Τα μυστικά του Metaverse και ο ρόλος των NFTs

Στα ερωτήματα τι ακριβώς είναι το Metaverse, ποιο είναι το μέλλον των ψηφιακών περιουσιακών στοιχείων, πού ακριβώς βρισκόμαστε σε αυτόν τον ψηφιακό κόσμο, ποιοι είναι οι κανόνες και πώς επιβάλλονται, γιατί οι κορυφαίες επιχειρήσεις όπως π.χ. η Citi επενδύουν δυναμικά στον χώρο και πολλά άλλα μάς απαντά μια ειδικός του χώρου, η Σοφία Μπαντανίδη, αναλύτρια στην ομάδα Future of Finance της Citi Global Insights.

Η κ. Μπαντανίδη βρέθηκε στην Ελλάδα στο πλαίσιο της 33ης ετήσιας Συνόδου Ελληνικής Οικονομικής Κορυφής που διοργάνωσε το Ελληνοαμερικανικό Εμπορικό Επιμελητήριο και μίλησε στη Σύνοδο με θέμα "The transformation of the banking system-The rise of the invisible bank".

Η ίδια καλύπτει στην τράπεζα Citi τα εξής θέματα: ψηφιακά περιουσιακά στοιχεία, FinTech και πώς θα διαμορφώσουν το μέλλον των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών.

Η εμπειρία της σε θέματα τεχνολογίας είναι σημαντική. Εντάχθηκε στη Citi το 2016 ως επικεφαλής της ρυθμιστικής στρατηγικής και πολιτικής για την καινοτομία και έχει διατελέσει σε διάφορες θέσεις σε δύο ρυθμιστικές αρχές χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών στο Ηνωμένο Βασίλειο και στη Γαλλία, σε πολυάριθμες τράπεζες και σε μια εταιρεία διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων.

Τον Απρίλιο του 2021, βραβεύτηκε ως η Ελληνίδα Διεθνής Γυναίκα της Χρονιάς στα Χρηματοοικονομικά και είναι μέλος του Women in FinTech Power list για 5 συνεχή έτη. Της αρέσει να καθοδηγεί νεοφυείς επιχειρήσεις και είναι μέλος του συμβουλευτικού συμβουλίου σε μια επιχείρηση NFT και σε μια εταιρεία τεχνολογίας μόδας, δύο επιχειρήσεις που έχουν γυναίκες επικεφαλής.

Τι ακριβώς είναι το Metaverse;

Το Metaverse ως έννοια υπάρχει εδώ και μερικές δεκαετίες. Ωστόσο, το ενδιαφέρον για τον εικονικό κόσμο κορυφώθηκε στα τέλη του 2021, μετά την αύξηση των πωλήσεων των non-fungible tokens (NFTs), καθώς και τις ανακοινώσεις των BigTech παικτών που έδειχναν το ενδιαφέρον και τις επενδύσεις τους στον χώρο.

Το Metaverse αναδύεται ως η επόμενη δυνητική μεγάλη τεχνολογική πλατφόρμα, προσελκύοντας τόσο την προσοχή όσο και τις επενδύσεις. Ωστόσο, είναι δύσκολο να συμφωνηθεί ένας ακριβής ορισμός του Metaverse. Είναι εν μέρει ένα όνειρο για το πώς θα μπορούσε να είναι το μέλλον του διαδικτύου και εν μέρει ένας τρόπος να συμπυκνωθούν οι τρέχουσες τάσεις στις διαδικτυακές υποδομές, συμπεριλαμβανομένης της ανάπτυξης των τρισδιάστατων κόσμων πραγματικού χρόνου. Το Metaverse δεν έχει ακόμη έναν ορισμό που να ισχύει σε ολόκληρη τη βιομηχανία. Μπορεί να θεωρηθεί ως μια εννοιολογική επόμενη επανάληψη του διαδικτύου που υποστηρίζει μια συλλογή εφαρμογών και εμπειριών πραγματικού χρόνου σε όλες τις συσκευές. Ένα απλουστευμένο όραμα του οικοσυστήματος Metaverse θα περιλάμβανε πιθανότατα τα ακόλουθα στοιχεία:

• τον χώρο: ένα κοινό εικονικό περιβάλλον στο οποίο οι άνθρωποι έχουν πρόσβαση μέσω του διαδικτύου
• το interface: εικονική πραγματικότητα, επαυξημένη πραγματικότητα, άλλα αισθητηριακά εργαλεία και κινητές συσκευές
• τον υπολογισμό: αφορά την παροχή υπολογιστικής ισχύος για την υποστήριξη του metaverse. Είναι το λογισμικό που φέρνει τα αντικείμενα σε τρισδιάστατη μορφή, επιτρέποντας στους χρήστες να αλληλεπιδρούν με αυτά. Το metaverse θα μπορούσε να περιλαμβάνει ένα συνδυασμό υφιστάμενων τεχνολογιών αλλά και τεχνολογιών που βρίσκονται ακόμη σε εξέλιξη, οι οποίες συνεργάζονται για να δημιουργήσουν ένα απτό, ψηφιακό στρώμα πάνω από την πραγματικότητα. Τα συστήματα αυτά μπορεί να είναι κεντρικοποιημένα ή αποκεντρωμένα ή υβριδικά
• η νομισματική υποδομή 

Ποιος είναι ο μελλοντικός ρόλος των NFTs, κατά τη γνώμη σας;

Τα ψηφιακά περιουσιακά στοιχεία, όπως τα non-fungible tokens (NFTs), στο Metaverse επιτρέπουν μια μορφή ιδιοκτησίας για τους χρήστες/ιδιοκτήτες και είναι εμπορεύσιμα, συνθέσιμα, αμετάβλητα και ως επί το πλείστον διαλειτουργικά. Τους τελευταίους μήνες, παρατηρείται αυξημένο ενδιαφέρον από gamers, επενδυτές και επιχειρήσεις για τον χώρο των NFTs. Τα NFTs στο Metaverse είναι εικονικά αντικείμενα αποθηκευμένα σε ένα ψηφιακό πορτοφόλι, που μπορούν να μεταφερθούν παντού μέσα στο Metaverse. Όσον αφορά τον μελλοντικό ρόλο των NFTs είναι ενδιαφέρον να εξετάσουμε την τεχνολογία πίσω από αυτά τα tokens. Είναι ενδιαφέρον επειδή η τεχνολογία των NFTs είναι ως καταλύτης στη συμβολαιοποίηση περιουσιακών στοιχείων του πραγματικού κόσμου. Τα NFTs θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για το tokenization χρηματοπιστωτικών μέσων όπως τιμολόγια, συναλλαγματικές κ.λπ. και να ανοίξουν νέες περιπτώσεις χρήσης με βάση την κλασματοποίηση, τον προγραμματισμό έξυπνων συμβολαίων και τον ατομικό διακανονισμό στην αλυσίδα.

Τα μέσα πληρωμής εντός του Metaverse προορίζονται να είναι το δολάριο, το ευρώ, το γουάν ή ίσως κάποιο κρυπτονόμισμα όπως το Ethereum;

Αναμένουμε ότι η επόμενη γενιά του διαδικτύου, δηλαδή το metaverse, θα ενσωματώνει μια σειρά μορφολογικών παραγόντων χρήματος, συμπεριλαμβανομένων των υφιστάμενων/παραδοσιακών μορφών χρήματος και επίσης των επερχόμενων ψηφιακά εγγενών μορφών χρήματος -κρυπτονόμισμα, stablecoins, ψηφιακά νομίσματα κεντρικών τραπεζών (CBDCs)- που ήταν εκτός πεδίου εφαρμογής σε έναν εικονικό κόσμο πριν από την αλυσίδα μπλοκ (blockchain). Έτσι, θα είναι ένα ολόκληρο καλειδοσκόπιο χρημάτων και τύπων χρήματος που θα χρησιμοποιούνται στο metaverse και καθένα από αυτά έρχεται με τις δικές του περιπτώσεις χρήσης και περιορισμούς.

Σε ποιο στάδιο βρίσκεται σήμερα και πόσο θεωρείτε ότι μπορεί να εξελιχθεί από πλευράς τεχνολογίας και χρηματοδότησης;

Η οικοδόμηση της υποδομής του metaverse είναι ακόμη σε πρώιμο στάδιο και πρέπει να κατασκευαστούν πολλά ακόμη από τεχνολογικής άποψης, για να μπορέσουν οι χρήστες να χρησιμοποιήσουν το metaverse. Στην παρούσα κατάσταση, η υποδομή του διαδικτύου είναι ακατάλληλη για τη δημιουργία ενός πλήρως ολοκληρωμένου περιβάλλοντος Metaverse με ροή περιεχομένου, το οποίο επιτρέπει στους χρήστες να μεταβαίνουν απρόσκοπτα από τη μία εμπειρία στην άλλη. Για να γίνει πραγματικότητα το όραμα του metaverse, αναμένουμε, επομένως, σημαντικές επενδύσεις σε μια συρροή τεχνολογιών. Η μετάδοση δεδομένων για παράδειγμα είναι το κλειδί. Αυτή αναφέρεται στον χρόνο που χρειάζεται ένα σήμα για να ταξιδέψει από ένα σημείο του διαδικτύου σε ένα άλλο σημείο και στη συνέχεια να επιστρέψει -και αυτό είναι κρίσιμο για τη δημιουργία μιας πιο ρεαλιστικής εμπειρίας χρήστη. Είναι ένα κρίσιμο σημείο, όπου πρέπει να βελτιωθεί σε σχέση με τα σημερινά επίπεδα και απαιτούνται ταχύτερες ταχύτητες συνδεσιμότητας.

Δεδομένου ότι μόνο το 25% του παγκόσμιου πληθυσμού αναμένεται να έχει πρόσβαση στο 5G έως το 2025, το εύρος ζώνης του δικτύου πρέπει να αυξηθεί. Οι καθυστερήσεις, η αργή μεταφορά ολοκληρωμένων πακέτων δεδομένων και η αναξιοπιστία του δικτύου που παρατηρούνται στον σημερινό κόσμο καθιστούν την τρέχουσα κατάσταση της υποδομής ακατάλληλη για την οικοδόμηση μιας εμπειρίας metaverse, όπως την οραματιζόμαστε.

Τι βλέπουν όλες οι μεγάλες εταιρείες που τις κάνει να θέλουν να εμπλακούν; Πώς σκοπεύετε εσείς ως Citi να το χρησιμοποιήσετε;

Βλέπουμε το metaverse ως άλλη μια αναδυόμενη αγορά και πολλοί από τους εταιρικούς πελάτες μας έχουν αρχίσει να πειραματίζονται με τις δυνατότητές του. Εάν το metaverse εξελιχθεί στην επόμενη γενιά του διαδικτύου, αναμένουμε ότι το εμπόριο στο metaverse θα αναπτυχθεί και θα επεκταθεί μαζί του, ανοίγοντας νέους δρόμους ευκαιριών για τους πελάτες μας και τη Citi. Αυτό περιλαμβάνει την πιθανότητα ότι ορισμένοι πελάτες μπορεί τελικά να αρχίσουν το εμπόριο και να πραγματοποιούν συναλλαγές σε κόσμους του metaverse και διερευνούμε πώς μπορούμε να τους υποστηρίξουμε συστημικά, αν αυτό συμβεί. Η Citi έχει πάνω από 200 χρόνια ιστορίας στην καινοτομία και την αξιοποίηση της τεχνολογίας για τους πελάτες μας και βλέπουμε το metaverse ως ένα ακόμη πιθανό κεφάλαιο αυτής της ιστορίας.

Πράγματι, πολλοί από τους πελάτες μας πειραματίζονται στο metaverse και, στο μέλλον, είναι πιθανό να προσφέρονται και να αξιοποιούνται τόσο οι παραδοσιακές τραπεζικές υπηρεσίες (πληρωμές, συναλλαγματικές συναλλαγές, διαχείριση κινδύνων κ.λπ.) όσο και οι νέες ψηφιακά εγγενείς τραπεζικές υπηρεσίες (θεματοφυλακή ψηφιακών περιουσιακών στοιχείων, διαχείριση πορτοφολιών, υποδομές ταυτότητας κ.λπ.). Το metaverse έχει επίσης τη δυνατότητα για την παροχή παραδοσιακών υπηρεσιών με νέους τρόπους -συμπεριλαμβανομένης της μεγαλύτερης ολοκλήρωσης και ίσως ακόμη και πολλαπλών παραγόντων χρήματος, με ρυθμιζόμενο και συμβατό τρόπο.

Η Citi διεξάγει μετρήσιμα επαναληπτικά πειράματα γύρω από το metaverse, με μεγάλη έμφαση στον κίνδυνο και τους ελέγχους. Εστιάζουμε σε τρεις τομείς:

1. Ποιες είναι οι προτεραιότητες και οι στρατηγικές των βασικών πελατών μας σε αυτόν τον χώρο;
2. Ποιες εμπορικές περιπτώσεις χρήσης θα οδηγήσουν σε μεσοπρόθεσμη αξία;
3. Ποιες βασικές ικανότητες πρέπει να αναπτύξει η Citi;

Ποιος πρέπει να επιβάλει τους κανόνες στο πλαίσιο του Metaverse; Ποιος θα είναι σε θέση να επιβάλει τους νόμους, αφού δεν γνωρίζει σύνορα; 

Στον σημερινό ψηφιακό κόσμο δεν υπάρχουν σύνορα -το metaverse δεν διαφέρει από αυτό. Το metaverse θέτει πολλαπλά ρυθμιστικά ζητήματα σε διάφορους τομείς και, ως εκ τούτου, εμπίπτει στην αρμοδιότητα διαφορετικών ρυθμιστικών αρχών. Από το απόρρητο των δεδομένων, τον ανταγωνισμό, τη διαδικτυακή ασφάλεια και τον έλεγχο περιεχομένου έως τους κανονισμούς γύρω από τα κρυπτογραφικά περιουσιακά στοιχεία (όπου αυτά χρησιμοποιούνται στο metaverse). Έτσι, όσον αφορά την επιβολή και ποια υπηρεσία θα αναλάβει δράση επιβολής εξαρτάται από το είδος της δραστηριότητας που λαμβάνει χώρα στο metaverse και το είδος της οντότητας (ορισμένες από τις οποίες μπορεί να είναι ήδη ιδιαίτερα ρυθμιζόμενες, όπως οι επιχειρήσεις χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών). Όσον αφορά τα NFTs για παράδειγμα, έχουμε ήδη δει αρκετή δικαστική δραστηριότητα.

Στην πραγματικότητα, τα εμπορικά σήματα πνευματικής ιδιοκτησίας μαζί με τα NFTs αναδεικνύονται ήδη σε πεδίο μάχης στις δικαστικές υποθέσεις. Αποτελούν μια έκκληση αφύπνισης για τη διενέργεια αξιόπιστου due diligence σχετικά με την τεκμηρίωση που καλύπτει αυτό που αγοράζει/πωλεί κανείς, την εγκυρότητα οποιωνδήποτε δικαιωμάτων που υποτίθεται ότι το συνοδεύουν, και πάνω απ' όλα την εφαρμογή μιας "στρατηγικής Metaverse" για την προστασία της διανοητικής ιδιοκτησίας και του εμπορικού σήματος. Θα είναι πολύ ενδιαφέρον να δούμε πώς οι κανονισμοί αναβαθμίζονται ή ανανεώνονται, ώστε να γίνουν έτοιμοι για το metaverse, καθώς δεν συντάχθηκαν με γνώμονα το metaverse.

*Περισσότερες πληροφορίες για το Metaverse μπορούν να αντληθούν από την έκθεση της Citi