των Στ. Κοτζαμάνη, Γ.Α. Σαββάκη

Mπορεί οι τεχνικοί αναλυτές να δηλώνουν ότι η μεσοπρόθεσμη τάση στη Σοφοκλέους παραμένει ανοδική, ωστόσο η πλειονότητα των επενδυτών αναμένει επί του παρόντος μια διόρθωση, για το μέγεθος της οποίας οι απόψεις διίστανται. Υπό αυτά τα δεδομένα, δεν είναι λίγοι οι επενδυτές που από τη μια πλευρά δεν θέλουν να ”κατέβουν από το τρένο” της Σοφοκλέους, από την άλλη όμως θέλουν να περιορίσουν τις ενδεχόμενες απώλειές τους, στην περίπτωση που ο Γενικός Δείκτης υποχωρήσει μέσα στον Δεκέμβριο. Αναζητούνται, λοιπόν, ”αμυντικές” μετοχές!

Οι περισσότεροι αναλυτές βέβαια δεν αναμένουν πτώση μεγάλης κλίμακας. Άλλωστε, μπορεί ο Γενικός Δείκτης να έχει υποχωρήσει μόλις κατά 3,2% από το τοπικό μέγιστο του Νοεμβρίου, όμως η μέση εικόνα της αγοράς είναι χειρότερη. Και αυτό γιατί η πτώση μετριάστηκε από τη συμπεριφορά του ΟΤΕ, ο οποίος εντυπωσίασε με τα εννεαμηνιαία αποτελέσματά του και κέρδισε τη ”μάχη του ταμπλό”.

Άλλοι αποδίδουν την τρέχουσα υποχώρηση των τιμών στην ανάγκη προσαρμογής τους στα στοιχεία που θέλουν την αμερικανική οικονομία να επιβραδύνει σημαντικά και την αύξηση των ευρωπαϊκών επιτοκίων να συνεχίζεται, και άλλοι σε μια τεχνικής φύσεως διόρθωση που αναμενόταν εδώ και καιρό ότι θα γίνει.

Σε κάθε περίπτωση, πάντως, πολλοί είναι οι επενδυτές που αναζητούν ”αμυντικά, μετοχικά καταφύγια”:

* Σε μετοχές της διεθνούς αγοράς που διαπραγματεύονται με ελκυστικούς χρηματιστηριακούς δείκτες και οι επιδόσεις τους δεν θα διαταραχθούν σημαντικά, σε περίπτωση που υποχωρήσουν οι τιμές των μετοχών.

* Σε τίτλους που διαπραγματεύονται με δείκτη P/E χαμηλότερο του 12 με βάση τα προβλεπόμενα κέρδη του 2007, όταν η πρόβλεψη των κερδών αυτών δεν είναι ιδιαίτερα παρακινδυνευμένη. Το πρόβλημα εστιάζεται στο γεγονός ότι υπάρχουν μεν μετοχές με τόσο χαμηλό P/E (που σε ορισμένες περιπτώσεις υπολείπεται και του 10), ωστόσο το free float και η εμπορευσιμότητα των μετοχών αυτών είναι περιορισμένη.

* Σε μετοχές που προσφέρουν μερισματικές αποδόσεις υψηλότερες του 3%, του 4% ή ακόμη και του 5%, στον βαθμό που οι μερισματικές αυτές αποδόσεις θεωρούνται διατηρήσιμες για το μέλλον.

* Σε επιλογές τίτλων που διαθέτουν δείκτη beta χαμηλότερο της μονάδας. Ο δείκτης beta μετρά τη μέση μεταβολή της τιμής μιας μετοχής σε κάθε μεταβολή του Γενικού Δείκτη κατά 1%. Μια μετοχή δηλαδή με beta 0,7 αναμένεται κατά μέσο όρο να υποχωρεί κατά 0,7% σε κάθε πτώση του Γενικού Δείκτη κατά 1%.

* Παλαιότερα, μια κλασική αμυντική συνταγή θα ήταν η αγορά μετοχών μιας εταιρείας επενδύσεων χαρτοφυλακίου με σημαντικό discount. Τέτοιες περιπτώσεις υπάρχουν αρκετές, αλλά δυστυχώς κατά τα τελευταία χρόνια οι επενδυτικές εταιρείες με discount δεν έχουν επιβεβαιώσει τον αμυντικό χαρακτήρα τους. Επίσης, πολλές εξ αυτών διαπραγματεύονται με χαμηλή εμπορευσιμότητα.

Τα κριτήρια επιλογής

Σε περιόδους αβεβαιότητας, λοιπόν, στις αγορές μετοχών, οι μερισματικές αποδόσεις εμφανίζονται δυναμικά στο προσκήνιο και είναι κρίσιμο στοιχείο για τη θετική αξιολόγηση μιας μετοχής, τόσο από πλευράς των αναλυτών, όσο και από πλευράς των επενδυτών. Ο λόγος που οι υψηλές μερισματικές αποδόσεις αποτελούν κρίσιμο στοιχείο για την αξιολόγηση μιας εταιρείας είναι ότι τα μερίσματα εξασφαλίζουν εν μέρει (ή δημιουργούν την πεποίθηση) ότι σε μια πιθανή πτώση της αγοράς ένα μέρος των απωλειών θα καλυφθεί από τα μερίσματα.

Παράλληλα, τίτλοι με υψηλές μερισματικές αποδόσεις είθισται να είναι εταιρείες με σταθερούς ρυθμούς αύξησης των κερδών τους, γεγονός που τις καθιστά ”αμυντικές” επιλογές σε σχέση με τις εταιρείες οι οποίες βρίσκονται σε φάση υψηλού ρυθμού ανάπτυξης και τα κέρδη τους δύνανται να εμφανίζουν μεγαλύτερες διακυμάνσεις από έτος σε έτος.

Για την επιλογή μετοχών με ”αμυντικά” χαρακτηριστικά, ο ”Μ” με τη χρήση της βάσης δεδομένων της FactSet παρουσιάζει εκείνες που ”φαίνεται” να πληρούν τα χαρακτηριστικά της υψηλής μερισματικής απόδοσης, του χαμηλού P/E και beta ή και συνδυασμό των τριών κριτηρίων.

Tα αριθμητικά κριτήρια για την επιλογή των μετοχών είναι πολλαπλασιαστής κερδών (P/E) μικρότερος του 13,70, beta χαμηλότερο ή ίσο του 1 και μερισματική απόδοση μεγαλύτερη ή ίση του 3,62%. Σύμφωνα με τις συγκλίνουσες εκτιμήσεις της βάσης δεδομένων που διατηρεί η FactSet, οι μετοχές με υψηλές μερισματικές αποδόσεις για το 2006 και ταυτόχρονα ελκυστικά P/E ”κοντά” στον Γενικό Δείκτη και χαμηλό beta είναι αρκετές.

Στην πλειονότητά τους είναι μετοχές της διεθνούς αγοράς και τα στοιχεία αποκαλύπτουν ότι στην ελληνική αγορά μετοχών υπάρχουν αρκετές επιλογές από όλες τις επιμέρους κατηγορίες δεικτών και κατηγοριών, με αρκετές συμμετοχές από blue chips όπως Alpha Bank, Εθνική, EFG Eurobank, Motor Oil, Τιτάν, ΕΛΠΕ, Cosmote και ΟΠΑΠ, αλλά και επιλογές μεσαίας κεφαλαιοποίησης όπως Marfin Financial Group, ΜΕΤΚΑ, Αλουμίνιον της Ελλάδος, Πλαίσιο, S&B, Σιδενόρ και άλλες.

Ποιοι ξεχωρίζουν

Το μέσο P/E των εταιρειών για το 2006 είναι 12,48 έναντι 16,07 για τον Γενικό Δείκτη και 16,77 για τον δείκτη FTSE/ASE-20, ενώ για το 2007 ο μέσος πολλαπλασιαστής κερδών για τις εταιρείες που προέκυψαν εκτιμάται στο 11,12 έναντι 13,70 για τη συνολική αγορά και 14,06 για τον δείκτη της υψηλής κεφαλαιοποίησης.

Οι προβλέψεις για την κερδοφορία των εταιρειών επιβεβαιώνουν τη θεωρητική άποψη ότι οι εταιρείες με τις υψηλότερες μερισματικές αποδόσεις συχνά είναι εταιρείες στη φάση της ωριμότητας και ο μέσος ρυθμός αύξησης των κερδών ανά μετοχή για το 2006 προβλέπεται να είναι ελαφρώς μικρότερος από τη συνολική αγορά, αν και για το 2007 οι εταιρείες εκτιμάται ότι θα επιδείξουν υψηλότερους ρυθμούς κερδοφορίας από τον Γενικό Δείκτη.

Η μέση μερισματική απόδοση των μετοχών που εξέρχονται από τη βάση δεδομένων της FactSet για το 2006 υπολογίζεται σε 3,79%, έναντι 2,99% και 3,06% για τον Γενικό Δείκτη και τον δείκτη FTSE/ASE-20. Για το 2007, η μέση μερισματική απόδοση των μετοχών διαμορφώνεται σε 4,66%, έναντι 3,62% για τη Σοφοκλέους και 3,76% για τα blue chips.

Εξετάζοντας τον δείκτη beta των μετοχών, υπάρχουν αρκετές εταιρείες που συνδυάζουν χαμηλό beta και υψηλές μερισματικές αποδόσεις, παρά το γεγονός ότι η αγορά βρίσκεται κοντά στα υψηλά πολλών ετών. Μετοχές όπως η Marfin F.G., με δείκτη 0,70, μερισματική απόδοση 5,60% και P/E 16,73 για το 2007, η Cosmote και η Alpha Bank με δείκτη beta 0,48 και 0,99, ο κοινός τίτλος της Τιτάν με P/E 11,05 και beta 0,79, καθώς και η μετοχή των ΚΑΕ με μερισματική απόδοση 5,79% και beta 0,59 είναι μερικές από αυτές που βρίσκονται ψηλά στον σχετικό πίνακα, χωρίς ωστόσο να είναι οι μόνες.

Τέλος, υπάρχουν 8 μετοχές που διαπραγματεύονται με P/E χαμηλότερο του Γενικού Δείκτη για το 2007, με υψηλότερη μερισματική απόδοση και beta μικρότερα της μονάδας. Είναι οι μετοχές των Alpha Bank, Νίκας, Kego, Blue Star, Inform Λύκος, Minoan Lines, AS Company και Ελληνικά Πετρέλαια.

Οι περιφερειακές δυνάμεις

Πέρα όμως από τις μετοχές της υψηλής και της μέσης κεφαλαιοποίησης, υπάρχουν ακόμη αρκετοί τίτλοι οι οποίοι διαπραγματεύονται σε ελκυστικούς χρηματιστηριακούς δείκτες και θα μπορούσαν να προσφέρουν σημαντικό δείκτη ασφάλειας σε περίπτωση χρηματιστηριακής διόρθωσης, στον βαθμό που οι επενδυτές πειστούν ότι οι τρέχουσες αποδόσεις τους θα ακολουθήσουν ανοδική, ή έστω σταθεροποιητική πορεία.

* Η εταιρεία ΚΡΙ-ΚΡΙ, με κεφαλαιοποίηση 29 εκατ., αναμένει το 2006 καθαρά κέρδη ύψους 3 εκατ. ευρώ (P/E 9,6 φορές). Η εισηγμένη έχει διαθέσιμα που υπερβαίνουν κατά πολύ τις τραπεζικές υποχρεώσεις της. Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με τις ευεργετικές διατάξεις του νόμου περί κινήτρων (εγκατεστημένη σε παραμεθόριο περιοχή) θα της επιτρέψει να ολοκληρώσει το τριετές επενδυτικό της πρόγραμμα χωρίς να καταφύγει σε τραπεζικό δανεισμό. Οι προοπτικές της ΚΡΙ-ΚΡΙ θεωρούνται ανοδικές, με χρηματιστηριακούς παράγοντες να πιστεύουν ότι η εταιρεία θα ωφεληθεί λόγω της αποχώρησης της Δέλτα από το παγωτό και των προβλημάτων της ΦΑΓΕ στο γιαούρτι.

* Ο Πετρόπουλος, με κεφαλαιοποίηση 35,2 εκατ. ευρώ, σημείωσε πέρυσι καθαρά κέρδη 2,95 εκατ. ευρώ (P/E 11,9). Στο εννεάμηνο του 2006 τα λειτουργικά κέρδη αυξήθηκαν κατά 39,8% και τα καθαρά κέρδη αυξήθηκαν κατά 40%. Ο δείκτης P/BV προσεγγίζει το 1,2 και η μερισματική απόδοση υπερβαίνει ελαφρά το 6%. Η εταιρεία σε βάθος τριετίας όχι μόνο εξετάζει την επέκταση και σε άλλες εμπορικές δραστηριότητες, αλλά θα ευνοηθεί από την ανάγκη ανανέωσης των παλαιών λεωφορείων, πούλμαν κ.λπ.

* Η Πειραιώς Leasing, με κεφαλαιοποίηση 151,3 ευρώ, διαπραγματεύεται στα 6,24 ευρώ (κλείσιμο 5/12) και πέρυσι διένειμε μέρισμα 35 ευρωλεπτών ανά μετοχή. Η μερισματική απόδοση υπολογίζεται σε 5,6%, ενώ στο εννεάμηνο κατάφερε να βελτιώσει την καθαρή κερδοφορία της κατά 28,5%. Το υψηλό ποσοστό της μητρικής Πειραιώς Leasing και ο φόβος ότι κάποια στιγμή ο μητρικός όμιλος θα προχωρήσει σε δημόσια πρόταση αποτελούν ανασταλτικούς παράγοντες για τη μετοχή. Η ζήτηση για υπηρεσίες leasing είναι ανοδική και μπορεί ενδεχομένως τα spreads να σημειώσουν κάποια κάμψη, ωστόσο οι εταιρείες του κλάδου ευνοούνται ως έναν βαθμό από την αύξηση των επιτοκίων και από την ολοένα αυξανόμενη μόχλευση των κεφαλαίων τους.

* Στους τίτλους με χαμηλή κεφαλαιοποίηση και ο Βάρδας, που διαπραγματεύεται στα 2,18 ευρώ και πέρυσι διένειμε μέρισμα 15 λεπτών (απόδοση 6,9%). Πέρυσι βέβαια διένειμε και κέρδη παρελθόντων ετών, αλλά φέτος τα κέρδη αναμένονται ανώτερα των περυσινών. Το μοντέλο ανάπτυξης της εισηγμένης βρίσκεται στη διεύρυνση του δικτύου λιανικής, χωρίς να αποκλείεται και η περίπτωση κάποιας εξαγοράς.

* Η Autohellas με βάση τα προβλεπόμενα κέρδη του 2007 διαπραγματεύεται με μια κεφαλαιοποίηση γύρω στα 179 εκατ. και με βάση τον μέσο όρο των προβλέψεων των αναλυτών για το 2007 (στοιχεία FactSet) το P/E υπολογίζεται σε 9,92 και η μερισματική απόδοση στο 5,12%.

Παραδείγματα εταιρειών με ελκυστικούς χρηματιστηριακούς δείκτες υπάρχουν και άλλα, γεγονός το οποίο δείχνει ότι ακόμη και αν σε ορισμένες περιπτώσεις έχουν υπάρξει κάποιες υπερβολές, το 2006 σε καμία περίπτωση δεν μοιάζει με το 1999.

(αναδημοσίευση από το φύλλο 455 της εφημερίδας ”ΜΕΤΟΧΟΣ & ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ”, 8-12/12/2006)