Το αμερικανικό παιχνίδι με το δολάριο

H κρίση του 1929 οδήγησε στην κατάργηση του χρυσού κανόνα στο νομισματικό σύστημα (σταθερή ισοτιμία των νομισμάτων με τον χρυσό). Μεταπολεμικά, οι Αμερικανοί επέβαλαν τους κανόνες τους το 1944 στο Bretton Woods, σταθερή ισοτιμία του δολαρίου με τον χρυσό ($30 η ουγγιά) και σταθερές ισοτιμίες των άλλων νομισμάτων με το δολάριο.

Μετά το 1971 και αφού ο πλανήτης είχε πλημμυρίσει από δολάρια (τα πετροδολάρια ανάμεσά τους), ο Νίξον κατάργησε τη μετατρεψιμότητα του δολαρίου σε χρυσό. Ήταν η εποχή που ο υπουργός Οικονομικών Κόναλι έλεγε ότι «το δολάριο είναι το δικό μας νόμισμα, αλλά το δικό σας πρόβλημα».

Θα επακολουθούσε το αποκαλούμενο Bretton Woods II. Η Αμερική, όντας η αδιαμφισβήτητη υπερδύναμη του πλανήτη, με το δολάριο να αποτελεί το βασικό αποθεματικό νόμισμα των Κεντρικών Τραπεζών, αποφασίζει να διατηρεί χρόνια ελλείμματα στις τρέχουσες συναλλαγές της. Οι πλεονασματικές χώρες (η Κίνα κυρίως) αναγκάζονται τα τοποθετούν το μεγαλύτερο μέρος των πλεονασμάτων τους σε δολάρια ή σε δολαριακούς τίτλους (αμερικανικά ομόλογα).

Έτσι, φτάνουμε στη σημερινή κατάσταση, όπου τα εργοστάσια βρίσκονται κυρίως στην Κίνα και η αποβιομηχανοποιημένη Αμερική νιώθει την κινεζική απειλή σε σχέση με το ενδεχόμενο διαμόρφωσης ΑΕΠ μεγαλύτερου από το δικό της, κάτι που πιθανολογείται για τα επόμενα χρόνια.

Η λογική εξέλιξη του παγκόσμιου νομισματικού συστήματος θα ήταν προς μια κατεύθυνση, όπου περισσότερα νομίσματα θα συμμετέχουν στη διαδικασία της διαμόρφωσης των αποθεμάτων των Κεντρικών Τραπεζών. Όμως, τα ελαττώματα της αρχιτεκτονικής της Ευρωζώνης δεν επέτρεψαν στο ευρώ να διεκδικήσει τέτοιο ρόλο, ενώ το κλειστό κινεζικό σύστημα δεν επιτρέπει το κτίσιμο εμπιστοσύνης προς το γουάν, που επιπλέον δεν είναι μετατρέψιμο νόμισμα.

Έτσι, ελλείψει άλλου αντιπάλου, το νόμισμα της αδιαμφισβήτητης ισχυρότερης χώρας του κόσμου, το αμερικανικό δολάριο, παραμένει το κύριο αποθεματικό νόμισμα έχοντας παράλληλα κατακλύσει τις παγκόσμιες αγορές. Με το ενδεχόμενο κλιμάκωσης του νομισματικού πολέμου στο επόμενο διάστημα, αν δεν συνεννοηθούν οι ηγέτες ελέω της συγκρουσιακής στάσης του προέδρου Trump, εξέλιξη που, αν συνεχιστεί, αναπόφευκτα θα επιφέρει οικονομική ύφεση στην παγκόσμια οικονομία.

Από την άλλη πλευρά, έχουμε τον Economist να «βλέπει» την επίτευξη συμβιβαστικής συμφωνίας μεταξύ του νέου Αμερικανού προέδρου (δεν αναμένει την επανεκλογή του Tραμπ) και του προέδρου Ξι στο απώτερο δηλαδή μέλλον!

Σε κάθε περίπτωση, οψόμεθα…

• Ο κ. Δημήτρης Τζάνας είναι οικονομολόγος.