Τελικά πόσο χρηματοοικονομικά αναλφάβητοι είμαστε;

Ιδιαίτερα αποκαλυπτικά είναι τα στοιχεία έρευνας που διεξήχθη με θέμα «Χρηματοοικονομικός Αλφαβητισμός: Έρευνα σε Έλληνες Φοιτητές».

Η έρευνα διεξήχθη το εαρινό εξάμηνο του 2016 σε 456 προπτυχιακούς φοιτητές των τμημάτων Οργάνωσης & Διοίκησης Επιχειρήσεων καθώς και σε προπτυχιακούς φοιτητές του τμήματος Στατιστικής & Ασφαλιστικής Επιστήμης. Τονίζεται ότι σε διεθνές επίπεδο, τα αποτελέσματα της έρευνας θα παρουσιαστούν στο συνέδριο Second American Academic Research Conference on Global Business, Economics, Finance and Social Sciences (AAR17New York Conference) που θα διεξαχθεί στη Νέα Υόρκη της Αμερικής στις 28-30 Απριλίου 2017 από τον Δρ. Νικόλαο Φίλιππα (φωτ.), Καθηγητή Χρηματοοικονομικής του Τμήματος Οργάνωσης & Διοίκησης Επιχειρήσεων του Πανεπιστημίου Πειραιώς και συγγραφέα του προαναφερθέντος άρθρου.

Στόχος της έρευνας είναι η μέτρηση του επιπέδου του χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού μεταξύ των προπτυχιακών φοιτητών στην Ελλάδα. Στην έρευνα επιλέχτηκαν φοιτητές οικονομικών σχολών του Πανεπιστημίου Πειραιώς, ηλικίας 18-28 ετών. Οι φοιτητές κλήθηκαν να απαντήσουν σε πέντε ερωτήσεις χρηματοοικονομικής γνώσης, βάσει των προτύπων έρευνας που διεξήχθη σε 140 χώρες από την Standard & Poor’s Ratings Services και την Gallup υπό τους ερευνητές της Παγκόσμιας Τράπεζας και του Global Financial Literacy Excellence Center, L. Klapepr, A. Lusardi και P. Van Ordheasden (2015).

Τα αποτελέσματα της έρευνας αναλύθηκαν βάσει φύλου, ηλικίας, τμήματος φοίτησης, έτους σπουδών, οικογενειακού εισοδήματος, ενδεχόμενης μείωσης του οικογενειακού εισοδήματος, προϋπηρεσίας εργασίας, πιθανής διατήρησης αρχείου εσόδων/εξόδων, καθώς και της πιθανής ύπαρξης τραπεζικού λογαριασμού.

Από τους 456 προπτυχιακούς φοιτητές που συμμετείχαν στην έρευνα, μόλις 88 απάντησαν σωστά (19,3%) και στις πέντε (5) ερωτήσεις χρηματοοικονομικής γνώσης (ήτοι 4 κατηγορίες χρηματοοικονομικής γνώσης).

Σημειώνεται ότι κατά τη γνώμη των ερευνητών, η προσέγγιση μέτρησης σε «απόλυτους όρους» (5/5 σωστές απαντήσεις) είναι πιο αντιπροσωπευτική, δεδομένου ότι για το συγκεκριμένο δείγμα οι ερωτήσεις είναι εύκολες λόγω της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης σε συναφή χρηματοοικονομικά θέματα και κατ’ επέκταση τα όρια μέτρησης πρέπει να είναι πιο αυστηρά.

Τα αποτελέσματα των πέντε (5) σωστών ερωτήσεων για το δείγμα έχουν ως εξής:

Ε1. Επιτοκίου το ποσοστό ανήλθε στο 57%, Ε2. Ανατοκισμού (Α) το ποσοστό ανήλθε στο 66%, Ε3. Ανατοκισμού (Β) το ποσοστό ανήλθε στο 56%, Ε4. Πληθωρισμού το ποσοστό ανήλθε στο 81% και Ε5. Διασποράς Κινδύνου το ποσοστό ανήλθε στο 77%.

Σε αντίστοιχη έρευνα που διεξήχθη σε προπτυχιακούς φοιτητές στην Κύπρο στο σύνολό τους τα αποτελέσματα ήταν παρόμοια, με το 17% των συμμετεχόντων φοιτητών να απαντούν σωστά και στις τέσσερις (4) ερωτήσεις που ερωτήθηκαν.

Τα χαμηλά ποσοστά Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού και για τους Κύπριους φοιτητές επιβεβαιώνουν την ανάγκη λήψης δραστικών αποφάσεων για την κάλυψη αυτού του κενού. Σημειώνεται ότι ενώ οι ερωτήσεις ήταν παρόμοιες, δεν ήταν ακριβώς διατυπωμένες το ίδιο, προκειμένου να υπάρξει πλήρης συγκρισιμότητα, πλην μίας ερώτησης, του Ανατοκισμού (Β), που ήταν σχεδόν κοινή, όπου το 81% των Κυπρίων φοιτητών απάντησε σωστά, έναντι του 56% των Ελλήνων φοιτητών.

Τα αποτελέσματα της επαγωγικής στατιστικής ανάλυσης έδειξαν σημαντικές συσχετίσεις μεταξύ του χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού και του φύλου των φοιτητών, του επιπέδου εκπαίδευσης του πατέρα των φοιτητών και εάν οι φοιτητές κρατούν αρχείο εσόδων/εξόδων.

Πιο συγκεκριμένα, τα ευρήματα έδειξαν ότι οι άντρες φοιτητές (62,5%) απάντησαν και τις 5 ερωτήσεις χρηματοοικονομικής γνώσης σωστά έναντι των γυναικών φοιτητών (37,5%). Τα αποτελέσματα αυτά συνάδουν με τα αποτελέσματα της έρευνας του ΟΟΣΑ (2016), που διεξήχθη σε 30 χώρες, όπου οι γυναίκες παρουσίασαν χαμηλότερα επίπεδα χρηματοοικονομικής γνώσης έναντι των αντρών σχεδόν σε όλες τις συμμετέχουσες χώρες πλην της Ουγγαρίας.

Σχετικά με την εκπαίδευση του πατέρα είναι αξιοσημείωτο το γεγονός ότι το 38% των φοιτητών που απάντησαν και στις 5 ερωτήσεις σωστά δήλωσαν ότι ο πατέρας τους έχει πανεπιστημιακή εκπαίδευση, καθώς και το 29% των φοιτητών δήλωσαν ότι ο πατέρας τους έχει μετα-δευτεροβάθμια εκπαίδευση.

Επιπρόσθετα, τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι φοιτητές που κρατούν αρχείο εσόδων/εξόδων είναι πιο πιθανό να είναι χρηματοοικονομικά αλφάβητοι. Μάλιστα, το 65% των φοιτητών που απάντησαν σωστά και στις 5 ερωτήσεις χρηματοοικονομικής γνώσης δήλωσαν ότι κρατούν αρχείο εσόδων/εξόδων.

Τα αποτελέσματα της έρευνας, αναφέρεται στη σχετική ανακοίνωση, αναδεικνύουν τη σημαντικότητα της χρηματοοικονομικής γνώσης και των δράσεων που πρέπει να αναληφθούν για την ενίσχυση του χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού αφού η ασυμμετρία της γνώσης οδηγεί σε κοινωνικές, οικονομικές και φυλετικές ανισότητες. 

* Δείτε την έρευνα στη στήλη Συνοδευτικό Υλικό.