Το crowd funding και πού θα κριθεί το στοίχημα των επενδύσεων

Το τελευταίο διάστημα έχουν ξεκινήσει να εμφανίζονται στον έντυπο και ηλεκτρονικό τύπο, άρθρα σχετικά με το θεσμό του crowd funding και τον τρόπο λειτουργίας του στην ελληνική κεφαλαιαγορά.

Τι είναι λοιπόν το crowd funding, ποιο ρόλο μπορεί να διαδραματίσει στην ελληνική κεφαλαιαγορά, ποιες οι προϋποθέσεις λειτουργίας του στην Ελλάδα, ποιοι φορείς μπορούν να προσφέρουν αυτό το χρηματοδοτικό εργαλείο, ποιες ανάγκες των επιχειρήσεων αλλά και των επενδυτών μπορεί να ικανοποιήσει, πότε αναμένεται να ξεκινήσει;

Το crowd funding είναι ένας μηχανισμός άντλησης κεφαλαίων από επενδυτές, ιδιώτες ή/και θεσμικούς, όπου οι ενδιαφερόμενες εταιρίες (εκδότες) μέσω μιας ηλεκτρονικής πλατφόρμας (με συγκεκριμένες προδιαγραφές) αναρτούν την επενδυτική τους πρόταση και αναζητούν κεφάλαια από το επενδυτικό κοινό για την υλοποίηση της.

Είναι λοιπόν πρακτικά μια δημόσια προσφορά που πραγματοποιείται αποκλειστικά μέσω μιας (ειδικής) ηλεκτρονικής πλατφόρμας, χωρίς εισαγωγή των κινητών αξιών σε κάποιο Χρηματιστήριο.

Ο θεσμός του crowd funding στο εξωτερικό είναι ιδιαίτερα δημοφιλής και παρουσιάζει συνεχή ανάπτυξη (τόσο σε αριθμό εκδοτών όσο και σε αξία αντληθέντων κεφαλαίων).

Το θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας του στην Ε.Ε. διαφέρει από χώρα σε χώρα, καθόσον δεν υπάρχει (μέχρι σήμερα) Ευρωπαϊκή οδηγία που ρυθμίζει τον τρόπο λειτουργίας του. Ετσι, κάθε χώρα της Ε.Ε. έχει θεσπίσει τη δική της εθνική νομοθεσία και η βασική διαφοροποίηση από χώρα σε χώρα είναι αν η λειτουργία αυτού του εργαλείου εντάσσεται ή μη στο νόμο περί επενδυτικών υπηρεσιών (mifid).

Στην Ελλάδα, το θεσμικό πλαίσιο για τη λειτουργία του crowd funding καθορίζεται από το νόμο 4416, που ψηφίσθηκε από την ελληνική βουλή τον περασμένο Σεπτέμβριο. Το βασικό στοιχείο του θεσμικού πλαισίου είναι ότι το crowd funding εντάχθηκε στη mifid.

Η λειτουργία του crowd funding με βάση το πλαίσιο της mifid επιφέρει τα εξής αποτελέσματα:

Α) η δημόσια προσφορά των κινητών αξιών γίνεται αποκλειστικά μέσω ηλεκτρονικής πλατφόρμας, την οποία διαχειρίζεται (πρακτικά έχει την ευθύνη) ΕΠΕΥ, ΑΕΔΟΕΕ ή πιστωτικό ίδρυμα.

Β) η εποπτεία του crowd funding ασκείται από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς (ΕΚ) ή την ΤτΕ.

Γ) στις περιπτώσεις έκδοσης κινητών αξιών όπου το ποσό των αντληθέντων κεφαλαίων είναι μικρότερο των 500 χιλ. ευρώ (ανά έτος), δεν απαιτείται η σύνταξη και υποβολή στην ΕΚ του προβλεπόμενου Πληροφοριακού Δελτίου

Δ) στις περιπτώσεις που συντρέχουν ποσοτικοί περιορισμοί για το ύψος της συμμετοχής του ιδιώτη επενδυτή, το μέγιστο ποσό δεν μπορεί να ξεπεράσει τις 5 χιλ. ευρώ ανά έκδοση και σε κάθε περίπτωση το 10% του μέσου όρου των δηλωθέντων με την φορολογική δήλωση εισοδημάτων της προηγούμενης τριετίας και των 30 χιλ. ευρώ ανά έτος και πλατφόρμα

Ε) ο υποψήφιος επενδυτής που θα θελήσει μέσω της προαναφερόμενης πλατφόρμας να συμμετάσχει σε μια έκδοση κινητών αξιών, θα πρέπει να γίνει (πριν τη συμμετοχή του) πελάτης της ΕΠΕΥ –ΑΕΔΟΕΕ –Πιστωτικού ιδρύματος που διαχειρίζεται την πλατφόρμα (πρακτικά αυτό σημαίνει υπογραφή σύμβασης Παροχής Επενδυτικών Υπηρεσιών, κατηγοριοποίηση του πελάτη, έλεγχος συμβατότητας, κ.λπ).

Από τα ανωτέρω βασικά στοιχεία του θεσμικού πλαισίου για τη λειτουργία του crowd funding στην Ελλάδα, γίνεται αντιληπτό ότι η εύρυθμη λειτουργία του εργαλείου αυτού στηρίζεται και καθορίζεται από το ενδιαφέρον που θα δείξουν οι ΕΠΕΥ/ΑΕΔΟΕΕ/Πιστωτικά ιδρύματα να δραστηριοποιηθούν στο συγκεκριμένο χώρο.

Επιπρόσθετα, αυτοί οι φορείς (που είναι εποπτευόμενοι από την ΕΚ ή την ΤτΕ) έχουν και όλη την ευθύνη (τυπική ή και ουσιαστική) για την επιλογή των εκδοτών που θα ζητήσουν κεφάλαια μέσω της πλατφόρμας, την πληροφόρηση που θα παρέχουν στους υποψήφιους επενδυτές με ιδιαίτερη αναφορά στους σχετικούς κινδύνους, την παρακολούθηση και συνεχή ενημέρωση των επενδυτών για την πορεία υλοποίησης του επενδυτικού σχεδίου, τη φύλαξη (θεματοφυλακή) των τίτλων των επενδυτών και ότι άλλο θέμα σχετίζεται με τη κάθε έκδοση κινητών αξιών μέσω της πλατφόρμας που διαχειρίζονται.

Οσον αφορά την ηλεκτρονική πλατφόρμα, θα πρέπει ο σχεδιασμός της να πληροί μια σειρά από χαρακτηριστικά που θα διασφαλίζουν την τήρηση του θεσμικού πλαισίου, την ‘επικοινωνία’ της πλατφόρμας με τα λοιπά συστήματα της ΕΠΕΥ/ΑΕΔΟΕΕ/Πιστωτικού ιδρύματος, τη δυνατότητα εξαγωγής των απαραίτητων reports (θέσεις επενδυτών, ποσοτικοί περιορισμοί, ιστορικό συμμετοχής του κάθε επενδυτή, κ.λπ.).

Το εύρος και μορφή της πληροφόρησης που θα συνοδεύει την κάθε έκδοση, αποτελεί ένα από τα βασικά στοιχεία που θα καθορίσουν την εύρυθμη λειτουργία του crowd funding. Ο κάθε διαχειριστής της πλατφόρμας, έχοντας της ευθύνη της έγκυρης και πλήρης ενημέρωσης των υποψήφιων επενδυτών, θα πρέπει να έχει την κατάλληλη τεχνογνωσία και εμπειρία έτσι ώστε να διασφαλίσει ότι η πληροφόρηση που αναρτάται στην πλατφόρμα καλύπτει το σύνολο των αναγκών πληροφόρησης του επενδυτή.

Οι εταιρίες που αναζητούν κεφάλαια για τη χρηματοδότηση των επενδυτικών τους σχεδίων, μπορούν να απευθυνθούν στους διαχειριστές της κάθε πλατφόρμας και εφόσον οι τελευταίοι εκτιμήσουν ότι η επενδυτική πρόταση θα έχει ενδιαφέρον να αναρτηθεί στην πλατφόρμα, θα ‘αναλάβουν’ το σχεδιασμό και υλοποίηση της έκδοσης. Οι ενδιαφερόμενες εταιρίες έχουν την επιλογή να αναζητήσουν κεφάλαια μέσω έκδοσης μετοχών ή εταιρικών ομολόγων τους.

Στην πρώτη περίπτωση, καθοριστικό στοιχείο της έκδοσης και συγκέντρωσης των κεφαλαίων είναι η αποτίμηση της εταιρίας, βάσει της οποίας θα καθορισθεί η τιμή έκδοσης των μετοχών. Στη δεύτερη περίπτωση, καθοριστικό στοιχείο είναι η εκτίμηση της δυνατότητας της εκδότριας εταιρίας να μπορεί να πληρώνει τους τόκους στις συγκεκριμένες προθεσμίες και το κεφάλαιο στο χρόνο λήξης του ομολόγου της.

Τα οφέλη για τις ενδιαφερόμενες εταιρίες από τη χρήση αυτού του εργαλείου είναι τόσο ποσοτικά όσο και ποιοτικά. Μέσω της πλατφόρμας, η εκδότρια εταιρία αποκτά πρόσβαση σε ένα πλήθος υποψήφιων επενδυτών, ιδιωτών ή και θεσμικών, και σε σύντομο χρόνο μπορεί να συγκεντρώσει τα κεφάλαια που επιθυμεί. Το κόστος για την εκδότρια από τη χρήση της πλατφόρμας είναι απολύτως ανταγωνιστικό με τις λοιπές επιλογές που έχει για την ανεύρεση των κεφαλαίων που χρειάζεται.

Παράλληλα, οι εκδότριες εταιρίες προετοιμάζονται και αποκτούν τις απαραίτητες εμπειρίες που θα τους είναι χρήσιμες, εφόσον σε μελλοντικό χρόνο αποφασίσουν την εισαγωγή τους σε ένα Χρηματιστήριο. Για τους επενδυτές που διαθέτουν το απαραίτητο επενδυτικό προφίλ, η συμμετοχή τους στις εκδόσεις μέσω της πλατφόρμας μπορεί να τους προσφέρει ικανοποιητικές αποδόσεις στις περιπτώσεις εταιρικών ομολόγων, ή στις περιπτώσεις έκδοσης μετοχών σε ελκυστικές αποτιμήσεις, τη δυνατότητα επίτευξης κερδών σε μελλοντικό χρόνο μέσω της μεγέθυνσης των μεγεθών της εκδότριας και των επιμέρους επιλογών αποεπένδυσης.

Η Ελληνοαμερικανική ΑΧΕΠΕΥ είναι η πρώτη εταιρία που απέκτησε από την ΕΚ τη δυνατότητα να διαχειρισθεί ηλεκτρονική πλατφόρμα crowd funding στην Ελλάδα. Στα πλαίσια της κάλυψης των αναγκών πληροφόρησης των υποψήφιων επενδυτών για κάθε επενδυτική πρόταση που θα αναρτάται στην πλατφόρμα, η Ελληνοαμερικανική ΑΧΕΠΕΥ έχει έρθει σε συμφωνία με την Crowe SOL για να αναλάβει η τελευταία τυχόν οικονομικούς ελέγχους που θα απαιτηθούν, καθώς και τη μελέτη διαμόρφωσης του εύρους αποτίμησης των εκδοτριών εταιριών στις περιπτώσεις προσφοράς μετοχών τους.

Οσον αφορά την ηλεκτρονική πλατφόρμα, η Ελληνοαμερικανική ΑΧΕΠΕΥ συνεργάζεται με την εταιρία Crowdpolicy, η οποία έχει αναπτύξει μια εφαρμογή αποκλειστικά για τις περιπτώσεις crowd funding, απόλυτα φιλική στον χρήστη- υποψήφιο επενδυτή, η οποία ταυτόχρονα διασφαλίζει τις κανονιστικές υποχρεώσεις.

Ηδη η συγκεκριμένη πλατφόρμα έχει ξεκινήσει τη λειτουργία της και είναι διαθέσιμη σε κάθε ενδιαφερόμενο στο link www.hellasfund.gr.

Το crowd funding είναι ένα ακόμα εργαλείο μεταξύ αυτών που αποκαλούνται ‘εναλλακτικά επενδυτικά προϊόντα’. Η έλευση του στην ελληνική κεφαλαιαγορά έρχεται σε μια ‘δύσκολη’ περίοδο, αλλά η σωστή και συνετή χρήση του από τους φορείς που θα το διαχειρίζονται, θα χαρακτηρίσει και το βαθμό επιτυχίας του.

* Ο Σπύρος Κυρίτσης είναι Μέλος ΔΣ της Ελληνοαμερικανικής ΑΧΕΠΕΥ και Senior Mng. στη Crowe SOL.