* Οι σχετικοί πίνακες που αφορούν στις κυβερνητικές δαπάνες για μισθούς σε Ελλάδα και Ευρωζώνη, καθώς και στο ασφάλιστρο κινδύνου έναντι χρεοκοπίας της Ελλάδας, δημοσιεύονται στη δεξιά στήλη: "Συνοδευτικό Υλικό".

"Eφόσον οι ξένοι επενδυτές πειστούν για το ΠΣΑ, θα υπάρξει θετικός αντίκτυπος στο χρηματιστήριο», τόνισε ο πρόεδρος του Χ.Α. κ. Σπύρος Καπράλος σε συνέντευξή του σε ξένο τηλεοπτικό σταθμό, όμως το κρίσιμο ζήτημα είναι πώς θα πειστούν οι ξένοι...

Και ότι μέχρι να πειστούν στο Χρηματιστήριο της Αθήνας λειτουργεί σαν φαύλος κύκλος ένα «παγωμένο» κλίμα που ρίχνει τον Γενικό Δείκτη και στη συνέχεια ο πεσμένος αυτός Δείκτης επιδεινώνει ακόμη περισσότερο το κλίμα!

Μάλιστα, η πρόσφατη έκθεση της Unicredit -η δυσμενέστερη όλων μέχρι σήμερα- αναφέρει ότι στη Σοφοκλέους δεν έχει προλάβει ακόμη να απεικονιστεί στο σύνολό του το μέγεθος του μακροοικονομικού προβλήματος όπως και οι επιπτώσεις του και έτσι αφήνει περιθώρια πτώσης ακόμη και 52% για τις ελληνικές τραπεζικές μετοχές.

Το μόνο βέβαιο είναι ότι η νέα κυβέρνηση της χώρας, έχοντας κληρονομήσει από την προηγούμενη πολύ σοβαρά οικονομικά προβλήματα, έχασε ήδη την πρώτη της μάχη, αυτήν με τις διεθνείς αγορές. Και τώρα θα πρέπει να εκπονήσει ένα «Plan B» προκειμένου να αλλάξει τις ισορροπίες και να ανακτήσει το χαμένο έδαφος...

Η έκθεση της Unicredit παρουσίασε ίσως το χειρότερο δυνατό σενάριο για την ελληνική οικονομία, τις τράπεζες και το Χ.Α. Ένα σενάριο που θέλει η οικονομία μας να μπαίνει σε μια βαθιά, τριετούς διάρκειας ύφεση, στην οποία η πιστωτική επέκταση δεν θα υπερβαίνει στην καλύτερη περίπτωση το 1,5%, το κόστος άντλησης κεφαλαίων για τις τράπεζες θα αυξηθεί σημαντικά, τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια θα κορυφωθούν και οι δυνατότητες για αύξηση των επιτοκίων χορηγήσεων θα είναι πολύ περιορισμένες.

Ανεξάρτητα πάντως από την «ακραία» για πολλούς αυτή έκθεση, η ουσία είναι ότι η ελληνική κυβέρνηση δεν έχει ακόμη πείσει την επενδυτική κοινότητα πως γνωρίζει το πρόβλημα σε όλη του την έκταση και ότι έχει τη δυνατότητα να «οδηγήσει το πλοίο» σε διαφορετικό προορισμό από αυτόν που λίγο-πολύ προβλέπει η Unicredit.

Στα μάτια των διεθνών οίκων η κυβέρνηση έχει δώσει την εντύπωση ότι δεν οδηγεί τις εξελίξεις, αλλά απλώς τις ακολουθεί και μάλιστα με συνεχή ασυνεννοησία μεταξύ των στελεχών της και μέσα από ένα σίριαλ φημών και διαψεύσεων.

Και όλα αυτά, όταν καλείται να επιτύχει ένα πολύ δύσκολο έργο. Συγκεκριμένα, σε ένα ιδιαίτερα ρευστό διεθνές περιβάλλον, καλείται ταυτόχρονα:

* Να απορροφά πάνω από 20 δισ. ευρώ τον χρόνο από την οικονομία, με τη μορφή είτε επιπλέον δημοσίων εσόδων είτε περιστολής των δαπανών.

* Να συνεχίσει να δανείζεται μεγάλα ποσά από το εξωτερικό, αποφεύγοντας μάλιστα δυσβάστακτα επιτόκια.

* Και όλα αυτά να γίνουν με τέτοιον τρόπο ώστε από το δεύτερο εξάμηνο του 2010 να ξεκινήσει η περιβόητη ανάταξη της πραγματικής οικονομίας, η οποία θα αποφέρει σημαντικά θετικό ΑΕΠ από το 2011 και μετά.

Η πρώτη μάχη με τις αγορές δεν χάθηκε στα λόγια αλλά στα έργα, και μάλιστα ίσως με το βαρύτερο δυνατό σκορ: το Χρηματιστήριο της Αθήνας κατρακύλησε σε περίοδο διεθνούς πάρτι, τα spreads των ελληνικών κρατικών ομολόγων επέστρεψαν στα επίπεδα που επικρατούσαν κατά την κορύφωση της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης το 2009 (στις 20/1 το spread του δεκαετούς ομολόγου αναρριχήθηκε έως και το ιστορικό υψηλό των 309 μονάδων βάσης, ενώ σε υψηλότερα επίπεδα κινήθηκαν τα spreads και των πιο βραχυχρόνιων εκδόσεων) και τα αρνητικά δημοσιεύματα στον διεθνή οικονομικό Τύπο κατάντησαν πλέον υπόθεση ρουτίνας!

Οι ερμηνείες που κατά καιρούς δίνονται ότι «πρόκειται για δημοσιογραφικές υπερβολές», «χτυπούν εμάς, αλλά στο βάθος θέλουν να πλήξουν το ευρώ», «αυτοί είναι οι βασικοί υπεύθυνοι και όχι εμείς» κ.λπ., ακόμη και όταν έχουν κάποια λογικά ερείσματα, δεν είναι σε θέση να διαφοροποιήσουν τη δυσχερή κατάσταση στην οποία βρίσκεται η χώρα, αλλά ούτε και να περιορίσουν το πλήγμα το οποίο έχει προκαλέσει η συνεχής -εδώ και τρεις μήνες- και εντονότατα αρνητική δημοσιότητα που έχει ξεσπάσει.

Μια σημαντική παράμετρος στην έκθεση-φωτιά της Unicredit είναι η ανταγωνιστική της θέση έναντι των ελληνικών τραπεζών στην πολλά υποσχόμενη περιοχή των Βαλκανίων. Η Unicredit δραστηριοποιείται στη Ρουμανία, στη Σερβία, στη Βουλγαρία, στην Τουρκία, στη Σλοβακία αλλά και σε αρκετές χώρες της Βαλτικής.

--- Προς σχέδιο ανασύνταξης

Κάτω από αυτές τις συνθήκες, η κυβέρνηση φαίνεται να βρίσκεται στο στάδιο της εκπόνησης ενός σχεδίου αντεπίθεσης, προκειμένου η οικονομία της χώρας να αρχίσει σταδιακά να ανακτά μέρος τουλάχιστον της χαμένης αξιοπιστίας της.

Όπως φαίνεται, οι πρώτες κινήσεις θα ξεκινήσουν από τις αρχές του επόμενου μήνα, όταν ουσιαστικά το τετραετές Πρόγραμμα Σταθεροποίησης και Ανάπτυξης που υπέβαλε η κυβέρνηση λάβει την έγκριση των Ευρωπαίων εταίρων της, έστω και με όσες επιφυλάξεις διατυπώθηκαν.

Μέχρι τότε, άλλωστε, ελπίζεται ότι θα έχει κοπάσει και ο... ορυμαγδός των αρνητικών δημοσιευμάτων, καθώς προσδοκάται ότι το όλο θέμα δεν μπορεί να βρίσκεται συνεχώς στο επίκεντρο της δημοσιότητας. Κάποτε θα «ξεφουσκώσει»...

Δεν είναι τυχαίο λοιπόν ότι εντός του Φεβρουαρίου ο υπουργός Οικονομικών κ. Γ. Παπακωνσταντίνου προγραμματίζει road shows στις ΗΠΑ και στην Ασία προκειμένου να προωθήσει δολαριακές εκδόσεις χρέους.

Το υπουργείο Οικονομικών αναζητά για το δεύτερο τρίμηνο του 2010 ποσό 26 δισ. ευρώ για την κάλυψη λήξεων ομολόγων και παρότι θεωρεί πως είναι θέμα χρόνου να πειστούν οι αγορές και να αρχίσει η αποκλιμάκωση των spreads, μελετά όλες τις εναλλακτικές λύσεις ώστε να μην αντιμετωπίσει πρόβλημα δανεισμού.

Πέραν όμως των road shows, η κυβέρνηση πιστεύει ότι μέσα στο δίμηνο Φεβρουαρίου - Μαρτίου θα έρθουν τα πρώτα δείγματα πως τα πράγματα αρχίζουν να βελτιώνονται. Τι θα μπορούσαμε ενδεχομένως να περιμένουμε; Για παράδειγμα κάποια αύξηση των εσόδων από ΦΠΑ τον Ιανουάριο, λόγω του «κυνηγητού» των αποδείξεων που έχει ξεκινήσει από την αρχή του έτους.

Επιπλέον, όπως φαίνεται, το κυβερνητικό επιτελείο διαθέτει δύο ακόμη «άσους» στο μανίκι του:

1. Μπορεί να επισπεύσει την ολοκλήρωση της διαβούλευσης για το ασφαλιστικό και το φορολογικό και να την προγραμματίσει όχι τον Μάρτιο αλλά γύρω στα τέλη Φεβρουαρίου. Κάτι τέτοιο θα μπορούσε να επηρεάσει θετικά την επενδυτική ψυχολογία (δείχνει κυβέρνηση που επείγεται να λάβει μέτρα), με την προϋπόθεση βέβαια ότι το περιεχόμενο αυτών των νομοσχεδίων θα ικανοποιήσει την αγορά.

2. Σε περίπτωση που τα παραπάνω δεν προχωρήσουν, θα ξεκινήσει να αναγγέλλει μέτρα που θεωρείται βέβαιο πως θα φέρουν χρήμα (π.χ. αύξηση του ειδικού φόρου κατανάλωσης στη βενζίνη) ή ιδιωτικοποιήσεις - μετοχοποιήσεις ικανές να προσελκύσουν πολλά κεφάλαια -και μάλιστα «εδώ και τώρα»- από τη διεθνή αγορά.

Εξελίξεις αυτού του είδους, βέβαια, δεν είναι από μόνες τους σε θέση να επιλύσουν το πρόβλημα, αλλά τουλάχιστον θα μπορούσαν να το αμβλύνουν, διαμορφώνοντας τα spreads σε χαμηλότερα επίπεδα και αρχίζοντας να κάμπτουν σε κάποιον βαθμό την αυστηρότητα και την επιφυλακτικότητα των ξένων. Οι οποίοι μάλιστα -επειδή θα πάρουν και δουλειές (αποκρατικοποιήσεις κ.λπ.)- ενδεχομένως να έχουν έναν ακόμη λόγο παραπάνω να μετριάσουν την κριτική τους...

--- Και το σενάριο τύπου JP Morgan

Αν όλα αυτά πραγματοποιηθούν, αρκετοί είναι εκείνοι που πιστεύουν ότι ο Γενικός Δείκτης του Χ.Α. μπορεί να αποφέρει σημαντικά κέρδη για τους τολμηρούς μέσα στο 2010.

«Μη βλέπετε μόνο όσους σπεύδουν να πουλήσουν και να αποχωρήσουν από την Ελλάδα. Η άλλη όψη του νομίσματος είναι όσοι αγοράζουν την ώρα που οι άλλοι ρευστοποιούν. Αυτοί όλο και κάπου ποντάρουν», δηλώνει στον «Μ» γνωστός χρηματιστηριακός παράγοντας.

Η πρόσφατη θετική έκθεση μάλιστα της JP Morgan, που κάνει λόγο για ένα γερό μετοχικό ράλι μέσα στο δεύτερο φετινό εξάμηνο, κάπως έτσι βλέπει τα πράγματα. Συγκεκριμένα, ο διεθνής οίκος πιστεύει ότι παρά τις υπάρχουσες δυσκολίες η ελληνική οικονομία από το 2011 θα αρχίσει να στηρίζεται από τη διεθνή ανάκαμψη αλλά και από τη βελτίωση της κατάστασης στη νοτιοανατολική Ευρώπη, γεγονότα που θα ξεκινήσουν να προεξοφλούνται στη Σοφοκλέους από το δεύτερο εξάμηνο της τρέχουσας οικονομικής χρήσης.

Στα «συν» επίσης του Χρηματιστηρίου της Αθήνας συγκαταλέγονται και οι πολύ ευνοϊκότεροι δείκτες σε σύγκριση με τις άλλες διεθνείς αγορές. Η «υποτίμηση» των ελληνικών μετοχών φτάνει συχνά στο 30%, ενώ οι πλέον αισιόδοξοι φαντάζονται το 2011 και κυρίως το 2012 ως έτη για τις τράπεζες όπου θα σημειωθεί κάποια περιορισμένη άνοδος στα λειτουργικά κέρδη, αλλά κυρίως θα υπάρξουν «κανονικές επισφάλειες», σενάριο που θα μπορούσε να φέρει το ύψος των κερδών σε διπλάσια επίπεδα από τα τρέχοντα.

Σε κάθε περίπτωση, πάντως, οι ελληνικοί τίτλοι θεωρούνται σήμερα επένδυση σημαντικής αβεβαιότητας και αυξημένου ρίσκου. Η σωστή απόφαση για αγορά ή πώληση μπορεί να αποφέρει ένα γερό μετοχικό ράλι ή να οδηγήσει στην αποφυγή μιας νέας μεγάλης ζημίας. Γι’ αυτό και οι περισσότεροι λαμβάνουν ενδιάμεσες θέσεις, μέχρις ότου μπορέσουν να αποκτήσουν καλύτερη γνώμη για το πού τελικά «θα καθίσει η μπίλια» για την ελληνική οικονομία...

ΤΑ «ΜΑΞΙΛΑΡΙΑ» ΤΟΥ 2010

Παρά το γεγονός ότι η ζήτηση αναμένεται φέτος να κυμανθεί σε χαμηλότερα επίπεδα από πέρυσι, η ελληνική οικονομία φαίνεται πως διαθέτει κάποια «μαξιλάρια ασφαλείας» ώστε το ΑΕΠ να μην υποχρεωθεί σε μεγάλη υποχώρηση.

Ενδεικτικά είναι όσα αναφέρονται στο δελτίο οικονομικών εξελίξεων της Alpha Bank, όπου:

1. Ακόμη και αν φέτος συνεχιστεί η υποχώρηση των αποθεμάτων, αυτή θα είναι μικρότερη σε σύγκριση με την πολύ μεγάλη πτώση τους κατά το 2009 (πολιτική destocking).

2. H πτώση των επενδύσεων δεν μπορεί να είναι μεγάλη, μετά την έντονη υποχώρησή τους τα τελευταία χρόνια. Μάλιστα, εκφράζεται ελπίδα πως θα υπάρξει κάποια τόνωση από το δεύτερο εξάμηνο λόγω των ΕΣΠΑ.

3. Ακόμη και αν μειωθεί η εγχώρια ζήτηση, η πτώση των εισαγωγών θα συνεχίσει να είναι μεγαλύτερη από την υποχώρηση των εξαγωγών, με αποτέλεσμα θετική επίδραση στο ΑΕΠ.


* Οι σχετικοί πίνακες που αφορούν στις κυβερνητικές δαπάνες για μισθούς σε Ελλάδα και Ευρωζώνη, καθώς και στο ασφάλιστρο κινδύνου έναντι χρεοκοπίας της Ελλάδας, δημοσιεύονται στη δεξιά στήλη: "Συνοδευτικό Υλικό".

** Αναδημοσίευση από το 618ο φύλλο της εβδομαδιαίας εφημερίδας ΜΕΤΟΧΟΣ & ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ, 22-26 Ιανουαρίου 2010.