3Κ ΑΕΔΑΚ: Η συνταγή για επικερδείς επενδύσεις το 2025

Ο κόσμος μας το 2024 συνέχισε να βαδίζει στο δρόμο των επιταχυνόμενων αλλαγών και προκλήσεων, που τα τελευταία μερικά χρόνια έχουν γίνει, σε όλους πια, ορατές.

Η χρονιά που φεύγει αναμφίβολα μας επιφύλαξε, όπως και κάθε άλλη, μερικές δυσάρεστες εκπλήξεις (π.χ. η κλιμάκωση πολεμικών συγκρούσεων), την επιδείνωση ορισμένων παθογενειών (π.χ. διεύρυνση του εισοδηματικού και εκπαιδευτικού χάσματος) και την ανάδυση μελλοντικών εστιών προβλημάτων (π.χ. η διόγκωση του δημοσίου χρέους στις ΗΠΑ).

Κι όμως, η παγκόσμια οικονομία στο σύνολό της αναπτύχθηκε αρκετά ικανοποιητικά, και σε γενικές γραμμές το βιοτικό επίπεδο στον πλανήτη βελτιώθηκε, γεγονός που αντικατοπτρίσθηκε και στις επιδόσεις των χρηματοοικονομικών αγορών.

Με το 2025 προ των πυλών οι συντελούμενες διεργασίες στα θεμέλια του παγκόσμιου οικοδομήματος θα συνεχίσουν να προκαλούν ανατροπές, ευπρόσδεκτες και ανεπιθύμητες, σε πολλά πεδία της δημόσιας σφαίρας της ζωής μας.

Μερικές από τις βασικές αλλαγές της εποχής μας

1. Η καλπάζουσα τεχνολογία (π.χ. η τεχνητή νοημοσύνη και οι εφαρμογές της) μεταβάλλει γοργά την παραγωγή αγαθών και υπηρεσιών, επιφέροντας ανατροπές στην κατεστημένη ισορροπία των οικονομικών σχέσεων, καθώς και στη νομή και στη χρήση των παραγωγικών συντελεστών.
2. Οι διαχωριστικές γραμμές ανάμεσα στις παραδοσιακές μεγάλες δυνάμεις του μικρού μας πλανήτη βαθαίνουν, τόσο μεταξύ τους, όσο και με άλλες αναδυόμενες δυνάμεις. Οι λιγότερες φιλικές διακρατικές σχέσεις, σε συνδυασμό με τη μετανάστευση και το διευρυνόμενο εισοδηματικό χάσμα μεταξύ των πολύ πλούσιων και των μεσαίων και χαμηλών εισοδηματικών τάξεων, τρέφουν την αυξημένη λαοφιλία δημαγωγικών πολιτικών δυνάμεων με κύρια χαρακτηριστικά τις απομονωτικές ιδέες και την προβολή ισχύος έναντι των άλλων. Εξέλιξη που προοιωνίζει περισσότερες συγκρούσεις παρά εκατέρωθεν συμβιβασμούς και συνεργασίες.
3. Οι αυξημένες ανάγκες για ενέργεια (π.χ. η τεχνητή νοημοσύνη απαιτεί τεράστια ποσότητα ενέργειας) και η συνεχής επέκταση των βιώσιμων πηγών ενέργειας, με τη σειρά τους, επιταχύνουν τις κυοφορούμενες αλλαγές στην εξεύρεση και τη χρήση πρώτων υλών (π.χ βασικά μέταλλα, σπάνιες γαίες, νερό κ.α.), στους κλάδους της μεταποίησης και στον συσχετισμό των γεωπολιτικών δυνάμεων.
4. Η τάση της επαναφοράς μεγάλου μέρους της παραγωγικής δυναμικότητας από την Ασία στις κοιτίδες (reshoring) του λεγόμενου «Δυτικού Κόσμου», κυρίως στις ΗΠΑ και σε φίλιες προς αυτήν χώρες, μεταβάλλει τις διεθνείς ροές του κεφαλαίου και ευρύτερα το διεθνές εμπόριο.
5. Η πληθυσμιακή έξαρση σε ορισμένα μέρη του πλανήτη και η δημογραφική γήρανση σε άλλα, κυρίως του επιλεγόμενου Δυτικού κόσμου, σε συνδυασμό με τις μεγάλες διαφορές στο βιοτικό επίπεδο μεταξύ χωρών και ολόκληρων γεωγραφικών ζωνών, ωθούν στη μετανάστευση, προς τις πλουσιότερες χώρες, δεκάδες εκατομμύρια ανθρώπους που αναζητούν καλύτερη ζωή.

Αναμφίβολα, αλλαγές τέτοιας εμβέλειας εγκυμονούν κινδύνους και αβεβαιότητες, που ξυπνούν τα πιο συντηρητικά ένστικτα ατόμων και κοινωνιών. Στην άλλη όψη του νομίσματος όμως, οι ανακατατάξεις συμφύονται μαζί με νέες ευκαιρίες και δυνατότητες σε πολλαπλά επίπεδα και στάδια της οικονομικής και της κοινωνικής πραγματικότητας.

Υπό ένα άλλο πρίσμα, οι διεργασίες αυτές ομοιάζουν με τις μετατοπίσεις των τεκτονικών πλακών και σίγουρα διαμορφώνουν, σταδιακά μεν με αυξανόμενη ταχύτητα δε, έναν κόσμο αρκετά διαφορετικό από αυτόν που έχουμε μάθει. Στην εποχή των μεγάλων αλλαγών η αρετή της αποτελεσματικής προσαρμογής, αν και πάντα ήταν η πιο αποφασιστικής σημασίας ποιότητα ατόμων και κοινωνιών για την επιβίωση και την ευμάρεια τους, καθίσταται πλέον αναγκαία συνθήκη για την αντιμετώπιση των προκλήσεων και την αξιοποίηση των ευκαιριών που αναφύονται.

Στον παρόν σημείωμα επιχειρούμε να συνοψίσουμε τις βασικές εκτιμήσεις για την πορεία της οικονομίας και των αγορών κατά το επερχόμενο έτος, καθώς και κάποιες ιδέες για την αποδοτικότερη διαχείριση των επενδύσεων

Η οικονομία: Ανάπτυξη και προκλήσεις

Στην ατμομηχανή του κόσμου, τις ΗΠΑ, η οικονομία φαίνεται να συνεχίζει να αναπτύσσεται ικανοποιητικά, όπως καταδεικνύουν μια σειρά από μετρήσεις (αύξηση ΑΕΠ, νέες θέσεις εργασίας, ύψος ημερομισθίων κ.λπ.).

Στην ίδια περίπου κατάσταση βρίσκεται και η τρίτη μεγαλύτερη εθνική οικονομία, η Ιαπωνία. Στη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία, την Κίνα, το εκεί αυταρχικό πολιτικό καθεστώς μέσω συνεχών παρεμβάσεων πασχίζει να διατηρήσει ρυθμούς ανάπτυξης μεταξύ 4,5% με 5%.

Στον αντίποδα, αρκετές ισχυρές οικονομίες της Ευρώπης (π.χ. Γερμανία) αντιμετωπίζουν ισχνή ανάπτυξη ή ακόμα και οριακή ύφεση, με αρκετές κυβερνήσεις να είναι αδύναμες κοινοβουλευτικά. Ιδιαίτερη μνεία αξίζει να γίνει στα κάποτε λεγόμενα PIIGS (Πορτογαλία, Ιταλία, Ιρλανδία, Ελλάδα, Ισπανία) που καταγράφουν τις καλύτερες οικονομικές επιδόσεις στον ευρωπαϊκό χώρο.

Μια θετική εξέλιξη που μάλλον θα συνεχίσει να εκτυλίσσεται και το 2025 είναι η σταδιακή υποχώρηση του πληθωρισμού, αν και σε διαφορετικό βαθμό και βηματισμό μεταξύ των επιμέρους οικονομιών. Προφανώς, η περαιτέρω τιθάσευση του πληθωρισμού συμπαρασύρει τα επιτόκια σε χαμηλότερες τιμές, βελτιώνοντας τη διενέργεια επενδύσεων με μικρότερο κόστος χρήματος.

Αυτές οι ευνοϊκές μακρο-οικονομικές συνθήκες αντιμετωπίζουν τις υπαρκτές απειλές της επιβολής περισσότερων δασμών και των γεωπολιτικών ανατροπών. Το ενδεχόμενο υπέρμετρης επιβολής επιπρόσθετων δασμών μεταξύ εμπορικών εταίρων (ΗΠΑ – Κίνα – Ευρώπη – Βραζιλία κ.α.) απειλεί να ενισχύσει τις πληθωριστικές πιέσεις και συνεπώς:

1. να μειώσει το διαθέσιμο εισόδημα και
2. να διατηρήσει τα επιτόκια υψηλότερα δυσχεραίνοντας την οικονομική ανάπτυξη.

Πάντως, οι πρόσθετοι δασμοί έως και 15% σε όλο το εύρος του διεθνούς εμπορίου μπορούν να απορροφηθούν χωρίς σημαντικούς κραδασμούς από την παγκόσμια οικονομία.

Οι συγκρούσεις και οι πολεμικές συρράξεις τόσο στην Ευρώπη (Ουκρανία), στη Μέση Ανατολή, καθώς και οι ανατροπές σε συσχετισμούς δεκαετιών σε διάφορα σημεία του πλανήτη (π.χ. Ταϊβάν) επιφέρουν αβεβαιότητες, ειδικά ως προς τη ροή των πρώτων υλών και του διεθνούς εμπορίου.

Αγορές: Αβεβαιότητα και ευκαιρίες

Η πιθανότερη εκδοχή του οικονομικού υποβάθρου: α) διατήρηση ικανοποιητικών ρυθμών ανάπτυξης, β)  σταδιακή μείωση του πληθωρισμού, και γ)  υποχώρηση των επιτοκίων κατά το 2025, είναι υποβοηθητική για τις αγορές των ομολόγων και των μετοχών, σε γενικές γραμμές.

Στον αντίποδα, η συγκέντρωση των επενδύσεων σε σχετικά περιορισμένο πλήθος μετοχών (οι τεχνολογικοί κολοσσοί στις ΗΠΑ) και σε ορισμένες περιπτώσεις οι υψηλές αποτιμήσεις δεν επιτρέπουν μεγάλα περιθώρια περαιτέρω αύξησης των τιμών. Επιπλέον, οι αποδόσεις που ενσωματώνουν τα ομόλογα βρίσκονται σε επίπεδα χαμηλότερα απ’ ό,τι το 2023 και το 2022.

Υπό αυτό το πρίσμα, επιβάλλεται πια τα επενδυτικά χαρτοφυλάκια να επεκτείνουν τις θέσεις τους σε τοποθετήσεις που επωφελούνται από τις υποκείμενες τάσεις, που αναφέρονται παραπάνω, καθώς και σε επιλογές που δεν έχουν συγκεντρώσει μέχρι τώρα το ενδιαφέρον της πλειονότητας των επενδυτών.

Συνεπώς, η επίτευξη ικανοποιητικών αποδόσεων από τις μετοχικές αξίες για το 2024 προϋποθέτει τη διατήρηση του σχετικά καλού μακρο-οικονομικού υποβάθρου, την αύξηση της διασποράς των χαρτοφυλακίων σε περισσότερες αξιόλογες τοποθετήσεις και την επιλογή εταιρειών που θα καταγράψουν διψήφια αύξηση της κερδοφορίας τους.

Ως προς τις ομολογιακές τοποθετήσεις, που παραδοσιακά στοχεύουν στην επίτευξη εισοδήματος με ρυθμούς καλύτερους από τα επιτόκια των τραπεζών, εντοπίζονται κάποιες ευκαιρίες στα εταιρικά ομόλογα εκδοτών αυξημένης πιστοληπτικής φερεγγυότητας.

Η επενδυτική πολιτική

Σε κάθε περίπτωση και εκδοχή η επενδυτική πολιτική επιβάλλεται να είναι ευέλικτη και με επαρκή διασπορά, έτσι ώστε να μπορεί να προσαρμοστεί στις μεταβολές του ευρύτερου περιβάλλοντος που τη διέπει. Υπό αυτό το πρίσμα η επενδυτική προσέγγιση οφείλει να περιλαμβάνει τα παρακάτω ποιοτικά χαρακτηριστικά:

1. μακροχρόνιο επενδυτικό ορίζοντα,
2. δυνατότητα επανατοποθετήσεων σε καθοδικές περιόδους των αγορών,
3. περιοδικότητα των κεφαλαιακών καταβολών,
4. αποφυγή σπασμωδικών αποφάσεων υπό το κράτος του πανικού ή του ενθουσιασμού, και
5. ύπαρξη ενός αντικειμενικού επενδυτικού στόχου

Άλλωστε, η επενδυτική πολιτική δεν είναι ζήτημα μιας χρονιάς, ούτε υπαγορεύεται από τις εκάστοτε συνθήκες που επικρατούν στις αγορές. Αντιθέτως, η επενδυτική πολιτική υπηρετεί μακροχρόνιους οικονομικούς στόχους και τηρεί τις βασικές αρχές της υπομονής, της επαρκούς διασποράς και της επιλογής θέσεων που ενσωματώνουν πραγματική αξία.

Η επικερδής επενδυτική στάση

Όπως κάθε χρονιά στο παρελθόν και στο μέλλον, το 2025 εγκυμονεί ευκαιρίες και κινδύνους, απροσδόκητες θετικές και αρνητικές εκπλήξεις. Όσες εμβριθείς αναλύσεις και αν κάνουμε, όσες επιτυχημένες εκτιμήσεις κι αν γίνουν, το μέλλον παραμένει άδηλο κι εμείς οι άνθρωποι αδύναμοι να το προβλέψουμε. Συνεπώς, η επένδυση με βάθος χρόνου, αρχές, στόχους, διασπορά και σύνεση παραμένει η πιο επικερδής στάση.

Καλή χρονιά!

* Ο Θοδωρής Λιζάρδος είναι Head of marketing, sales support & PDM στη 3K Investment Partners