Κουφάρης: Προέχει η εμπιστοσύνη των επενδυτών

Οι χρηματιστηριακές αγορές και το ΧΑΚ θα αντέξουν και αυτή την κρίση, όπως άντεξαν και άλλες κρίσεις στο παρελθόν, για το καλό τόσο των οικονομιών όσο και των επενδυτών. Γράφει ο πρόεδρος του ΧΑΚ, κ. Γεώργιος Κουφάρης.

Δημοσιεύθηκε: 21 Ιανουαρίου 2009 - 07:59

του Γ. Κουφάρη*

Κουφάρης: Προέχει η εμπιστοσύνη των επενδυτών

Αναμφίβολα το 2008 ήταν δύσκολη χρονιά για την παγκόσμια οικονομία που διανύει μία από τις δυσκολότερες περιόδους της.

Για τις χρηματιστηριακές αγορές το 2008 ήταν "χρονιά της αρκούδας" και από τις χειρότερες στην ιστορία των κεφαλαιαγορών από το 1930. Η πτώση στις διεθνείς αγορές κυμαίνεται στο 35% - 65%, ενώ μέσα σε 12 μήνες τα διεθνή χρηματιστήρια έχασαν 30 τρισεκατομμύρια δολάρια.

Στο ΧΑΚ η μείωση του γενικού δείκτη, σε σύγκριση με το τέλος του 2007, ήταν 77,15% και η συνολική κεφαλαιοποίηση της κυπριακής κεφαλαιαγοράς σημείωσε κάμψη από 25,3 δισ. ευρώ σε 10,3 δισ. ευρώ.

Τα τελευταία χρόνια οι χρηματιστηριακοί δείκτες παγκόσμια κατέγραψαν σημαντική άνοδο και κατέρριψαν το ένα ρεκόρ μετά το άλλο. Η ευφορία ήταν διάχυτη διεθνώς. Από τα τέλη του 2007, όμως, άρχισαν να παρουσιάζονται τα πρώτα σημάδια της κρίσης.

Όλοι, συμπεριλαμβανομένων και των αναλυτών, απέτυχαν παταγωδώς να προβλέψουν την κάθετη πτώση των χρηματιστηρίων και την πορεία της παγκόσμιας οικονομίας προς την ύφεση. ΄Ισως το μεγαλύτερο λάθος που έγινε ήταν ότι αφέθηκε να καταρρεύσει η Lehman Brothers, ο τραπεζικός αυτός κολοσσός.

Οι αιτίες της κρίσης είναι γνωστές. Η κρίση ξεκίνησε βασικά από τις ΗΠΑ με τα στεγαστικά δάνεια και εξαπλώθηκε πολύ γρήγορα σε όλο τον κόσμο. Λόγω των χαμηλών επιτοκίων, της κατάχρησης των δυνατοτήτων δανεισμού και της απουσίας αποτελεσματικής εποπτείας, η χρηματοπιστωτική αγορά οδηγήθηκε σε υπερβολές.

Πέραν, όμως, όλων αυτών, ήταν και τα τραπεζικά επενδυτικά προϊόντα ύψους 60 τρισεκατομμυρίων δολαρίων που εμφανίστηκαν διαπραγματεύσιμα σε εξωχρηματιστηριακές αγορές. Οι αγορές αυτές διαφέρουν από τις παραδοσιακές - οργανωμένες αγορές που λειτουργούν τα χρηματιστήρια. Επειδή δε ο τομέας των τραπεζών είναι συνδεδεμένος με τις επενδύσεις, το απαισιόδοξο κλίμα επηρέασε ουσιαστικά τις τιμές των μετοχών.

Η κρίση έδειξε για ακόμη μία φορά την αναγκαιότητα για διαφάνεια και για αξιόπιστους μηχανισμούς διαμόρφωσης τιμών. Ήρθε για να υπενθυμίσει στους επενδυτές τα σημαντικά οφέλη που μπορούν να αποκομίζουν επιλέγοντας να διεξάγουν τις συναλλαγές τους μέσα από τα παραδοσιακά χρηματιστήρια.

Είναι φανερό ότι οι αιτίες της κρίσης δεν έχουν καμία σχέση με τα χρηματιστήρια. Τελικά, όμως, τόσο τα χρηματιστήρια όσο και οι επενδυτές επηρεάστηκαν σημαντικά από αυτήν. Στους επενδυτές επικρατεί σήμερα κλίμα αβεβαιότητας, η κρίση προκαλεί φόβο σε αυτούς κι έτσι απέχουν από την ανάληψη κινδύνων και από επενδυτικές δραστηριότητες.

Η πτώση του κυπριακού χρηματιστηρίου ήταν το άμεσο αποτέλεσμα της αβεβαιότητας και του κλονισμού της εμπιστοσύνης του κόσμου από τη διεθνή κρίση. Λόγω μεγέθους, η κυπριακή κεφαλαιαγορά, που λειτουργεί με τη λογική της αναδυόμενης αγοράς, παρουσιάζεται με μεγαλύτερες πτώσεις και μεταβλητότητα απ’ ό,τι τα ανεπτυγμένα χρηματιστήρια.

Οι σημαντικότεροι κίνδυνοι της κρίσης για τα χρηματιστήρια είναι η μείωση της ρευστότητας, που γι’ αυτά είναι εξίσου σημαντική όσο το οξυγόνο για τον άνθρωπο, καθώς και η προοπτική μειωμένης επικερδότητας των εισηγμένων εταιριών. Τα αποτελέσματα, δυστυχώς, παρουσιάζουν ότι η άντληση κεφαλαίων μέσα από τα χρηματιστήρια ίσως είναι πολύ δύσκολη έως αδύνατη, ενώ οι όγκοι συναλλαγών πιθανόν να έχουν μειωθεί δραματικά.

Η ψυχολογία, περισσότερο ίσως και από τα οικονομικά θεμελιώδη, επηρεάζει τις καθημερινές διακυμάνσεις στις χρηματαγορές όλου του κόσμου. Ανάλογα με το επίπεδο της ψυχολογίας, τα ίδια οικονομικά στοιχεία ερμηνεύονται με διαφορετικό τρόπο όταν στις κεφαλαιαγορές επικρατεί ευφορία και αλλιώς όταν κυριαρχεί η απογοήτευση. Θα πρέπει, λοιπόν, να σταματήσουν η καταστροφολογία και η κινδυνολογία και να επικεντρωθούμε στα πραγματικά δεδομένα και στις προοπτικές.

Πάντοτε οι μεγάλες κρίσεις δημιουργούν ανακατατάξεις και αναδιαρθρώνουν το οικονομικό και επιχειρηματικό σκηνικό. Η μεγαλύτερη πρόκληση για το 2009 είναι η διαχείριση των επιπτώσεων της κρίσης στην πραγματική οικονομία, και ειδικότερα στην κερδοφορία των εισηγμένων εταιριών.

Η κρίση φαίνεται πως θα έχει διάρκεια και κανένας στις διεθνείς χρηματαγορές δεν μπορεί να προβλέψει με σιγουριά πότε η παγκόσμια οικονομία θα ανακάμψει. Φαίνεται ότι οι άσχημες οικονομικές και εταιρικές ειδήσεις θα συνεχίσουν να ανακοινώνονται και μέσα στο 2009.

Όλες σχεδόν οι χώρες του κόσμου και οι σχεδιαστές της οικονομικής πολιτικής παίρνουν πρωτοβουλίες και προχωρούν με σχέδια διάσωσης, με κρατικές παρεμβάσεις και με δημοσιονομικά μέτρα χαλαρώνοντας τη δημοσιονομική τους πολιτική, με στόχο την αποφυγή επανάληψης των φαινομένων στις δεκαετίες 1930 και 1970.

Ο κ. Μπαράκ Ομπάμα, ο νέος Πρόεδρος από τις 20 Ιανουαρίου 2009 των ΗΠΑ, αναμένεται να προτείνει επιπρόσθετο δημοσιονομικό πακέτο στήριξης της οικονομίας και για ώθηση της επενδυτικής υποδομής.

Η πλέον, όμως, αποφασιστική και επιβεβλημένη ενέργεια για τον περιορισμό των ενεργειών της οικονομικής ύφεσης είναι η ανάκτηση της εμπιστοσύνης και της ψυχολογίας των επενδυτών. Η βελτίωση της ψυχολογίας στη Wall Street και στα άλλα χρηματοπιστωτικά κέντρα όπως και η διόρθωση των τιμών θα επιτρέψουν στους διαχειριστές κεφαλαίων να ξαναρχίσουν τις επενδύσεις τους στις ΗΠΑ και στις άλλες χώρες. Είναι δε γνωστό ότι υπάρχουν τεράστια κεφάλαια στο περιθώριο που περιμένουν να επενδυθούν κατάλληλα με συνυπολογισμό και του ύψους των επιτοκίων.

Μεταξύ των ίδιων των χρηματιστηρίων, των εποπτικών αρχών, των μελών και των τραπεζών υπάρχει συνεργασία για να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση της κρίσης. ΄Ολοι οι συντελεστές της κεφαλαιαγοράς γνωρίζουν πως δεν είναι πλέον ανεξάρτητες και απομονωμένες οντότητες και ό,τι συμβένει γύρω τους επηρεάζει τόσο τα ίδια όσο και τους πελάτες τους.

Οι επενδυτές πρέπει να γνωρίζουν πως τα χρηματιστήρια είναι προεξοφλητικοί μηχανισμοί και ο χρόνος της ανάκαμψης έρχεται νωρίτερα απ’ ό,τι γενικά αναμένεται. Συνεπώς, οι επενδυτές πρέπει να αποφασίζουν με γνώμονα περισσότερο τις μελλοντικές προσδοκίες παρά τα σημερινά δεδομένα.

Είναι λογικό να αναμένεται ότι η αγορά θα αναγνωρίσει το σημείο καμπής αρκετά πριν αυτό φανεί στα εταιρικά κέρδη και θα αντιδράσει ανάλογα. Οι αναλυτές υποστηρίζουν ότι σήμερα τα χρηματιστήρια είναι σε χαμηλό σημείο διότι έχει ήδη προεξοφληθεί πως το μέλλον, ή τουλάχιστον το άμεσο μέλλον, είναι δύσκολο.

Από τη θέση του προέδρου του ΧΑΚ δεν μπορώ να σχολιάσω τις αποτιμήσεις των μετοχών και ούτε πώς θα συμπεριφερθεί ο επενδυτής. Ένα σημείο, όμως, στο οποίο συμφωνούν σχεδόν όλοι οι αναλυτές είναι ότι με τις παρούσες αποτιμήσεις των τίτλων στα περισσότερα χρηματιστήρια, μετά την κατακόρυφη πτώση των τιμών σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα, υπάρχουν επενδυτικές ευκαιρίες. Οι εκτιμήσεις αυτές συνάδουν στο ότι κατά κανόνα η χρηματιστηριακή κρίση γεννά ευκαιρίες.

Επίσης, η διαφαινόμενη μείωση των επιτοκίων κατάθεσης αναμένεται ότι θα διοχετεύσει κεφάλαια στις χρηματιστηριακές αγορές. Οι επενδυτές που επιζητούν πραγματικές αποδόσεις, έπειτα από την αναπροσαρμογή για πληθωρισμό, θα επιλέξουν και τα χρηματιστήρια για τοποθέτηση των κεφαλαίων τους.

Οι επενδυτές, λαμβάνοντας υπόψη όλα τα δεδομένα και τη συμβουλή του πιο επιτυχημένου επενδυτή στον κόσμο, του κ. Warren Buffet, "να είστε αχόρταγοι όταν οι άλλοι είναι φοβισμένοι και φοβισμένοι όταν οι υπόλοιποι εμφανίζονται αχόρταγοι", πρέπει να αποφασίζουν ανάλογα. Επαναλαμβάνω, όμως, και πάλι ότι οι επενδυτές σε αυτή τη δύσκολη οικονομική συγκυρία χρειάζεται να λειτουργούν με λογική, με σύνεση, με αντικειμενικότητα, χωρίς συναισθηματισμούς, και να αξιολογούν τα θεμελιώδη τόσο της οικονομίας όσο και των εταιριών.

Ο ενθουσιασμός και η απογοήτευση είναι κακοί σύμβουλοι. Κάθε επενδυτής πρέπει να καθορίσει τον χρονικό επενδυτικό του ορίζοντα, εκτιμώντας και πάλι τη συμβουλή του κ. Warren Buffet πως "αν μια μετοχή δεν μπορείς να την κρατήσεις για δέκα χρόνια, τότε πούλησέ τη σε δέκα λεπτά". Θα πρέπει να ξεπεραστεί το φαινόμενο οι ιδιώτες επενδυτές να είναι οι τελευταίοι που τοποθετούνται στην αγορά όταν αυτή βρίσκεται σχεδόν στο ψηλότερο σημείο και επίσης εκείνοι που αποχωρούν από την αγορά όταν αυτή βρίσκεται στο χαμηλότερο σημείο.

Γι’ αυτό και επιβάλλεται οι ιδιώτες επενδυτές να απευθύνονται για τις επενδυτικές τους αποφάσεις στους επαγγελματίες συμβούλους.

Εμείς στο ΧΑΚ έχουμε διαμορφώσει κατάλληλους σχεδιασμούς με στόχο το ΧΑΚ να συνεχίσει την πορεία του σε αυτή τη δύσκολη περίοδο της κρίσης. Θέλουμε να έχουμε κοντά μας τόσο τους ιδιώτες επενδυτές όσο και τους θεσμικούς επενδυτές, Κύπριους και ξένους. Αξίζει να σημειωθεί ότι ενώ στα ξένα χρηματιστήρια οι θεσμικοί επενδυτές αποχωρούσαν στο ΧΑΚ η συμμετοχή τους παρέμεινε σχεδόν στα ίδια επίπεδα, γύρω στο 10%.

Οι χρηματιστηριακές αγορές και το ΧΑΚ θα αντέξουν και αυτή την κρίση, όπως άντεξαν και άλλες κρίσεις στο παρελθόν, για το καλό τόσο των οικονομιών όσο και των επενδυτών.

(*) Ο κ. Γεώργιος Κουφάρης είναι πρόεδρος του ΧΑΚ.

Oι απόψεις που διατυπώνονται σε ενυπόγραφο άρθρο γνώμης ανήκουν στον συγγραφέα και δεν αντιπροσωπεύουν αναγκαστικά, μερικώς ή στο σύνολο, απόψεις του Euro2day.gr.