείς να σχολιάσει το γεγονός ότι στην επιστολή Αναστασιάδη προς το ΓΓ του ΟΗΕ υπάρχει αναφορά στην αποκεντρωμένη ομοσπονδία ενώ και ο ίδιος (ο κ. Ακιντζί) είχε δηλώσει στο παρελθόν πως θα μπορούσε να είναι μια επιλογή, εάν αυτό το μοντέλο λύσης θα μπορούσε να συζητηθεί σε μια νέα διαδικασία διαπραγματεύσεων, ο Τ/κ ηγέτης είπε στο ΚΥΠΕ ότι η τ/κ πλευρά κατέθετε προτάσεις στο παρελθόν προς αυτήν την κατεύθυνση, αλλά ήταν η ε/κ διαπραγματευτική ομάδα που κατέβαλλε προσπάθεια για συγκέντρωση περισσότερων εξουσιών στην κεντρική κυβέρνηση.

Εάν τώρα υπάρχει μια νέα αντίληψη στην ε/κ πλευρά στο θέμα της αποκέντρωσης των εξουσιών, να καθίσουμε να δούμε ποιες θα δοθούν στις συνιστώσες πολιτείες, ανέφερε, λέγοντας ότι στην τελευταία συνάντηση με τον Ε/κ ηγέτη, είχαν συζητήσει το θέμα, αλλά δεν έχει δοθεί από την ε/κ πλευρά καμία λίστα (για τις αρμοδιότητες).

Ο κ. Ακιντζί επανέλαβε τη θέση του ότι το ζήτημα είναι, ακόμα και αν μείνουν λίγες εξουσίες στην κεντρική κυβέρνηση, πώς θα λαμβάνονται οι αποφάσεις. Εάν η μια πλευρά λέει ότι μπορεί να λαμβάνει αποφάσεις με τη δική της πλειοψηφία χωρίς να χρειάζεται την ψήφο της άλλης πλευράς, αυτό δεν είναι ομοσπονδία, είπε. «Είναι μια αντίληψη ενός ενιαίου κράτους. Εάν καμία αρμοδιότητα δεν θα μείνει στην κεντρική κυβέρνηση, όλες θα πάνε στις συνιστώσες πολιτείες, αυτό και πάλι δεν είναι ομοσπονδία, είναι δύο κράτη».

«Εάν εμείς δημιουργήσουμε μια διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδιακή δομή, βασισμένη στην πολιτική ισότητα, όπως προνοούν οι αποφάσεις του ΣΑ του ΟΗΕ και οι προσπάθειες που έχουν γίνει μέχρι τώρα, σημαίνει ότι πρέπει να αποδεχθούμε τον διαμοιρασμό της εξουσίας και την αποτελεσματική συμμετοχή και των δύο πλευρών στη λήψη αποφάσεων. Η ουσία είναι εδώ».

Εάν, συνέχισε, ξαναδούμε τα σημεία που έχουμε συμφωνήσει προς όφελος των δύο πλευρών και πούμε ότι είναι για το καλό και των δύο πλευρών, τότε η αποκεντρωμένη ομοσπονδία μπορεί να συζητηθεί σε ένα επόμενο στάδιο.

Κληθείς να σχολιάσει ότι στην ε/κ κοινή γνώμη υπάρχει η εντύπωση ότι είναι ο μόνος που στηρίζει μια λύση ΔΔΟ επειδή στην τ/κ πλευρά και από την τουρκική κυβέρνηση ακούγονται διαφορετικές απόψεις και εάν αισθάνεται «μοναξιά» σε αυτό το θέμα, ο Μουσταφά Ακιντζί είπε ότι κανείς ηγέτης που αισθάνεται ότι είναι δίπλα στο λαό του, αισθάνεται μετά μοναξιά. Η δύναμη των ηγετών, ανέφερε, είναι ο λαός τους.

«Εγώ δεν αισθάνθηκα ποτέ μόνος γιατί ποτέ δεν αποκόπηκα από το λαό μου», είπε, προσθέτοντας ότι το Κυπριακό αφορά μια διαδικασία που εμπλέκει όλους, «κυβέρνηση», αντιπολίτευση, την κοινωνία των πολιτών, τις συντεχνίες και τις οργανώσεις και σίγουρα χρειάζεται ένας διάλογος με την Τουρκία, όπως και η ε/κ πλευρά πράττει με την Ελλάδα, όπως είδαμε πρόσφατα. Μια διαδικασία προς τη λύση χρειάζεται και τη διαβούλευση με την Τουρκία, αφού είναι αναγκαία η στήριξή της, όπως και της Ελλάδας. Άλλωστε, είπε, στην άτυπη πενταμερή συνάντηση θα ξεκαθαρίσει ποιος στηρίζει τι.

«Θέλω όμως να υπογραμμίσω ότι οι Τούρκοι αρμόδιοι, λόγω και των μηνυμάτων που έρχονται από τους Ε/κ, είπαν ότι μπορούν να συζητηθούν και διαφορετικά μοντέλα. Αλλά δεν είπαν, τουλάχιστον το τελευταίο διάστημα, ότι στο τραπέζι δεν υπάρχει η ομοσπονδία. Λένε, να δούμε όλες τις επιλογές και όλες οι επιλογές να είναι στο τραπέζι».

Για τον ίδιο, συνέχισε, το τι είναι επιλογή και τι μπορεί να γίνει, είναι ξεκάθαρο και πλέον «ήρθε ο καιρός να υπάρξει ένα ξεκαθάρισμα. Αυτό θα προσπαθήσουμε να κάνουμε εμείς ως ηγέτες, πρέπει να το κάνουμε. Και μετά, στην τριμερή και τελικά στην πενταμερή, πρέπει να δούμε εάν υπάρχει ενότητα ή όχι, πριν συζητήσουμε τις λεπτομέρειες». Μπορεί να υπάρχουν διαφορετικές απόψεις και εντός της τ/κ πλευράς, αλλά εγώ μέχρι σήμερα λέω ότι μπορεί για κάθε θέμα να μην σκεφτόμαστε όλοι το ίδιο, το σημαντικό όμως είναι να υπάρχει ενότητα όσον αφορά το στόχο, πρόσθεσε.

Ερωτηθείς πώς είναι οι σχέσεις του με τον Ε/κ ηγέτη και αν υπάρχει θέμα εμπιστοσύνης μεταξύ τους, ο κ. Ακιντζί είπε ότι σε προσωπικό επίπεδο δεν έχουν κανένα πρόβλημα. «Είναι ένας ηγέτης που εκλέχθηκε δύο φορές από το λαό του». Υπάρχει διαφορά στην πολιτική μας, στις απόψεις μας, είπε, προσθέτοντας ότι δεν πρέπει κανείς να ξεχνά ότι οι δύο τους, δύο χρόνια, το 2015 και το 2016, διένυσαν μια μεγάλη απόσταση, πρόσθεσαν νέες συγκλίσεις. Εγώ προτιμώ αντί να στέκομαι σε αυτά που μας απομακρύνουν, να μένω σε αυτά που μας φέρνουν πιο κοντά, είπε, λέγοντας ότι θέλει να στείλει μήνυμα στην ε/κ κοινότητα, ότι αυτή η πορεία δεν ωφελεί κανέναν, ούτε τους Τ/κ, ούτε τους Ε/κ.

«Γι’ αυτό, πιστεύω ότι η επόμενη περίοδος πρέπει να αξιολογηθεί πολύ καλά, αυτό αισθάνομαι ότι είναι το καθήκον μου και έχοντας αυτό ως συναίσθηση μιλώ. Μπορεί να είχαμε αποτελέσματα στο παρελθόν μη επιθυμητά, αλλά δεν είναι αυτή η μοίρα μας, αρκεί μαζί με τον κ. Αναστασιάδη να μπορέσουμε να ενεργήσουμε με το ίδιο πνεύμα, την ίδια βούληση και την ίδια αποφασιστικότητα. Είναι αυτό εφικτό; Ναι, είναι. Μπορούμε να το κάνουμε και πρέπει να το κάνουμε».

Φυσικό αέριο

Ερωτηθείς εάν πιστεύει ότι στο θέμα το φυσικού αερίου μπορεί να υπάρξει μια κοινή ιδέα στη συνάντηση των δύο ηγετών και κληθείς να πει, εάν αρχίσει μια νέα διαδικασία συνομιλιών, το θέμα των υδρογονανθράκων πώς θα συζητηθεί και από ποιους, ο κ. Ακιντζί είπε ότι η ε/κ πλευρά αξιολογεί το θέμα αυτό ως ανεξάρτητο εντελώς από τις διαπραγματεύσεις, λέει ότι ποτέ δεν ήταν θέμα διαπραγματεύσεων και ούτε αποτελεί κεφάλαιο στις διαπραγματεύσεις.

«Αλλά έχει καταστεί ένα κεφάλαιο της ζωής μας, αποτελεί ένα από τα σημαντικά θέματα της επικαιρότητας και έχει μετατραπεί σε ένα θέμα που εάν το διαμορφώσουμε σωστά, τότε μπορεί να βοηθήσει στη λύση. Αλλά εάν χρησιμοποιηθεί λάθος, όπως σήμερα, μπορεί να τορπιλίσει και τη λύση».

«Είναι λογικό να μην συζητήσουμε ένα τέτοιο σημαντικό θέμα;», διερωτήθηκε ο κ. Ακιντζί, λέγοντας ότι γι’ αυτό το λόγο ο ίδιος έχει πει επανειλημμένως στον κ. Αναστασιάδη να το χειριστούν από κοινού, υπενθυμίζοντας ότι ο ίδιος το είχε θέσει στην πρώτη τους συνάντηση, το Μάιο του 2015, πριν ακόμα ξεκινήσουν οι διαπραγματεύσεις. Υπό τις σημερινές συνθήκες είμαστε υποχρεωμένοι όμως να συζητήσουμε το θέμα, είμαστε υποχρεωμένοι να βρούμε μια διέξοδο, συνέχισε ο Τ/κ ηγέτης, «προς όφελος και των δύο κοινοτήτων».

Προς αυτήν την κατεύθυνση, είπε, υπέβαλλε την πρόταση για το φυσικό αέριο, η οποία από την ε/κ πλευρά αξιολογήθηκε ως «ενάντια στις συμφωνίες/συγκλίσεις. Γιατί ενάντια; Το θέμα αυτό θεωρείται αρμοδιότητα της ομοσπονδιακής κυβέρνησης, εμείς δεν έχουμε αντίρρηση σε αυτό, δεν το απορρίπτουμε».

Αυτή τη στιγμή, πρόσθεσε, δεν υπάρχει λύση, δεν υπάρχει ομοσπονδιακή κυβέρνηση, δεν είναι όμως λογικό να κάνουμε μια κοινή επιτροπή να δούμε αυτό το θέμα από κοινού, να κάνουμε έναν προγραμματισμό, το λιγότερο να συζητήσουμε τα ποσοστά;διερωτήθηκε. Κάποιοι προβάλουν λάθος επιχειρήματα, ότι η τ/κ πλευρά έχει ζητήσει 50-50, είπε ο κ. Ακιντζί, αναφέροντας ότι δεν έγραψε κάτι τέτοιο στην πρότασή του. «Είπαμε να συζητήσουμε ένα λογικό ποσοστό».

Θεωρεί ότι η πρόταση απορρίφθηκε νωρίς από την ε/κ πλευρά και αυτό ήταν λάθος, λέγοντας ότι μιλώντας ο ίδιος με ξένους διπλωμάτες του είπαν ότι τη βρήκαν λογική.

Στη συνάντηση των ηγετών, συνέχισε, θα προσπαθήσει να εξηγήσει στον κ. Αναστασιάδη ότι στο θέμα του φυσικού αερίου θα πρέπει να βρουν μία διέξοδο. «Μπορεί να μην είναι κεφάλαιο των διαπραγματεύσεων, αλλά είναι ένα κεφάλαιο της ζωής μας, της περιοχής μας, αιτία της έντασης».

Το ιδανικό είναι να λύνεται κάθε θέμα με διαπραγμάτευση, με ειρηνικό τρόπο, συνέχισε, αλλά αν μία πλευρά λέει ότι αυτό το θέμα δεν το συζητά με την άλλη, «δεν δημιουργώ επιτροπή, περίμενε μετά τη λύση, που δεν ξέρουμε πότε θα συμβεί, αλλά εγώ αρχίζω να στέλνω (αέριο) από την Αφροδίτη στην Αίγυπτο και τα έσοδα θα αρχίσουν να έρχονται – έστω και μετά από κάποια χρόνια – εσύ περίμενε μετά τη λύση, τότε αυτό δεν ικανοποιεί την τ/κ πλευρά, ούτε την Τουρκία».

Τότε αυτό που θα συμβεί, πρόσθεσε, είναι «εσύ κάνεις γεώτρηση, θα κάνω και εγώ. Εάν εσύ κάνεις έρευνες, θα κάνω κι εγώ, εάν έχω τη δύναμη να το κάνω».

Η Τουρκία, συνέχισε, λέει ότι τώρα έχει δύο πλοία και κάνει έρευνες και στη δική της υφαλοκρηπίδα και στην περιοχή που αδειοδοτήθηκε από τους Τ/κ. «Είναι αυτό το ιδανικό;» διερωτήθηκε. «Όχι, το ιδανικό είναι η προσέγγιση, η συμφωνία. Ποιο είναι το στοιχείο για να συμβεί αυτό; Το να μπορούμε να μιλάμε. Λέμε λοιπόν, να κάνουμε μια επιτροπή να το συζητήσουμε το θέμα. Αλλιώς θα συμβαίνει αυτό που γίνεται».

Σε παρατήρηση ότι μεταξύ των Ε/κ υπάρχει μια ανησυχία εάν όταν μιλάμε για το φυσικό αέριο θα αναφερόμαστε στο πώς θα επωφεληθούν οι Κύπριοι ή στην εξίσωση θα μπαίνει η Τουρκία, ο κ. Ακιντζί είπε ότι εάν Τ/κ και Ε/κ δημιουργήσουμε μια κοινή επιτροπή και διευθετήσουμε τα θέματα που μας αφορούν όπως τα ποσοστά και τη δημιουργία ενός ταμείου και στο πλαίσιο μιας ομοσπονδιακής λύσης του Κυπριακού, τότε μια ομοσπονδιακή Κύπρος θα συζητήσει με την Τουρκία την οριοθέτηση.

Σε παρατήρηση ότι το θέμα του ποσοστού αποτέλεσε σύγκλιση μεταξύ των Χριστόφια και Ταλάτ, ο Μουσταφά Ακιντζί είπε ότι σύγκλιση υπήρχε μόνο στο ότι το ζήτημα θα αποτελούσε αρμοδιότητα της ομοσπονδιακής κυβέρνησης. Από πλευράς της, συνέχισε, η Τουρκία λέει ότι είναι η χώρα με τη μεγαλύτερη ακτογραμμή και θεωρεί ότι η πολιτική της Ελλάδας και των Ε/κ είναι να την «φυλακίσουν» στα παράλιά της, εάν δεχθεί ότι όλα τα ελληνικά νησιά έχουν δικές τους ΑΟΖ. Η διέξοδος σε αυτό είναι να συζητήσετε, αναζητώντας μια λογική συμφωνία, πρόσθεσε. Εάν αυτό δεν γίνει, συνέχισε, μπορείτε να πάτε σε διεθνή δικαστήρια να το λύσετε. Αλλά σήμερα, είπε, λόγω της μη λύσης του Κυπριακού, αυτό δεν μπορεί να γίνει, γιατί οι πλευρές δεν αναγνωρίζουν η μία την άλλη. «Εάν το Κυπριακό επιλυθεί, σίγουρα το θέμα (της οριοθέτησης) θα συζητηθεί μεταξύ της Κύπρου και της Τουρκίας, θα χρειασθεί να το λύσουν και η Τουρκία με την Ελλάδα και έτσι θα λυθεί το θέμα σε ολόκληρη την περιοχή».

Η λογική λέει, συνέχισε, ότι υπάρχουν βήματα που μπορούν να γίνουν για την καλυτέρευση των σχέσεων Ε/κ – Τ/κ, με την Τουρκία και μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας κι αυτό περιέχει αρχικά την λύση του Κυπριακού που θα συμβάλει στην ειρήνη στην περιοχή.

Ο κ. Ακιντζί είπε ότι λόγω του ότι οι σχέσεις της Τουρκίας με χώρες της περιοχής, αλλά και τους Ε/κ δεν είναι καλές, αναπτύσσονται προγράμματα «εκτός λογικής», με μεγάλο κόστος, όπως ο EastMed. «Σκεφτείτε τώρα σε ένα κλίμα ειρήνης ότι μπορούν να αναπτυχθούν πιο πρακτικά, γρήγορα και σύντομα εναλλακτικά έργα, για τα οποία το μοναδικό εμπόδιο είναι το πολιτικό αδιέξοδο. Όταν λύσουμε τα πολιτικά άλυτα ζητήματα θα επωφεληθούν όλοι και θα πάρουν το μερίδιό τους. Το πιο σημαντικό όμως, θα συμβάλει στην ειρήνη και τη σταθερότητα στην περιοχή. Γι’ αυτό πρέπει να κοιτάμε τη μεγάλη εικόνα, να μην εγκλωβιζόμαστε στο μικρό μας νησί».

Σε ερώτηση εάν μια συμφωνία για το φυσικό αέριο είναι προϋπόθεση για να ξεκινήσει μια νέα διαδικασία συνομιλιών, ο Τ/κ ηγέτης απάντησε ότι «σε μια τέτοια συνέντευξη δεν θέλω να θέτω προϋποθέσεις, αλλά υπάρχει η εξής πραγματικότητα: Να ξεκινήσουν οι διαπραγματεύσεις, αλλά από τη μια η ε/κ πλευρά θα κάνει γεωτρήσεις με τις εταιρείες που έχει αδειοδοτήσει και από την άλλη να κάνουν γεωτρήσεις τα πλοία της η Τουρκία, και να υπάρχει αυτή η μεγάλη ασυμφωνία. Αυτή η ασυμφωνία θα συνεχιστεί, πολεμικά πλοία θα κάνουν κύκλους γύρω από τις πλατφόρμες και εσείς, σαν να μην συμβαίνει τίποτα, θα διαπραγματεύεστε. Αυτό δεν είναι κάτι εύκολο. Γι’ αυτό πρέπει να βρούμε διέξοδο στο θέμα του φυσικού αερίου. Γι’ αυτό και εγώ αυτήν ακριβώς την εποχή, υπέβαλα την παλιά πρόταση, επικαιροποιώντας την για μια κοινή επιτροπή. Δηλαδή, ακόμα και αν εμείς δεν λέμε για ‘προϋποθέσεις’, το πολιτικό κλίμα που επικρατεί θα μας επιτρέψει να προχωρήσουμε; Προϋποθέσεις θέτει βασικά η ε/κ πλευρά που λέει ότι όσο η Τουρκία συνεχίζει της γεωτρήσεις στην περιοχή, δεν μπορούν να αρχίσουν διαπραγματεύσεις».

Σε παρατήρηση ότι αυτό έγινε και στο παρελθόν, ο κ. Ακιντζί είπε ότι όντως συνέβη όταν το Μπαρμπαρός είχε έρθει στην περιοχή, την περίοδο του Ντερβίς Έρογλου το 2014, οι διαπραγματεύσεις είχαν διακοπεί. «Είναι σωστό, (ήταν) ο κ. Αναστασιάδης, το θυμάμαι. Παρόμοια θέση εκφράζει και τώρα. Όμως η πραγματικότητα τώρα είναι ότι δεν υπάρχουν διαπραγματεύσεις για να διακοπούν. Αλλά το θέτει ως προϋπόθεση για να αρχίσουν. Στην πραγματικότητα υπάρχουν μερικές φόρμουλες σε αυτό το ζήτημα. Είτε θα συμφωνήσουμε να κάνουμε μια επιτροπή και να τα συζητήσουμε και μαζί με την λύση (του Κυπριακού) θα προχωρήσουμε προς κάθε κατεύθυνση και πώς θα το διαμοιράσουμε (το φυσικό αέριο) και ίσως θα μπορέσει να γίνει μια προεργασία για το πώς θα μπορέσει να διευθετηθεί η οριοθέτηση με την Τουρκία, ενώ θα διαρκούν αυτές οι διαπραγματεύσεις. Μπορεί να υπάρξει και προσέγγιση και στο πλαίσιο των τουρκο-ελληνικών σχέσεων. Ή εάν αυτή η ιδέα για την επιτροπή απορρίπτεται, ίσως για να δοθεί μια ανάσα για διαπραγματεύσεις, θα μπορούσε να έρθει στην επικαιρότητα ένα μορατόριουμ. Νομίζω ότι σε αυτό το θέμα ο κ. Ρολάνδης είχε κάνει μια πρόταση για ένα διάλειμμα ενός χρόνου. Μπορεί να αξιολογηθεί και αυτό, εάν δεν υπάρξει σύγκλιση αλλιώς».

Ο κ. Ακιντζί είπε ότι η σύσταση μιας επιτροπής θα δημιουργήσει διαφορετικά δεδομένα, αρκεί να υπάρχει βούληση και θέληση, θεωρώντας ότι αυτό είναι που λείπει. «Δηλαδή, δεν υπάρχει λύση ακόμα, εντάξει, αλλά πρέπει να μπορέσουμε να λύσουμε κάποια προβλήματα και χωρίς να υπάρχει λύση και αυτό να το δείξουμε στον κόσμο μας, να λένε ότι ναι υπάρχει ο στόχος της λύσης, αλλά οδεύοντας προς τα εκεί μπορούν (οι ηγέτες) να λύσουν κι άλλα προβλήματα που βγαίνουν ενώπιον τους. Αυτό πρέπει να το πετύχουμε, κι αν θέλουμε μπορούμε να το κάνουμε».

Βαρώσια

Στο θέμα των τελευταίων εξελίξεων γύρω από το Βαρώσι, ο Μουσταφά Ακιντζί είπε στο ΚΥΠΕ ότι η θέση του είναι πολύ ξεκάθαρη. Σύμφωνα με το τι λένε αυτοί που έλαβαν την απόφαση στην «κυβέρνηση», θα γίνει ακόμη μια καταγραφή – ανέφερε ο κ. Ακιντζί – και είναι νωρίς για να πουν τι θα γίνει πιο μετά. Έγιναν καταγραφές, θα επικαιροποιηθούν, αυτό δεν είναι επιζήμιο για κανένα, συνέχισε ο Τ/κ ηγέτης, ας γίνει. «Εγώ λέω κάτι ξεκάθαρο, ό,τι κι αν κάνουμε στα Βαρώσια, πρέπει να είναι εντός του διεθνούς δικαίου και σύμφωνα με τα ΗΕ. Δεν πρέπει να γίνει ένα βήμα που θα μας φέρει αντιμέτωπους με τον ΟΗΕ. Η τ/κ πλευρά θα αντιμετωπίσει δυσκολίες».

Θέλησε, είπε, να σημειώσει ωστόσο το εξής: η συνέχιση του υφιστάμενου στάτους κβο αμφισβητείται και αυτό το δείχνουν διάφορα συμβάντα, όπως τα όσα ζήσαμε με το φυσικό αέριο, η ΟΥΝΦΙΚΥΠ, όπου η ανανέωση της θητείας κάθε έξι μήνες δεν είναι πλέον ρουτίνα όπως παλιά και μέσω αυτής της ανανέωσης δίδονται πλέον μηνύματα, λέγοντας ότι για κάποιες χώρες το θέμα αυτό είναι πλέον ένας πονοκέφαλος. «Τώρα γίνονται αυτά τα βήματα στα Βαρώσια. Εκεί είναι μια νεκρή πόλη για τόσα χρόνια. Πόσο θα μείνει ακόμα έτσι; Δεν πρέπει να μείνει έτσι. Το άνοιγμα θα είναι υπό αυτήν τη διοίκηση (την τ/κ), παρά τις αποφάσεις του ΟΗΕ;» διερωτάται. «Εγώ ως Τ/κ ηγέτης θεωρώ ότι οι κινήσεις πρέπει να γίνουν στο πλαίσιο των ΗΕ και του διεθνούς δικαίου».

Σχετικά με τους ισχυρισμούς για περιουσία του ΕΒΚΑΦ στα Βαρώσια και ερωτηθείς εάν το θέμα αυτό δεν λύθηκε με την απόφαση στην υπόθεση Ξενίδη – Αρέστη και τι θα γίνει με τις 500 αιτήσεις Ε/κ για την εν λόγω περιοχή ενώπιον της «επιτροπής ακίνητης περιουσίας», ο κ. Ακιντζί επανέλαβε πως ό,τι γίνει στα Βαρώσια πρέπει να είναι σύμφωνο με τους κανόνες του διεθνούς δικαίου. Εάν υπάρχουν οποιοιδήποτε ισχυρισμοί για δικαιώματα εκεί, συνέχισε, θα πρέπει να εξετασθεί και το καθεστώς, οι λόγοι δημιουργίας της «επιτροπής ακίνητης περιουσίας» και τα βακούφικα έχουν διεκδικήσεις δεν πρέπει να περιοριστούν μόνο στις αποφάσεις των δικών μας «δικαστηρίων». «Πρέπει αυτές τις διεκδικήσεις να τις κατοχυρώσουν και σε διεθνή δικαστήρια. Τότε θα μπορούμε να βλέπουμε το θέμα διαφορετικά».

Ερωτηθείς γιατί απέρριψε την πρόταση του Προέδρου Αναστασιάδη για μια κοινή επιτροπή για τα Βαρώσια, ο Μουσταφά Ακιντζί είπε ότι τότε δεν την είχαν συζητήσει σε λεπτομέρεια. «Όπως κι εγώ, και ο κ. Αναστασιάδης μπορεί να θέσει όποιο θέμα θέλει (στις 9 Αυγούστου) να το συζητήσουμε και να φτάσουμε μέχρι ενός σημείου όπου συμφωνούμε. Υπάρχουν ακόμα πολλά που μπορούμε να κάνουμε σχετικά με μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης, προς όφελος του λαού και να διευκολύνουμε την καθημερινότητα. Στόχος μου δεν είναι τα σημεία διαφωνίας, αλλά τα σημεία που μας ενώνουν, να τα συζητήσουμε αυτά τα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης και να τα προωθήσουμε».

Υπενθύμισε και τη δική του παλιά πρόταση για άνοιγμα της περιοχής των Βαρωσίων υπό διοίκηση των ΗΕ έναντι της έναρξης διεθνών πτήσεων στο Ερτζιάν (σσ: το παράνομο αεροδρόμιο της Τύμπου) και του λιμανιού της Αμμοχώστου. Τότε, είπε, δεν είχαν προχωρήσει σε συζήτηση με τον κ. Αναστασιάδη, επειδή υπήρξε ο ενθουσιασμός για μια περιεκτική λύση και η Τουρκία έβλεπε το θέμα της περίκλειστης πόλης ως μέρος μιας συνολικής λύσης. Εάν θέλει αυτό το θέμα να συζητήσουμε, θα το κάνουμε, όπως και με άλλα, σημείωσε ο κ. Ακιντζί, θεωρώντας ότι «πρέπει να προτιμήσουμε θέματα που θα μπορούν άμεσα να πραγματοποιηθούν στο πλαίσιο μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης. Έχουμε το υλικό για να πετύχουμε».

Μήνυμα

Κληθείς να στείλει ένα μήνυμα προς την ε/κ κοινότητα, ο Τ/κ ηγέτης είπε ότι θέλει να στείλει μήνυμα και προς τις δύο κοινότητες: «Ζούμε σε ένα όμορφο νησί. Μπορεί να γίνει ένας παράδεισος. Όπως έχω πει και στο παρελθόν, σε αυτό το νησί βιώσαμε πολύ πόνο και η τ/κ κοινότητα και η ε/κ κοινότητα, σε διαφορετικά χρονικά διαστήματα, με διαφορετικές διαστάσεις, ωστόσο ήταν πόνος. Πλέον να αφήσουμε το επώδυνο παρελθόν. Πρέπει να μπορέσουμε να προχωρήσουμε σε ένα ευτυχισμένο μέλλον. Πρέπει να το πετύχουμε αυτό. Το έχουν πετύχει αυτό πολλές κοινότητες στον κόσμο και δίπλα μας στην Ευρώπη, μπορούμε κι εμείς, πρέπει να το πετύχουμε κι εμείς. Εγώ θα εργαστώ προς αυτήν την κατεύθυνση, θέλω να το γνωρίζει αυτό και η τ/κ κοινότητα και η ε/κ».

Μπορούμε, συνέχισε, να ζήσουμε με ισότητα, ελευθερία, και ασφάλεια και να αυξήσουμε την οικονομική μας ευμάρεια. Εξήγησε δε ότι λέγοντας ισότητα εννοεί ένα σύστημα όπου η μία κοινότητα, ή η μία συνιστώσα πολιτεία να μην επιβάλλεται στην άλλη. Λέγοντας ελευθερία, είπε, αυτό αφορά όλους και όταν λέει ασφάλεια εννοεί να δημιουργηθούν τέτοιες συνθήκες ώστε όχι μόνο η δική του κοινότητα, αλλά και η άλλη να αισθάνεται ότι είναι ασφαλής.

«Υπάρχουν οι δρόμοι γι’ αυτό. Αρκεί να δείξουμε πολιτική βούληση και αποφασιστικότητα. Έχουμε το υλικό με όλα όσα πετύχαμε μέχρι σήμερα, εάν το χρησιμοποιήσουμε με τον καλύτερο τρόπο, με καλή πρόθεση, με αποφασιστικότητα, θα μας φέρει σε ένα αποτέλεσμα. Αλλά εάν δεν μπορούμε να πάμε εκεί να το πούμε ειλικρινά στις κοινότητές μας. Δεν χρειάζεται ούτε να δημιουργούμε αχρείαστες προσδοκίες».

Καταλήγοντας ο Τ/κ ηγέτης ζήτησε να παραμείνουμε συγκρατημένα αισιόδοξοι, να δούμε θετικά τα γεγονότα, να έχουμε θετική στάση και να εργαστούμε από κοινού για να είναι θετικά και τα αποτελέσματα.