Η αυστηρή εποπτεία αλλάζει το χάρτη των επενδύσεων

Σημαντική εξέλιξη στις επενδύσεις χρηματοοικονομικών προϊόντων στην Ευρώπη αποτελεί η απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς (ESMA) να αυστηροποιήσει σε πολύ μεγάλο βαθμό τους εποπτικούς κανόνες, θέλοντας να αποτρέψει πιθανά φαινόμενα εκμετάλλευσης επενδυτών από τις χρηματιστηριακές εταιρείες (ΑΕΠΕΥ).

Με βάση τις οδηγίες της ESMA, οι ΑΕΠΕΥ θα είναι σε κάθε περίπτωση υποχρεωμένες να αποδεικνύουν πως πράττουν με τον καλύτερο τρόπο προκειμένου να εξυπηρετήσουν τα συμφέροντα των πελατών τους και όχι ενδεχομένως τα δικά τους. Ιδιαίτερη έμφαση βέβαια δίνεται σε εξειδικευμένα προϊόντα, όπως το ξένο συνάλλαγμα (FOREX) και τα CFDs, που είναι μεν σχετικά νέα αλλά παράλληλα και ταχύτατα αναπτυσσόμενα.

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή.

H ESMA, με το έγγραφο ESMA 2016/1165 της 11 Οκτωβρίου 2016, έβαλε «στενό κορσέ», θέτοντας ιδιαίτερα αυστηρούς όρους στις εταιρείες που προσφέρουν στους πελάτες τους FOREX και CFDs. Ενημερωτικά αναφέρεται ότι και στο Χρηματιστήριο Παραγώγων της Αθήνας είχαμε στην αρχή της λειτουργίας του Συμβόλαια Μελλοντικής Εκπλήρωσης σε FOREX, αλλά λόγω έλλειψης ρευστότητας σταμάτησε η παροχή τους, παρά το γεγονός ότι η αγορά FOREX έχει 5 τρισ. δολάρια ημερησίως σε όλο τον κόσμο.

Η επιβολή όμως τόσο αυστηρών κανόνων, νομίζω ότι θα λειτουργήσει προς όφελος ολόκληρης της αγοράς. Και εξηγούμαι. Οι αυστηροί αυτοί κανόνες της ESMA φέρνουν σε ίση ή καλύτερη θέση τις συναλλαγές εκτός οργανωμένης αγοράς (OTC) σε σύγκριση με τις συναλλαγές που γίνονται μέσω χρηματιστηρίου.

Δεν είναι τυχαίο ότι πολλοί αναλυτές εκτιμούν πως παρόλη την πολύ μεγάλη επιβάρυνση σε κόστος και γραφειοκρατία από την εφαρμογή των κανόνων της ESMA:

Πρώτον, οι εκτός κύκλου συναλλαγές -για λόγους ευλυγισίας, διαφάνειας, μεγάλης ρευστότητας, υψηλής τεχνολογίας- μεσομακροπρόθεσμα θα γιγαντωθούν και

δεύτερον, η εξέλιξη αυτή θα ωφελήσει ταυτόχρονα και τα χρηματιστήρια λόγω πρόσκαιρων φαινομένων arbitrage, αλλά και της ανάγκης που έχουν οι market makers να αντισταθμίζουν τις θέσεις τους, καλυπτόμενοι έτσι έναντι των κινδύνων που ανέλαβαν.

Εκτιμώ ότι οδηγούμαστε σε μια κατάσταση στην οποία θα υπάρχουν μόνο κερδισμένοι (win–win), καθώς θα ωφεληθούν όλοι και περισσότερο μάλιστα ο καταναλωτής-επενδυτής.

Ας δούμε τώρα το περιεχόμενο των κανονισμών που επιβάλλει η ESMA:

* Oι ΑΕΠΕΥ θα κάνουν όλα τα εύλογα βήματα, ώστε να επιτυγχάνουν το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα για τους πελάτες τους.

* Κάθε ΑΕΠΕΥ που εκτελεί εντολές για «πελάτες λιανικής» σε CFDs και FOREX απαιτείται να εγγυάται προς τις εποπτικές αρχές ότι οι εντολές εκτελούνται με όρους που είναι οι πλέον ευνοϊκοί για τον πελάτη.

H εθνική Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς πρέπει να στοχεύει πως οι διαδικασίες βέλτιστης εκτέλεσης εγγυώνται ότι οι ΑΕΠΕΥ παρέχουν τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα σε συνεχή βάση σε όρους συνολικής θεώρησης (π.χ. η τιμή και το κόστος του προϊόντος που σχετίζεται με την εκτέλεση των εφαρμοστικών οδηγιών της Mifid). Οι Εθνικές ΕΚ θα πρέπει να δίνουν ιδιαίτερη προσοχή και να ελέγχουν αυστηρά το πώς οι ΑΕΠΕΥ λαμβάνουν τις τιμές για CFDs και FOREX που εξαρτώνται από την επιλογή του διάδρομου παρόχου ρευστότητας ή τη χρήση πηγών τιμών για να καθορίζουν τη δική τους τιμή, που εξαρτάται από το υιοθετηθέν business model. Εάν γίνονται συναλλαγές σε CFDs, σε μετοχές ή εμπορεύματα, η υποκείμενη αξία στο χρηματιστήριο λαμβάνεται υπόψη και ελέγχεται.

Η εθνική Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς θα πρέπει να αξιολογεί πολλές ιδιαίτερες πλευρές των παρόχων CFDs και FOREX, ώστε να διασφαλίζεται η παράδοση βέλτιστης εκτέλεσης στους πελάτες τους. Όπως την κατανόηση του σκοπού των υποχρεώσεων βέλτιστης εκτέλεσης, τη διακυβέρνηση και επίβλεψη βέλτιστης εκτέλεσης και τη διαδικασία παροχής της βέλτιστης εκτέλεσης.

Η οποία διαδικασία εξαρτάται από την επιλογή του διαδρόμου εκτέλεσης εντολών της κάθε ΑΕΠΕΥ, την επιλογή data τιμών που διαπραγματεύονται σε ίδιο λογαριασμό, την παρακολούθηση των διαδρόμων και των πηγών των τιμών, την επιλογή της τεχνολογίας και διαδικασίας παρακολούθησης, την εφαρμογή spread mark up/mark down για retail πελάτες και τη διαχείριση των συγκρούσεων συμφερόντων που σχετίζονται με τη βέλτιστη εκτέλεση και τη διαχείριση των εντολών. [Σημείωση: spread = μικρότερη διαφορά μεταξύ τιμής ζήτησης /αγοράς (bid) και τιμής προσφοράς/πώλησης (asked)].

Επίσης η ESMA αναφέρεται στις πληροφορίες που θα πρέπει να παρέχει η ΑΕΠΕΥ που προσφέρει CFDs και FOREX προϊόντα στους πελάτες της, όπως λεπτομέρειες στην πολιτική εκτέλεσης των εντολών στην ιστοσελίδα της, βασικές πτυχές των συμφωνιών εκτέλεσης της επιχείρησης, εξηγήσεις για την πιθανότητα καθυστέρησης μεταξύ μιας χρηματιστηριακής τιμής και της τιμής εκτέλεσης, πώς η επιχείρηση θα εφαρμόζει την πολιτική εκτέλεσης σε ορισμένα γεγονότα, όπως για παράδειγμα σε ασταθείς αγορές, να καθορίζεται όταν οι καθορισμένες ρήτρες μπορεί να οδηγήσουν στην ακύρωση των συναλλαγών ή στο κλείσιμο των θέσεων.

Άλλες βασικές πληροφορίες που θα πρέπει να παρέχονται είναι η γνωστοποίηση των spreads και ο ακριβής καθορισμός τους και γνωστοποίηση των στοιχείων που αφορούν την ποιότητα της εκτέλεσης, π.χ. ταχύτητα εκτέλεσης, θετικά ή αρνητικά ή μηδενικά ποσοστά επιτυχίας, ποσοστά απόρριψης.

Τέλος, η ESMA παραθέτει και ορισμένες ερωτήσεις για κάθε στάδιο της διαδικασίας, που θα μπορούσαν να ζητηθούν από την εθνική ΕΚ προς τις ΑΕΠΕΥ ώστε να υπάρχει η κατάλληλη αξιολόγησή τους, όσον αφορά τη συμμόρφωσή τους με τις καλύτερες απαιτήσεις χειρισμού εκτέλεσης εντολών.

Ο κ. Αλέξανδρος Μωραϊτάκης είναι πρόεδρος της NUNTIUS Χρηματιστηριακής.