Πώς θα επιστρέψουν οι ιδιώτες στη Σοφοκλέους;

Η έλλειψη διαθεσίμων, η οικονομική ανασφάλεια, η χαμηλή επενδυτική παιδεία και ο υψηλός βαθμός καχυποψίας για το χρηματιστήριο (λόγω 1999) είναι μερικοί από τους λόγους που κρατούν τους επενδυτές μακριά από τη Σοφοκλέους, επισημαίνει ο κ. Δημήτρης Τζάνας, Σύμβουλος Επενδύσεων της Proton Bank. Πού εντοπίζει ο ίδιος τα εργαλεία για την... υγιή επιστροφή τους;

Δημοσιεύθηκε: 20 Φεβρουαρίου 2007 - 08:10

Πώς θα επιστρέψουν οι ιδιώτες στη Σοφοκλέους;

του Δημήτρη Τζάνα, Συμβούλου Επενδύσεων της Proton Bank

Η αποχή των Ελλήνων ιδιωτών από τη Σοφοκλέους αποτελεί πλέον κοινότοπη διαπίστωση. Η χρόνια διαδικασία αποεπένδυσης που κλιμακώθηκε την τελευταία διετία προέρχεται τόσο από τη διαδικασία άμεσης ρευστοποίησης μετοχών, όσο και από τη διαδικασία ρευστοποίησης μεριδίων αμοιβαίων κεφαλαίων μετοχικού ή μικτού χαρακτήρα.

Μάλιστα, είναι σαφής η χρονική σύμπτωση των ρευστοποιήσεων με ανοδικές εξάρσεις του Γενικού Δείκτη, με αποτέλεσμα αρκετοί να υποστηρίζουν ότι πολλοί επενδυτές πουλούν μόλις η αποτίμηση των τίτλων τους φθάσει περίπου στο κεφάλαιο που επένδυσαν.

Αντιστοίχως, η συμμετοχή των ξένων στη Σοφοκλέους διευρύνεται ολοένα και περισσότερο, με αποτέλεσμα από μονοψήφιο ποσοστό το 2003 να φθάνει ήδη κοντά στο 50% με σαφή την τάση περαιτέρω διεύρυνσής του, ενώ την ίδια περίοδο χάθηκε μια ιστορική ευκαιρία για διευρυμένες τοποθετήσεις από επενδυτές μακράς πνοής, όπως είναι τα ασφαλιστικά ταμεία καθώς οι τιμές των blue chips την περίοδο 2003 - 2005 ήταν ιδιαίτερα πρόσφορες.

Νομίζω ότι είναι χρήσιμη η επισήμανση ορισμένων λόγων που οδήγησαν στην εξέλιξη αυτή, δηλαδή της χαμηλής συμμετοχής Ελλήνων ιδιωτών στο Χρηματιστήριο Αθηνών που ήδη προβληματίζει το σύνολο των παραγόντων της κεφαλαιαγοράς.

Επικεντρώνω, λοιπόν, στους παρακάτω:

1. Η είσοδος της ελληνικής οικονομίας στην ΟΝΕ

Είναι γνωστό ότι η ένταξη της ελληνικής οικονομίας στην ευρωζώνη οδήγησε, μεταξύ άλλων, στη δραστική υποχώρηση των επιτοκίων. Αυτό συνέβαλε στη σταδιακή διεύρυνση της καταναλωτικής πίστης, καθώς η ανταπόκριση των ιδιωτών στα διαρκώς αναβαθμιζόμενα καταναλωτικά πρότυπα γινόταν ολοένα δυσκολότερη, αφού τα τρέχοντα εισοδήματα παρέμεναν τουλάχιστον στάσιμα.

Σ’ αυτό συνέβαλε και η λειτουργία του νέου νομίσματος, του ευρώ, καθώς σημειώθηκε πανσπερμία αυθαίρετων ανατιμήσεων σε πλειάδα καταναλωτικών αγαθών.

Επιπλέον, διευρύνθηκε και η στεγαστική πίστη όχι μόνο για την κάλυψη προσωπικών αναγκών αλλά και για επενδυτικούς λόγους καθώς η πεποίθηση ότι το ακίνητο θα αποδίδει αενάως υπεραξίες καλά κρατεί.

Η διαδικασία αυτή επιβεβαιώνεται μέχρι τώρα, αφού ουδείς ομιλεί για ”φούσκα” ακινήτων, σε αντίθεση με ανάλογη φιλολογία για το χρηματιστήριο.

Συνοπτικά, επομένως, μέγα μέρος των ιδιωτών μεταβλήθηκε από ”πλεονασματικές οικονομικές μονάδες” σε αντίστοιχες ”ελλειμματικές” καθώς αντί για καταθέτες είναι πλέον δανειολήπτες στις τράπεζες.

Η διαδικασία αυτή επιτάθηκε από τις διαρθρωτικές αλλαγές που επήλθαν και συνεχίζουν να επέρχονται τα τελευταία έτη στην ελληνική οικονομία (π.χ. αύξηση της συγκέντρωσης σε πολλούς κλάδους) και συνέβαλαν στην αναδιανομή πλούτου με τάση όξυνσης των ανισοτήτων.

2. Η 11η Σεπτεμβρίου και όσα επακολούθησαν σε σχέση με τη διεθνή τρομοκρατία και τις συνέπειές της με κορυφαίο παρεπόμενο τον πόλεμο στο Ιράκ

Είναι σαφές ότι ο γεωπολιτικός κίνδυνος του διεθνούς περιβάλλοντος διαμόρφωσε συνθήκες αβεβαιότητας και ανασφάλειας στην επενδυτική κοινότητα που επηρέασαν καταλυτικά την ψυχολογία των ιδιωτών επενδυτών και στη χώρα μας.

Το αποτέλεσμα ήταν η αυξημένη αποστροφή προς τον επενδυτικό κίνδυνο και η συντηρητικοποίηση των ιδιωτών επενδυτών που επανήλθαν στο μεγαλύτερο ποσοστό τους σε τοκοφόρες τοποθετήσεις μηδενικού κινδύνου.

3. Η διεύρυνση της διεθνοποίησης

Η εξεύρεση επενδυτικών τοποθετήσεων τόσο στην ευρωζώνη όσο και οπουδήποτε αλλού, σε μετοχές - ομόλογα - εμπορεύματα τόσο στις υποκείμενες αγορές όσο και στις αγορές παραγώγων, είναι πλέον προσιτή σε όλους τους ιδιώτες επενδυτές που επιθυμούν να επενδύσουν.

Η παλέτα των επιλογών είναι εξαιρετικά μεγάλη και οι φορείς προσφοράς προϊόντων προς το επενδυτικό κοινό ιδιαίτερα πολλοί (τράπεζες, ΕΠΕΥ & ΑΧΕΠΕΥ, ΑΕΔΑΚ κ.λπ.). Η Σοφοκλέους δεν αποτελεί πλέον μονόδρομο για τοποθετήσεις με επενδυτικό κίνδυνο.

4. Η μη επαρκής αποκατάσταση εμπιστοσύνης

Παρά την πολύχρονη και σοβαρή προσπάθεια των αρχών, οι περισσότεροι ιδιώτες εξακολουθούν να διέπονται από υψηλό βαθμό καχυποψίας σε σχέση με τα δρώμενα στο χρηματιστήριο, προϊόν σε μεγάλο βαθμό της τραυματικής χρηματιστηριακής εμπειρίας του 1999.

Αυτό συνυφαίνεται με τον εκάστοτε λόγο των πολιτικών κατά την τελευταία δεκαετία που είναι συχνά χρωματισμένος ανάλογα με τις σκοπιμότητες που επιθυμεί να υπηρετήσει.

Αναποτελεσματική, ακόμη, αποδεικνύεται συχνά η Δικαιοσύνη σε σχέση με την εκτέλεση του έργου της σε υποθέσεις χρηματιστηριακού περιεχομένου λόγω των μεγάλων καθυστερήσεων και της έλλειψης εξειδικευμένων γνώσεων.

5. Η χαμηλή επενδυτική παιδεία

Το επενδυτικό κοινό εξακολουθεί να μην αντιλαμβάνεται ότι η διαδικασία των τοποθετήσεων στα χρηματιστήρια ενέχει πάντοτε κινδύνους καθώς και ότι οι αποδόσεις είναι συνυφασμένες με αυτούς. Πολλοί θεωρούν το χρηματιστήριο ”παιχνίδι” βραχυχρόνιας διάρκειας και την όλη διαδικασία ανάλογη των τυχερών παιχνιδιών.

Η χρησιμοποίηση αποταμιευτικών κεφαλαίων για την επιλογή μετοχικών τίτλων με ποιοτικά κριτήρια και κανόνες διασποράς σε σχέση με τον κίνδυνο που αναλαμβάνεται καθώς και η διακράτησή τους με μεσομακροπρόθεσμο χρονικό ορίζοντα, αποτελούν ακόμη terra incognita για τους περισσότερους ιδιώτες επενδυτές.

Λαμβάνοντας λοιπόν υπόψη τα παραπάνω, ότι δηλαδή μέγα μέρος των ιδιωτών δεν έχει καν διαθέσιμα, διέπεται από οικονομική ανασφάλεια, εξακολουθεί να έχει χαμηλή επενδυτική παιδεία και υψηλό βαθμό καχυποψίας για το χρηματιστήριο, ενώ οι εναλλακτικές επενδυτικές επιλογές στο εξωτερικό είναι άφθονες, τι μπορεί να γίνει για να επανακάμψουν οι ιδιώτες επενδυτές στη Σοφοκλέους;

Διατηρώντας αισιόδοξη στάση, νομίζω ότι μπορούν να γίνουν πολλά, αρκετά από τα οποία αφορούν στους παράγοντες της αγοράς. Ενδεικτικά αναφέρω:

1. Τη συστηματική και ποικιλόμορφη προσπάθεια για βελτίωση της επικοινωνίας για τα δρώμενα στο χρηματιστήριο, τη δημιουργία και προβολή προϊόντων συνδεδεμένων με το χρηματιστήριο από τις τράπεζες (όχι μόνο καταναλωτικής και στεγαστικής πίστης!), την αναβάθμιση της επενδυτικής παιδείας και τη συνέχιση της προσπάθειας για αποκατάσταση της εμπιστοσύνης.

Τυχόν φορολογικά κίνητρα στις τοποθετήσεις μετοχικού χαρακτήρα για τους ιδιώτες με μορφή φοροαπαλλαγών θα ήταν ευεργετικά.

2. Προώθηση νέων προϊόντων και έναρξη λειτουργίας της νέας αγοράς ”υψηλού κινδύνου”.

Τα ΕΤFs, ειδικά επενδυτικά προϊόντα με τα οποία επέρχεται διασπορά του κινδύνου και διαπραγματεύονται σαν απλές μετοχές, είναι δυνατό να αποτελέσουν ενδιαφέρουσα επενδυτική επιλογή για πολλούς ιδιώτες, ενώ η νέα αγορά που σχεδιάζεται με εμφανώς λιγότερο αυστηρούς κανόνες λειτουργίας μπορεί να αποτελέσει μια εναλλακτική επιλογή, ιδιαίτερα για όσους δελεάζονται από τον αυξημένο επενδυτικό κίνδυνο.

Από την άλλη πλευρά, οφείλουμε να λαμβάνουμε υπόψη ότι η βελτίωση των εισοδημάτων των ιδιωτών συνδέεται σε μεγάλο βαθμό με τον τρόπο διαχείρισης του παγκοσμιοποιημένου πλέον οικονομικού περιβάλλοντος.

Επομένως, είναι σαφές ότι μόνο ένα πρότυπο διαχείρισης με περισσότερο κοινωνικό χαρακτήρα είναι δυνατό να οδηγήσει σε αυξημένες αποταμιεύσεις για περισσότερους ιδιώτες.

Καταληκτικά, τέλος, νομίζω ότι η παρούσα φάση του ελληνικού χρηματιστηρίου περιλαμβάνει ακόμη πολλές περιπτώσεις εταιριών, ιδιαίτερα στη μεσαία και μικρή κεφαλαιοποίηση, που έχουν ποιοτικά χαρακτηριστικά, εξωστρεφή προσανατολισμό, ικανοποιητικό management και τιμολογούνται ακόμα με μονοψήφια P/E, κοντά στις λογιστικές αξίες τους και συχνά πολύ χαμηλότερα από τον κύκλο εργασιών τους ή αποτελούν αξιόπιστα turn around stories.

Νομίζω ότι τέτοιες εταιρίες αξίζουν την προσοχή ιδιωτών επενδυτών διότι είναι θέμα χρόνου να ανακαλυφθούν από ξένους, αρκετές τουλάχιστον από αυτές, στον βαθμό που συνεχίζεται η ευνοϊκή διεθνής χρηματιστηριακή συγκυρία.

Oι απόψεις που διατυπώνονται σε ενυπόγραφο άρθρο γνώμης ανήκουν στον συγγραφέα και δεν αντιπροσωπεύουν αναγκαστικά, μερικώς ή στο σύνολο, απόψεις του Euro2day.gr.