της Αλεξίας Κονάχου

Εχετε αναρωτηθεί ποτέ ποιό είναι το κόστος της επένδυσης σε αμοιβαία κεφάλαια; Με τη λέξη ”κόστος” εννοούμε όλες τις προμήθειες τις οποίες χρεώνουν οι εταιρίες στα διάφορα επενδυτικά τους προϊόντα, καθώς επίσης και τα ”κρυφά έξοδα” με τα οποία χρεώνονται τα προϊόντα.

Θα πρέπει να γνωρίζετε οτι οι προμήθειες διαμορφώνουν σε μεγάλο βαθμό την τελική του απόδοση ενός προϊόντος. Σε περίπτωση μάλιστα, που οι αποδόσεις εισπράττονται εφάπαξ είτε κατά την ”είσοδο” είτε κατα την ”έξοδο”, (όπως γίνεται με τα αμοιβαία κεφάλαια), τότε, όσο μεγαλύτερος είναι ο χρονικός ορίζοντας της τοποθέτησης τόσο λιγότερο επηρεάζεται η τελική απόδοση από τις προμήθειες.

Αξίζει μάλιστα να σημειωθεί ότι σε ορισμένες περιπτώσεις οι προμήθειες είναι αρκετά μεγάλες, ώστε να μπορούν να επηρεάσουν τον χρόνο παραμονής του επενδυτή μέσα στο αμοιβαίο.

Σε περίπτωση, παραδείγματος χάριν, που η προμήθεια ”εισόδου- εξόδου” ενός ομολογιακού αμοιβαίου κεφαλαίου διαμορφώνεται στο 1,5%, και η προσδοκώμενη μέση ετήσια απόδοση της κατηγορίας δεν ξεπερνά το 5%, τότε ο μεριδιούχος αναγκάζεται να τοποθετηθεί με ορίζοντα διετίας προκειμένου να πετύχει υψηλότερη απόδοση από αυτή που θα μπορούσε να του προσφέρει μια προθεσμιακή κατάθεση.

Εννοείται, ότι μέχρι πρόσφατα όταν οι αποδόσεις ήταν υψηλότερες, οι προμήθειες δεν έπαιζαν τόσο καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση της τελικής απόδοσης. Σήμερα, όμως με τη συρρίκνωση των αποδόσεων το καθεστώς των προμηθειών είναι υψίστης σημασίας.

Πρακτικά για τον επενδυτή, αυτό σημαίνει οτι ένα αμοιβαίο που του φάνηκε πολύ ελκυστικό με βάση την άύξηση της ”καθαρής αξίας” των μεριδίων του σε ένα χρονικό διάστημα, μπορεί να αποδειχθεί λιγότερο ελκυστικό από κάποια άλλα, μόλις συνυπολογισθούν οι προμήθειες εισόδου ( αγοράς) και εξόδου ( εξαγοράς) για τα υπό σύγκριση αμοιβαία!

Πιο αναλυτικά, η καθαρή τιμή του μεριδίου ενός αμοιβαίου μπορεί να υπολογισθεί αν διαιρέσουμε την αξία του ενεργητικού του αμοιβαίου με τον αριθμό των μεριδίων του που βρίσκονται σε κυκλοφορία.

Ωστόσο, η συγκεκριμένη αποτίμηση δεν είναι αρκετή για να διαπιστωθεί το κατά πόσο η επένδυση στο αμοιβαίο κεφάλαιο είναι ”ακριβή” η ”φθηνή” ή ορθότερα για το κατα πόσο ειναι αποδοτική σε σύγκριση με άλλα αμοιβαία.

Στους πίνακες με τις τιμές των αμοιβαίων κεφαλαίων που δίδονται στη δημοσιότητα, μπορεί ο οποιοσδήποτε να εντοπίσει την καθαρή τιμή του μεριδίου του αμοιβαίου στο οποίο θα τον ενδιέφερε να επενδύσει.

Όταν όμως ο εν λόγω ενδιαφερόμενος επικοινωνήσει με την ΑΕΔΑΚ που διαχειρίζεται το συγκεκριμένο αμοιβαίο, θα διαπιστώσει ότι τα μερίδια που επιθυμεί να αγοράσει δεν ”διατίθενται” στην τιμή που αναγράφεται στους πίνακες καθαρών τιμών ούτε όμως αντιστοιχεί επακριβώς στις τιμές εισόδου και εξόδου που αναγράφονται συνήθως. Τι ακριβώς συμβαίνει;

Οι ΑΕΔΑΚ χρεώνουν τους μεριδιούχους με προμήθειες είτε κατά την αγορά μεριδίων είτε κατά την εξαγορά τους από τους μεριδιούχους, όταν δηλαδή ρευστοποιούν την επένδυσή τους για να πάρουν τα κεφάλαια που επένδυσαν. Γι΄αυτό ακριβώς το λόγο στους πίνακες που δημοσιεύονται στον Τύπο εκτός από την καθαρή τιμή αναγράφεται τόσο η τιμή διάθεσης του μεριδίου όσο και η τιμή εξαγοράς του.

Για παράδειγμα, ο μεριδιούχος αμοιβαίων κεφαλαίων των οποίων η καθαρή τιμή διαφοροποιήθηκε κατά 9% μέσα σε έναν χρόνο, πιστεύει ότι η απόδοσή του είναι ικανοποιητική. Στην καθαρή τιμή έχει ήδη υπολογισθεί και παρακρατηθεί η προμήθεια ”διαχείρισης” της ΑΕΔΑΚ, σε ετήσια βάση.

Ωστόσο, ο εν λόγω μεριδιούχος δεν έχει υπολογίσει την προμήθεια αγοράς που πλήρωσε στην ΑΕΔΑΚ κατά την αγορά των μεριδίων, καθώς επίσης και την προμήθεια εξαγοράς που θα κληθεί να πληρώσει όταν θα θελήσει να ρευστοποιήσει τα μερίδιά του.

Εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς ότι οι προμήθειες που θα του κρατηθούν θα μειώσουν αισθητά τις αποδόσεις του, αφού σε ορισμένες κατηγορίες αμοιβαίων η μέση προμήθεια την οποία χρεώνεται ο μεριδιούχος μπορεί να φθάσει ως και 4%, ανάλογα με το ύψος της συνολικής τοποθέτησής του.

Οι προμήθειες ”εισόδου - εξόδου” από ένα αμοιβαίο κεφάλαιο ποικίλλουν ανάλογα με το είδος αλλά και την αγορά στην οποία επενδύσει.

Ειδικότερα, καλό θα ήταν να γνωρίζετε ότι τα αμοιβαία κεφάλαια διαχείρισης διαθεσίμων χρεώνουν τη μικρότερη προμήθεια και ακολουθούν τα ομολογιακά, τα μεικτά και τα μετοχικά αμοιβαία, τα οποία χρεώνουν τις υψηλότερες προμήθειες.

Το μέσο ύψος της συνολικής προμήθειας στα αμοιβαία κεφάλαια διαχείρισης διαθεσίμων ανέρχεται στο 1,5% περίπου και στα ομολογιακά αμοιβαία στο 2% περίπου. Στα πιο ”ακριβά” μετοχικά και μεικτά αμοιβαία κεφάλαια το μέσο ύψος προμήθειας κυμαίνεται μεταξύ 4% και 5%.

Θα πρέπει επίσης να γνωρίζετε ότι οι τιμές διάθεσης και εξαγοράς που ανακοινώνονται από τις εταιρείες διαχείρισης αφορούν το ανώτατο ύψος προμήθειας που είναι σε θέση να χρεώσουν και το οποίο σημειωτέον καθορίζουν οι ίδιες οι ΑΕΔΑΚ, μετά βεβαίως τη σύμφωνη γνώμη της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς.

Οι εταιρίες διαχείρισης αμοιβαίων κεφαλαίων εφαρμόζουν διαφορετικές πολιτικές προμηθειών, αλλά στην πλειονότητά τους φροντίζουν να μειώνουν τις προμήθειες όσο μεγαλώνει το ύψος της συνολικής τοποθέτησης.

Αυτός ειναι και ο λόγος για τον οποίο οι αναγραφόμενες στον Τύπο προμήθειες αγοράς και εξαγοράς μεριδίων είναι οι ανώτατες και όχι αυτές που εσείς θα διαπραγματευτείται ανάλογα και με το ύψος των κεφαλαίων σας, με την κάθε εταιρία.

Σε γενικές γραμμές πάντως, κατά τη συμπλήρωση της αίτησης συμμετοχής σε ένα αμοιβαίο κεφάλαιο θα πρέπει πάντα να ζητάτε από τον πωλητή να αναγράφει τις ακριβείς προμήθειες διάθεσης και εξαγοράς όπως προβλέπονται από την νομοθεσία.

Με αυτόν τον τρόπο διασφαλίζεστε για τη συναλλαγή σας και έτσι αποφεύγονται τυχόν λάθη ή παρανοήσεις.