Η εικονική πραγματικότητα και η «καινοτομία» της ΕΕ

Ο προβληματισμός για την επίπτωση της ραγδαίας ανάπτυξης της τεχνολογίας απασχολεί στα σοβαρά τα ανώτερα κυβερνητικά κλιμάκια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Έχουν αντιληφθεί πως απαιτείται να σχεδιαστεί και να νομοθετηθεί ένα πλαίσιο λειτουργίας του ψηφιακού κόσμου. Αυτό που ονομάζουμε σήμερα Virtual Reality. Ενός κόσμου που όλο και περισσότερο αναπτύσσεται παράλληλα με τον «πραγματικό» κόσμο.

Ωστόσο πρόκειται για μια ιδιαίτερα πολύπλοκη κατάσταση που εγείρει όχι μόνο πρακτικά, αλλά και φιλοσοφικά ερωτήματα, όπως το τι σημαίνει να είσαι άνθρωπος στον ψηφιακό κόσμο; Πόσο κοντά είναι -ή πρέπει να είναι- ο ψηφιακός σου εαυτός με τον πραγματικό;

Δύσκολα ερωτήματα στα οποία περισσότερο από τους ειδικούς θα πρέπει να απαντήσουν οι ίδιοι οι πολίτες. Αφορά τους νέους και τα παιδιά αλλά ιδίως τους γονείς, οι οποίοι δεν γνωρίζουν καν τι είναι.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναγνωρίζοντας την πρόκληση, επιχείρησε να καινοτομήσει. Έλαβε την πρωτοβουλία να εισαγάγουν μια καινοτόμα διαδικασία παραγωγής ιδεών. Να ζητήσουν την ενεργή γνώμη των ίδιων των πολιτών της ΕΕ. Όχι με την συνηθισμένη, συμβατική μορφή της συμπλήρωσης ερωτηματολογίων, αλλά επιδίωξαν και πέτυχαν την ενεργή συμμετοχή τους.

Όταν αναφέρουμε ενεργή συμμετοχή από τους ίδιους τους πολίτες, κυριολεκτούμε. Επιλέχθηκαν με κλήρωση 800 ευρωπαίοι πολίτες, με κριτήριο τη διαφορετικότητα. Ενδεικτικά να αναφέρουμε δύο χαρακτηριστικά από όσους επιλέχθηκαν. Το ένα είναι πως μόνο το 1/3 είχαν μέχρι τότε επισκεφτεί τις Βρυξέλλες και πως μιλάνε 24 διαφορετικές γλώσσες.

Πως συνεννοούνται; Είτε στα αγγλικά (μεγάλη ειρωνεία ότι η Βρετανία δεν αποτελεί πλέον μέλος της ΕΕ) είτε διαθέτοντας μεταφραστή για κάθε μία από όλες αυτές τις γλώσσες. Όταν το βασικό κριτήριο είναι η διαφορετικότητα, αυτό συνεπάγεται αυξημένη δαπάνη. Ωστόσο δεν λυπήθηκαν τα έξοδα.

Για ποιο λόγο; Επειδή αν αυτό το μοντέλο είναι πετυχημένο, όπως όλα δείχνουν, τότε έχει αποφασιστεί να υπάρξει συνέχεια. Πρόκειται για μια πολλά υποσχόμενη πιλοτική δημοκρατική διαδικασία όπου έχει δοθεί ενθάρρυνση να συνεχιστεί. Η Ευρωπαική Επιτροπή θέλησε να φέρει τον πολίτη πιο κοντά στις πολιτικές διεργασίες, καθώς η αλληλεπίδραση εμπλουτίζει τη δημοκρατική διαδικασία. Να γίνει μέρος των πολιτικών διαδικασιών η διαδικασία διαβούλευσης των πολιτών ως κύριο μέσο κατάθεσης ιδεών και απόψεων.

Το Euro2day.gr κλήθηκε και παραβρέθηκε στις Βρυξέλλες, όπου παρακολούθησε την τρίτη και τελευταία συνεδρίαση των ομάδων εργασίας, οι οποίες συζήτησαν για τους Εικονικούς Κόσμους (Virtual Worlds). Ποιος ήταν ο σκοπός; Να προβούν στην σύσταση των αρχών και των αξιών που θα διέπουν τους κανόνες και τους νόμους και να κάνει συστάσεις όσο αφορά την εφαρμογή τους. Να προχωρήσουν σε συστάσεις που θα βοηθήσουν το έργο της Επιτροπής για το μέλλον του Διαδικτύου, μέσα από την αναγνώριση των προκλήσεων, των προβλημάτων και των ευκαιριών που συνεπάγεται η ανάπτυξη τους.

Συγκεκριμένα, οι ομάδες συσκέφτηκαν και προχώρησαν σε συστάσεις στα εξής θέματα (τα οποία αναπτύσσονταν σε υποκατηγορίες):

• Εικονικοί κόσμοι στις αγορές εργασίας και εργασία
• Στήριξη της καινοτομίας και ανάπτυξη εικονικών κόμβων
• Δημόσιος/ιδιωτικός τομέας: Αξιολόγηση/εγγραφή εικονικών λέξεων
• Αστυνομία για εικονικούς κόσμους
• Εκπαίδευση στον εικονικό κόσμο
• Περιβάλλον και κλιματική βιωσιμότητα
• Αντίκτυπος στην υγεία
• Συνδεσιμότητα - πρόσβαση σε εικονικούς κόσμους
• Διεθνής συνεργασία και πρότυπα

Για να αναφέρουμε ένα παράδειγμα, στην σύσταση που αφορούσε τα νομικά πλαίσια για τη διαφάνεια και την προστασία όλων των πολιτών, με προτεραιότητα στις ευάλωτες ομάδες, ειπώθηκαν τα εξής:

Το Metaverse χρειάζεται σαφή νομικά πλαίσια, τα οποία οφείλουν να καθοριστούν από εξειδικευμένους νομικούς εμπειρογνώμονες και τεχνοκράτες της ΕΕ. Τα πλαίσια αυτά θα πρέπει να εγγυώνται την προστασία των ευάλωτων ομάδων όπως τα παιδιά και οι ηλικιωμένοι, από τη χειραγώγηση και τις απειλές. Τα πλαίσια αυτά θα πρέπει να περιλαμβάνουν διατάξεις σχετικά με τον φόβο εθισμού, τις επιπτώσεις στην υγεία, να διασφαλίζει ότι ορισμένες ομάδες πολιτών δεν θα μείνουν πίσω ή ακόμα και αποκλεισμένες, όπως επίσης και τον αντίχτυπο στην αγορά εργασίας.

Η ασφάλεια πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα, καθώς είναι σημαντικό να προστατεύονται τα ατομικά δικαιώματα των ανθρώπων. Ιδίως όσον αφορά τα ευάλωτα άτομα. Οι καλοί κανόνες ελαχιστοποιούν τον κίνδυνο εγκληματικής και επιβλαβούς δραστηριότητας στο metaverse.

Επισημαίνεται πως είναι δύσκολο να εφαρμοστούν σε δικαιοδοσίες εκτός ΕΕ, για αυτό φιλοδοξία θα πρέπει να είναι να υπάρξουν δυνατοί ευρωπαίοι παίκτες, έτσι ώστε να επηρεάσουν τους υπόλοιπους μεταλαμπαδεύοντας τους τις ευρωπαικές αξίες. Προκειμένου να επιτευχθεί ο αυτός σκοπός, θα πρέπει να υπάρξει χρηματοδότηση και καθοδήγηση από την ΕΕ.