* Ο αναλυτικός πίνακας με τις μετοχές που έχουν Ρ/Ε εννεαμήνου χαμηλότερο του 15 δημοσιεύεται στη διπλανή στήλη ”Συνοδευτικό Υλικό”.

των Στ. Κοτζαμάνη, Γ.Α. Σαββάκη

Η έντονη μεταβλητότητα των τελευταίων ημερών και η πτώση από τα υψηλά του Οκτωβρίου 2007 σε πολλές περιπτώσεις έχουν φέρει τις αποτιμήσεις των εισηγμένων εταιρειών σε επίπεδα πολύ χαμηλότερα από τους μέσους όρους των τελευταίων τριών ετών.

Δυστυχώς, κανένας δεν μπορεί να εγγυηθεί ότι η ”μπόρα” πέρασε και πως οι επόμενες ημέρες θα μας οδηγήσουν και πάλι στην παλιά, καλή ”νιρβάνα” της πρόσφατης πενταετίας, ωστόσο οι επενδυτές θα πρέπει να μάθουν να ζουν με τις διακυμάνσεις των μετοχικών αγορών αλλά και, το σημαντικότερο απ’ όλα, να μάθουν να εκμεταλλεύονται προς όφελός τους τις ευκαιρίες που παρουσιάζονται πάντοτε σε τέτοιες καταστάσεις ταχείας διόρθωσης.

Γιατί σε αυτές τις περιπτώσεις των ισχυρών πτώσεων πάντοτε εμφανίζονται σημαντικές ευκαιρίες για αναδιαρθρώσεις χαρτοφυλακίων και για τοποθετήσεις σε νέες μετοχικές αξίες.

Σε ένα τέτοιο εύθραυστο επενδυτικό κλίμα, οι επιλογές των μετοχικών τίτλων γίνονται με αυστηρότερα ποιοτικά αλλά και ποσοτικά κριτήρια, γεγονός που μακροπρόθεσμα ωφελεί σε μεγάλο βαθμό τους επενδυτές.

Ένα από τα πιο σημαντικά στοιχεία που πρέπει να εξετάζουν πλέον με προσοχή οι επενδυτές είναι οι αποτιμήσεις και ειδικά οι πολλαπλασιαστές κερδών (Ρ/Ε).

Επειδή η αυξημένη μεταβλητότητα των αγορών σε πολλές περιπτώσεις θα επηρεάσει τη μελλοντική κερδοφορία, ίσως τα τρέχοντα κέρδη των εταιρειών αποκτούν μεγαλύτερη βαρύτητα. Δηλαδή την παρούσα χρονική στιγμή λίγη σημασία έχουν ”τα καθαρά κέρδη που θα βγάλει μια εταιρεία το 2009”, ενώ αντίθετα τα κέρδη του εννεαμήνου 2007, τα οποία αποτελούν ”καλή μαγιά” για το σύνολο του έτους αλλά ίσως και για το 2008 θα πρέπει να επανεξεταστούν με μεγαλύτερη προσοχή.

Συνολικά, οι μετοχές στην Ευρώπη είναι φθηνές, ενώ οι μερισματικές αποδόσεις τους είναι ίσως οι υψηλότερες την τελευταία δεκαετία.

Ειδικότερα, στην ελληνική αγορά, οι αποτιμήσεις δείχνουν ελκυστικές καθώς δεκάδες εισηγμένοι τίτλοι του Χ.Α. είναι σε θέση να ικανοποιήσουν, ταυτόχρονα, αυστηρά κριτήρια χρηματιστηριακών δεικτών όπως του P/E και της μερισματικής απόδοσης.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Πήγασος ΑΧΕΠΕΥ σχετικά με τα καθαρά κέρδη του εννεαμήνου του 2007 και τις κεφαλαιοποιήσεις των εταιρειών στις 28/1/08, 58 εταιρείες διαπραγματεύονται με πολλαπλασιαστή κερδών κάτω από 15 φορές τα καθαρά κέρδη μετά φόρων και δικαιωμάτων μειοψηφίας, στοιχείο το οποίο για το σύνολο του έτους μπορεί εύκολα να μεταφράζεται σε πολλαπλασιαστές κερδών κάτω από τις 10 φορές ή πολύ κοντά σε αυτές.

Σίγουρα σε κάποιες περιπτώσεις υπάρχουν έκτακτα και μη επαναλαμβανόμενα κέρδη στο εννεάμηνο, ωστόσο, αν ληφθεί υπόψη ότι το τελευταίο τρίμηνο του έτους για την πλειονότητα των εισηγμένων είναι ένα χρονικό διάστημα με θετική εποχικότητα, μπορούμε να εκτιμήσουμε ότι ο αριθμός των 58 εταιρειών με P/E κοντά στο 10 μάλλον θα αυξηθεί παρά θα μειωθεί για το σύνολο του 2007.

Σε αυτές τις περιπτώσεις περιλαμβάνονται μεγάλες εταιρείες της μεγάλης κεφαλαιοποίησης αλλά και εταιρείες που ανήκουν στη μικρότερη. Από τις εκείνες της υψηλής κεφαλαιοποίησης, η Τιτάν διαπραγματεύεται βάσει των καθαρών κερδών εννεαμήνου με 12,34 φορές, ενώ βάσει των προβλέψεων για το σύνολο του 2007 το P/E της τσιμεντοβιομηχανίας θα διαμορφωθεί γύρω στο 10.

Αντίστοιχη είναι η εικόνα για τη Motor Oil, της οποίας επιπροσθέτως η μερισματική απόδοση ξεπερνά το 8,5%, τα καθαρά κέρδη εννεαμήνου του 2007 διαμορφώθηκαν στα 119,201 εκατ. ευρώ, ενώ η κεφαλαιοποίηση στο 1,44 δισ. ευρώ, ήτοι με P/E βάσει εννεαμήνου στις 12,08 φορές.

Τα μονοψήφια P/E

Όμως, αυτό που έχει ιδιαίτερη σημασία είναι ότι στη Σοφοκλέους παρατηρούνται πλέον πολλές περιπτώσεις όπου τα P/E είναι μονοψήφια, με βάση όχι τις εκτιμήσεις για τα κέρδη ολόκληρου του 2007, αλλά μόνο τα αποτελέσματα του εννεαμήνου. Ενδεικτικά, λοιπόν, θα αναφερθούμε στις παρακάτω περιπτώσεις:

ΚΥΡΙΑΚΟΥΛΗΣ: Με βάση το κλείσιμο της 28ης/1/2007 η μετοχή διαπραγματευόταν κάτω από τη λογιστική αξία της και με μονοψήφιο P/E, καθώς τα καθαρά κέρδη εννεαμήνου διαμορφώθηκαν στο 1,63 εκατ. ευρώ.

Συνήθως, βέβαια, τα αποτελέσματα των τελευταίων τριμήνων είναι ζημιογόνα λόγω της αρνητικής εποχικότητας που παρουσιάζει το συγκεκριμένο διάστημα ο κλάδος των σκαφών αναψυχής. Ωστόσο, δεν είναι βέβαιο ότι αυτό θα επαναληφθεί και φέτος, καθώς η εταιρεία είχε έναν ”δυνατό” Οκτώβριο.

ΜΟΧΛΟΣ: Η φετινή κερδοφορία της εισηγμένης αποτέλεσε θετική έκπληξη και οφείλεται εξ ολοκλήρου σε λειτουργικές επιδόσεις. Τα υψηλά κέρδη, σε συνδυασμό με τη μετριότατη πορεία του τίτλου, έχουν ως αποτέλεσμα μονοψήφιο P/E.

Ο δείκτης είναι ιδιαίτερα ελκυστικός, ωστόσο ζητούμενο για την εισηγμένη είναι η εξασφάλιση νέων συμβάσεων, καθώς το υπόλοιπο των ανεκτέλεστων έργων της δεν είναι μεγάλο σε σύγκριση με το ύψος του ετήσιου κύκλου εργασιών της. Για λόγους αναδιάρθρωσης η Μοχλός διέκοψε πρόσφατα τη λειτουργία της βιομηχανικής μονάδας της στην Πάτρα.

ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΑΛΩΔΙΑ - NEXANS: Οι δύο εταιρείες καλωδίων αναφέρθηκαν με θετικό τρόπο στις προοπτικές της επόμενης τριετίας κατά τις γενικές συνελεύσεις τους στα μέσα του 2007, λόγω της αυξημένης ζήτησης τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό, των μεγάλων έργων που σχεδιάζονται, της ανάπτυξης των αιολικών πάρκων και των εναλλακτικών παρόχων στις τηλεπικοινωνίες κ.λπ.

Παρ’ όλα αυτά, οι τιμές τους υποχώρησαν σημαντικά, με αποτέλεσμα τα P/E να γίνουν μονοψήφια ακόμη και με βάση τα κέρδη του εννεαμήνου. Η Ελληνικά Καλώδια αντισταθμίζει τον κίνδυνο σε ό,τι αφορά την τιμή του χαλκού (πλην ίσως από τις επιδράσεις στα αποθέματα), ενώ ενδεχομένως να επηρεαστεί αρνητικά σε περίπτωση αύξησης των επιτοκίων, εξαιτίας του αρκετά μεγάλου δανεισμού της. Η Nexans δεν δανείζεται από τις τράπεζες, αλλά από τη μητρική της πολυεθνική εταιρεία.

ΑΤΕ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ: Πολύ ελκυστικός ο δείκτης P/E, ωστόσο για να προκύψουν αυτά τα υψηλά κέρδη συνέβαλαν και τα αυξημένα έσοδα από επενδύσεις ύψους 17,9 εκατ. ευρώ (έναντι 12 εκατ. κατά την αντίστοιχη περίοδο του 2006), τα οποία ενδεχομένως να μην είναι επαναλαμβανόμενα σε περιόδους πτωτικού ή και σταθερού χρηματιστηριακού κλίματος.

ΜΟΤΟΔΥΝΑΜΙΚΗ: Η μετριότατη πορεία της μετοχής στο ταμπλό και η αυξημένη κερδοφορία της οδήγησαν στο μονοψήφιο P/E. Αν και το τελευταίο τρίμηνο δεν είναι το δυνατό της χρονιάς, ο δείκτης P/E και κυρίως εκείνος της μερισματικής απόδοσης είναι σαφώς ικανοποιητικοί.

Στα αξιοσημείωτα αφενός οι εκτεταμένες περυσινές αλλαγές στο υψηλόβαθμο management της εταιρείας και αφετέρου η κίνηση της μητρικής S&B Βιομηχανικά Ορυκτά να τη θέσει εκτός ομίλου, προσφέροντας το ποσοστό που κατέχει στους δικούς της μετόχους, φυσικά κατ’ αναλογίαν.

ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΙΧΘ/ΓΕΙΕΣ: Ιδιαίτερα ελκυστικό P/E σε έναν κλάδο που έχει πολύ καλές μακροπρόθεσμες προοπτικές. Ωστόσο, με βάση τα αποτελέσματα του συνόλου του 2007 και των προβλέψεων για το 2008 αρκετές άλλες μετοχές του κλάδου διαπραγματεύονται με ελκυστικότατο P/E.

Όμως, σε κάποιο βαθμό η εξέλιξη αυτή οφείλεται στους φόβους για το ενδεχόμενο συνέχισης της πτώσης στις τιμές των ψαριών μέσα στην επόμενη διετία. Ωστόσο, οι τιμές των ψαριών το τελευταίο διάστημα μάλλον ανοδική παρά καθοδική τάση δείχνουν.

ΠΛΑΣΤΙΚΑ ΘΡΑΚΗΣ: Εταιρεία που διαπραγματεύεται περίπου στο μισό της λογιστικής αξίας της και με μονοψήφιο P/E με βάση τα κέρδη του εννεαμήνου!

Η κατάσταση στον κλάδο μέχρι και το τελευταίο τρίμηνο του 2006 είχε επιδεινωθεί σημαντικά, ωστόσο μέσα στο 2007 τα πράγματα πήγαιναν καλύτερα από τρίμηνο σε τρίμηνο. Αν δεν προκύψει κάποιος σημαντικός ανασχετικός παράγοντας για την οικονομική πορεία της εταιρείας μέσα στο 2008, τότε τα Πλαστικά Θράκης συγκαταλέγονται στους πλέον υποτιμημένους δείκτες της Σοφοκλέους.

ΣΙΔΕΝΟΡ: Οι τιμές-στόχοι των αναλυτών είναι διπλάσιες από την τρέχουσα αποτίμηση του τίτλου στο Χ.Α. Ακόμη κι αν υπάρξουν ανεπιθύμητες εξελίξεις σχετικά με την τιμή του χάλυβα, ακόμη κι αν η οικοδομική δραστηριότητα εμφανίσει κάποια κάμψη μέσα στο 2008, οι αναλυτές αναμένουν σημαντική αύξηση μεριδίων αγοράς στην Ελλάδα και στα Βαλκάνια μέσα στην επόμενη τριετία.

ΚΥΡΙΑΚΙΔΗΣ ΜΑΡΜΑΡΑ: Πολύ ελκυστικός ο δείκτης P/E, ωστόσο η αγορά αναμένει την ανάληψη νέων μεγάλων έργων στο εξωτερικό προκειμένου να αναπληρωθεί η μεγάλη σύμβαση στη Μέση Ανατολή, η οποία οδεύει προς την ολοκλήρωσή της.

MIG - GLOBAL - ΚΟΥΜΠΑΣ: Τα μονοψήφια P/E πολύ μικρή σημασία έχουν, καθώς οι μετοχές κρίνονται από τη σχέση των τρεχουσών αποτιμήσεών τους με την εσωτερική αξία τους. Εκτιμάται, πάντως, ότι και οι τρεις τίτλοι διαπραγματεύονται με σημαντικό discount σε σχέση με την εσωτερική αξία τους.

YALCO: Με κεφαλαιοποίηση 29,3 εκατ. και με καθαρά κέρδη 3,19 εκατ. ευρώ στο εννεάμηνο, το P/E της συγκεκριμένης μετοχής γίνεται μονοψήφιο. Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι τα τόσο υψηλά κέρδη επηρεάστηκαν φέτος από τις πολύ αυξημένες πωλήσεις κλιματιστικών, άρα ενδεχομένως να μην επαναληφθούν και το 2008.

Ωστόσο, οι κλιματιστικές συσκευές δεν είναι το μόνο αντικείμενο δραστηριοποίησης της Yalco και επίσης δεν είναι λίγοι οι παράγοντες του κλάδου οι οποίοι υποστηρίζουν ότι οι περυσινές πωλήσεις κλιματιστικών θα μπορούσαν πιθανότατα να επαναληφθούν και φέτος.

F.G. EUROPE: Με την τρέχουσα κεφαλαιοποίηση στα 108,6 εκατ. ευρώ και τα καθαρά κέρδη εννεαμήνου στα 12,2 εκατ. ευρώ, προκύπτει μονοψήφιο P/E και για τη συγκεκριμένη μετοχή. Πολύ ικανοποιητική, επίσης, αναμένεται να είναι και η μερισματική απόδοση του τίτλου. Υπάρχουν και γι’ αυτήν επιφυλάξεις σχετικά με τις φετινές πωλήσεις των κλιματιστικών, ωστόσο η εισηγμένη σχεδιάζει και άλλες αναπτυξιακές κινήσεις.

ΚΑΛΠΙΝΗΣ - ΣΙΜΟΣ: Κυκλικός κλάδος σε ό,τι αφορά την κερδοφορία. Το μονοψήφιο P/E εμφανίστηκε λόγω της ”καταβύθισης” του τίτλου μετά το placement του Νοεμβρίου.

ΜΗΧΑΝΙΚΗ: Μονοψήφιο το P/E με βάση τα κέρδη του εννεαμήνου αλλά και πολύ καλές οι προοπτικές για τα επόμενα χρόνια. Βασικός συντελεστής αυτής της υψηλής κερδοφορίας ήταν οι επανεκτιμήσεις στις αξίες των ακινήτων, που διαμορφώθηκαν στα 53,7 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων 49,3 εκατ. επηρέασαν την κατάσταση αποτελεσμάτων χρήσεως και τα υπόλοιπα 4,32 εκατ. μόνο τα ίδια κεφάλαια.

Έκτακτα αποτελέσματα και εποχικότητα

ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ: Στις λογιστικές καταστάσεις εννεαμήνου περιλαμβάνεται ο λογαριασμός ”λοιπά χρηματοοικονομικά αποτελέσματα”, ύψους 173,8 εκατ. ευρώ, που επηρεάστηκε σε μεγάλο βαθμό από την αναδιάρθρωση η οποία πραγματοποιήθηκε στο εταιρικό σχήμα του ομίλου.

ΝΕΟΧΗΜΙΚΗ: Στα 80,7 εκατ. ευρώ διαμορφώθηκαν τα κέρδη από πωληθείσες δραστηριότητες.

ΜΥΛΟΙ ΛΟΥΛΗ: Στη διαμόρφωση των κερδών του εννεαμήνου συνέβαλε και ποσό 10,5 εκατ. ευρώ από την πώληση συμμετοχών και χρεογράφων. Βέβαια τα αποτελέσματα αυτά δεν είναι επαναλαμβανόμενα, ωστόσο μέσα στο εννεάμηνο του 2007 σημειώθηκε πτώση του τραπεζικού δανεισμού κατά 39 εκατ. ευρώ, που θα επηρεάσει το κόστος χρηματοδότησης από το 2008 και μετά.

ΕΥΡΩΣΥΜΜΕΤΟΧΕΣ: Από την πώληση της θυγατρικής Περσεύς και την παράλληλη ρύθμιση κάποιων δανείων του εισηγμένου ομίλου προέκυψαν έκτακτα κέρδη 21,7 εκατ. ευρώ. Αυτήν τη στιγμή, αναμένεται μία ακόμη ρύθμιση δανείου με την ΑΤΕbank, προκειμένου να προσληφθεί χρηματοοικονομικός σύμβουλος και η εισηγμένη να προχωρήσει σε ένα νέο ξεκίνημα στον κλάδο των συμμετοχών.

ΚΡΙ ΚΡΙ: Παραδοσιακά τα αποτελέσματα εννεαμήνου είναι υψηλότερα από τα ετήσια, λόγω της αρνητικής εποχικότητας που παρουσιάζουν οι πωλήσεις παγωτών κατά το τελευταίο τρίμηνο του έτους. Με κεφαλαιοποίηση 39,5 εκατ. ευρώ και προβλεπόμενα για φέτος προ φόρων κέρδη 3,5 εκατ. ευρώ, το P/E του τίτλου για το 2007 θα υπερβεί το 10.

OLYMPIC CATERING: Τα δυνατά τρίμηνα της εισηγμένης είναι το δεύτερο και το τρίτο, ενώ το τέταρτο επηρεάζεται από την πτωτική κίνηση των αεροδρομίων κατά τη συγκεκριμένη περίοδο.

ΒΑΛΚΑΝ ΕΞΠΟΡΤ: Από τα κέρδη που σημείωσε, 2,26 εκατ. ευρώ οφείλονται σε αυξημένη αποτίμηση ακινήτων, ενώ ακόμη 8,22 εκατ. προέρχονται από χρηματοοικονομικά αποτελέσματα.

* Ο αναλυτικός πίνακας με τις μετοχές που έχουν Ρ/Ε εννεαμήνου χαμηλότερο του 15 δημοσιεύεται στη διπλανή στήλη ”Συνοδευτικό Υλικό”.