Καθώς οι πληροφορίες για τη διενέργεια πρόωρων εκλογών περί τον Σεπτέμβριο-Οκτώβριο πυκνώνουν, είναι σκόπιμο να δούμε τους παράγοντες που θα μπορούσαν να ανατρέψουν τέτοιου είδους σχεδιασμούς.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ένα κόμμα που βρίσκεται στην κυβέρνηση, κατά κανόνα, δεν παίρνει πρωτοβουλία να ρισκάρει πρόωρα τη νομή της εξουσίας, προκηρύσσοντας εκλογές, παρά μόνον: α) αν είναι σίγουρο ότι θα τις κερδίσει, β) αν θέλει να παραδώσει τη σκυτάλη της διακυβέρνησης πριν σκάσει κάποια βόμβα στα χέρια του, όπως φαίνεται να συνέβη με την κυβέρνηση Καραμανλή, γ) αν εκτιμά ότι έχει σοβαρές πιθανότητες να κερδίσει, ενώ θα έχει πολύ λιγότερες στο υπόλοιπο διάστημα μέχρι το τέλος της θητείας της.
Η συγκυρία και οι δημοσκοπήσεις των τελευταίων μηνών καταδεικνύουν ως πιθανότερη την τελευταία περίπτωση. Η κυβέρνηση, στον βαθμό που έχει υιοθετήσει το σενάριο των πρόωρων εκλογών, εκτιμά ότι η διεθνής οικονομική και γεωπολιτική συγκυρία δεν επιτρέπουν ιδιαίτερη αισιοδοξία και ότι ο χειμώνας του 2022-2023 θα είναι σκληρός για τους πολίτες, πιθανώς και με σοβαρά οικονομικά ή άλλα απρόοπτα, άποψη την οποία συμμερίζεται και ο υπογράφων.
Κι αυτό δεν είναι βέβαια κάτι που θα αφήσει ανεκμετάλλευτο η αντιπολίτευση.
Η κυβέρνηση προσδοκά επίσης ότι το ισχυρό τουριστικό ρεύμα του φετινού θέρους, τα μέτρα ενίσχυσης των πολιτών στην αντιμετώπιση του ενεργειακού κόστους, η σχετική ύφεση της πανδημίας και η ψυχολογική ανάταση που συνοδεύει συνήθως την καλοκαιρινή περίοδο, θα της επιτρέψει να διεκδικήσει μια νίκη, αν όχι στην πρώτη αναμέτρηση, τότε πιθανώς στη δεύτερη, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν λοξοκοιτά και μια συγκυβέρνηση με το ΚΙΝΑΛ, με πρωθυπουργό τον Κυριάκο Μητσοτάκη, εφόσον απαιτηθεί.
Εντούτοις, ουδείς αναμένει ότι το κουμπί των εκλογών θα πατηθεί πριν περάσει ο Δεκαπενταύγουστος, διότι και σε αυτό το σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα ενδέχεται να προκύψουν γεγονότα, ικανά να ανατρέψουν τους σχεδιασμούς. Υπάρχουν τρία μεγάλα «αν» που μπορεί είτε να μεταβάλουν τα δημοσκοπικά δεδομένα είτε και να αποτρέψουν τη δυνατότητα διενέργειας εκλογών.
Το πρώτο μεγάλο «αν» αφορά βεβαίως το ενδεχόμενο νέων μεγάλων πυρκαγιών, όπως συνέβη πέρυσι. Αν συμβεί κάτι τέτοιο, είναι πολύ πιθανό ότι θα προκαλέσει σημαντική φθορά στην κυβερνητική παράταξη, ακριβώς επειδή υπάρχει και το προηγούμενο του 2021.
Το δεύτερο «αν» αφορά το ενδεχόμενο οι σχεδιασμοί σημαντικής ενίσχυσης των πολιτών απέναντι στο ενεργειακό κόστος και στην ακρίβεια να ανατραπούν στην πράξη, είτε π.χ. λόγω μεγάλης αύξησης στην τιμή του φυσικού αερίου είτε από άλλες αιτίες.
Είναι χαρακτηριστικό επ' αυτού το πρόσφατο ρεπορτάζ του euro2day.gr, σύμφωνα με το οποίο κάθε αύξηση της τιμής του φυσικού αερίου κατά 10 ευρώ σε ετήσια βάση, μειώνει το ΑΕΠ κατά 500-600 εκατ. ευρώ και αυξάνει τις δαπάνες ενίσχυσης κατά 300-400 εκατ. ευρώ. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι πριν από 10-15 μέρες, η τιμή του φυσικού αερίου ήταν στα 80 ευρώ ανά μεγαβατώρα, ενώ την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές, βρίσκεται στα 124 ευρώ!
Στην περίπτωση που συμβούν τέτοιου είδους φαινόμενα που οδηγούν σε ανατροπές των δημοσκοπικών ισορροπιών, είναι πιθανό ότι η κυβέρνηση θα επιστρέψει σε σενάρια εξάντλησης της 4ετίας, προκειμένου να μη διακινδυνεύσει να χάσει την εξουσία σχεδόν ένα χρόνο πριν τη λήξη της θητείας της.
Το τρίτο «αν» αφορά την αυξανόμενη ένταση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, η οποία δεν αποκλείεται όχι απλώς να οδηγήσει σε ένα θερμό καλοκαίρι, αλλά, εφόσον η κατάσταση επιβαρυνθεί περαιτέρω, να αποτρέψει και τη διενέργεια πρόωρων εκλογών. Εάν για παράδειγμα τον προσεχή Αύγουστο-Σεπτέμβριο η ένταση με την Τουρκία βρίσκεται στα ύψη, θα είναι εξαιρετικά δύσκολο έως αδύνατο να προκηρυχθούν πρόωρες εκλογές και να ανατεθεί ο χειρισμός του πιο κρίσιμου εθνικού θέματος σε μια υπηρεσιακή κυβέρνηση.
Αυτή η «λίστα» δεν είναι πλήρης, καθώς πιθανώς να υπάρξουν κι άλλες απρόοπτες εξελίξεις, σε εσωτερικό και εξωτερικό (π.χ. μια αναζωπύρωση της πανδημίας μέσα στους θερινούς μήνες), δείχνει όμως πόσο πραγματικά πυκνός μπορεί να αποδειχθεί ο πολιτικός χρόνος μέχρι το φθινόπωρο, ακυρώνοντας πολιτικά σενάρια και επιδιώξεις.
Όπως στην οικονομία έτσι και στην πολιτική, ζούμε σε περίοδο εξαιρετικά υψηλής μεταβλητότητας και αβεβαιότητας. Τίποτα δεν είναι πλέον «σίγουρο».