Αυτή την περίοδο εξελίσσονται ανατρεπτικές γεωπολιτικές μεταβολές, οι οποίες λαμβάνουν πρωτοφανή δυναμική. Μετά και τις δηλώσεις που υπήρξαν από τους κεντρικούς τραπεζίτες στο Jackson Hole, από την Ευρώπη στη Νότια Κορέα και τη Νέα Ζηλανδία, οι εκτιμήσεις συγκλίνουν ότι τα επιτόκια θα συνεχίσουν να αυξάνονται.
Πράγματι, η ΕΚΤ χθες προχώρησε σε αύξηση των τριών βασικών επιτοκίων της κατά 0,75%. Τη μεγαλύτερη στην ιστορία της. Οι αναλυτές προβλέπουν με πιθανότητα 70% ότι θα ακολουθήσει και η Fed με μια τρίτη συνεχόμενη αύξηση 75 μονάδων βάσης αργότερα αυτό τον μήνα. Ο Σεπτέμβριος αναμένεται να είναι ένας μήνας-ρεκόρ για αυξήσεις επιτοκίων, με τις σημαντικότερες κεντρικές τράπεζες έτοιμες να προβούν σε μεγάλες κινήσεις, έγραψαν στην τελευταία μελέτη τους οι εμπειρογνώμονες της Société Générale (ήδη χθες το έκανε η ΕΚΤ).
Η μετάβαση σε μεγάλο μέρος του κόσμου από την άνευ προηγουμένου χαλάρωση στις πιο απότομες αυξήσεις των επιτοκίων από τη δεκαετία του 1980 έχει στερέψει τη ρευστότητα, σύμφωνα με άλλη έρευνα, από την JPMorgan Chase. Στο παρακάτω διάγραμμα φαίνεται η αναστροφή που επιχειρείται στον δείκτη ρευστότητας Μ2, από την κόκκινη ένδειξη.
Εδώ φαίνεται καλύτερα πόσο τεράστια είναι η μεταβολή της τάσης. Από την εκτόξευση λόγω των πακέτων στήριξης στην περίοδο της πανδημίας, πλέον ο ρυθμός μεταβολής του Μ2 είναι αρνητικός.
Η ταχεία άνοδος των επιτοκίων που επέβαλαν οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής ως απάντηση στον αυξανόμενο πληθωρισμό έφεραν το τέλος μιας εποχής «ταύρων» στα ομόλογα, διάρκειας τεσσάρων δεκαετιών. Σε συνδυασμό με την παράλληλη υποχώρηση των μετοχών (ενδεικτικά ο παγκόσμιος δείκτης MSCI έχει υποχωρήσει 19% μέχρι στιγμής φέτος), δημιουργεί ένα εξαιρετικά δυσμενές περιβάλλον για τους επενδυτές.
Όπως βλέπουμε στο παρακάτω διάγραμμα, ο δείκτης του Bloomberg, που αντικατοπτρίζει την πορεία των ομολόγων παγκοσμίως, βιώνει την πρώτη σημαντική πτώση από την ίδρυσή του το 1990. Έχει υποχωρήσει κατά 20% από την κορυφή του περσινού Ιανουαρίου.
Ακόμα μεγαλύτερη πτώση έχει σημειωθεί στα ευρωπαϊκά ομόλογα, τα οποία έχουν πληγεί ακόμα περισσότερο εξαιτίας των υψηλού κόστους ενέργειας. Σύμφωνα με εκτιμήσεις ειδικών, οι τιμές του φυσικού αερίου φτάνουν το ενεργειακό ισοδύναμο των 500 δολαρίων ανά βαρέλι πετρελαίου!
Ειδική αναφορά πρέπει να κάνουμε στην ΕΚΤ. Όχι μόνο επειδή μας αφορά άμεσα, αλλά επειδή φαίνεται να είναι εγκλωβισμένη στο απόλυτο οικονομικό αδιέξοδο. Η απόκλιση μεταξύ πληθωρισμού και βασικού επιτοκίου έχει εκτοξευτεί σε αδιανόητα επίπεδα, χωρίς να μπορεί να κάνει κάτι δραστικά διαφορετικό από ό,τι κάνει τώρα: να παρακολουθεί παθητικά τις εξελίξεις.
Η διέξοδος
Ποια είναι η λύση; Η κλασική συνταγή για να πέσει ο πληθωρισμός είναι να μειωθεί η κατανάλωση. Η εσκεμμένη ύφεση. Το σκεπτικό, όπως έχουμε αναφέρει κι άλλες φορές, είναι πως αν μειωθεί η ζήτηση, ο παραγωγός θα ρίξει τις τιμές για να μη μείνουν αδιάθετα τα προϊόντα του.
Ποια είναι η άλλη εναλλακτική; Να αυξηθεί η προσφορά αγαθών. Ωστόσο έχει συμβεί το αντίθετο από το επιδιωκόμενο. Έχει μειωθεί η προσφορά, επειδή τα εργοστάσια κατεβάζουν τους διακόπτες.
Κάτι που παραδόξως δεν ενοχλεί ιδιαίτερα τον υπουργό Οικονομικών της Γερμανίας. Θεωρεί πως πολλές επιχειρήσεις απλά θα σταματήσουν να παράγουν για λίγο! Αλλά δεν θα δηλώσουν πτώχευση!
Μπορεί η πολιτική ηγεσία να μη θεωρεί πως υπάρχει λόγος ανησυχίας, αλλά η πραγματικότητα είναι αδυσώπητη.
Το παρακάτω διάγραμμα που μας έρχεται από τη γερμανική στατιστική υπηρεσία είναι μάλλον… τρομακτικό. Οι τιμές των παραγόμενων προϊόντων έχουν σχεδόν διπλασιαστεί. Με ό,τι μπορεί να συνεπάγεται κάτι τέτοιο για την αγοραστική δύναμη των καταναλωτών και βέβαια την ανταγωνιστικότητα των ευρωπαϊκών προϊόντων.
Η δημιουργία καινούργιων παραγωγικών δομών και νέων εφοδιαστικών αλυσίδων, συμβατών με τη νέα γεωπολιτική πραγματικότητα, απαιτεί χρόνο. Για την ακρίβεια, απαιτεί χρόνια. Μέχρι τότε, ο συνδυασμός της περιορισμένης προσφοράς αγαθών και αύξησης της ποσότητας του χρήματος θα οδηγεί σε επιπλέον αύξηση του κόστους.
Για αυτούς τους λόγους, η αντιμετώπιση του φαινομένου του πληθωρισμού πιθανότατα θα αποδειχθεί δύσκολη και χρονοβόρα υπόθεση. Στο ορατό μέλλον φαντάζει δύσκολο να εξαφανιστούν οι πληθωριστικές πιέσεις, εκτός αν προκύψει κάτι δραστικά διαφορετικό.
Επιπλέον, εδώ τίθεται ένα θέμα. Πώς η λιτότητα θα θεραπεύσει τα προβλήματα στην εφοδιαστική αλυσίδα ή θα μειώσει τις τιμές της ενέργειας; Οι πρώτες ύλες και η ενέργεια αποτελούν εμπορεύματα που διακινούνται παγκόσμια. Οι τιμές καθορίζονται από τη σχετικά συγκεκριμένη προσφορά και τη διαρκώς αυξανόμενη ζήτηση.
Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο οικονομολόγος Νίκος Καρατσόρης, η αύξηση των επιτοκίων μπορεί να μειώσει την κατανάλωση για να εξισορροπηθούν οι ελλείψεις, όμως σε καμία περίπτωση δεν αντιμετωπίζει το αυξημένο κόστος παραγωγής που διαμορφώνει τα μικτά κέρδη και τις τελικές τιμές. Είτε υπάρχει έλλειψη είτε όχι!
Αντιθέτως, στις σημερινές συνθήκες με τον αυξημένο δανεισμό του ιδιωτικού τομέα, η αύξηση των επιτοκίων οδηγεί σε επιβάρυνση του κόστους παραγωγής λόγω αυξημένων χρηματοοικονομικών δαπανών. Γι’ αυτό και είναι πιθανό να έχουμε ταυτόχρονα αύξηση επιτοκίων με αύξηση πληθωρισμού.
Η αγορά των crypto
Μέσα σε αυτές τις οικονομικές συμπληγάδες έχει βρεθεί η αγορά κρυπτονομισμάτων. Για αυτό και δεν ενσωματώνεται στις τιμές η τεχνολογική πρόοδος που έχει συντελεστεί και δεν έχουν προεξοφληθεί οι αισιόδοξες προοπτικές που ανοίγονται μετά το αναμενόμενο Merge του Ethereum. Θα πρέπει να υπάρξει πρώτα ένα φως στο τούνελ των δυσμενών μακροοικονομικών συνθηκών.
Όπως βλέπουμε στο 4ωρο διάγραμμα, η τιμή του Ethereum αγωνίζεται να ανέβει προς το κρίσιμο επίπεδο των 1.700 δολαρίων. Πολύ μακριά από την κορυφή των 4.880 δολαρίων όπου είχε βρεθεί 10 μήνες νωρίτερα.
* Για πρώτη φορά το Bitcoin θα έχει παρουσία στην 86η Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης. Στις 10-18/9, στο περίπτερο 8 σταντ 32. Οι «PameCrypto» σας προσκαλούν να μάθετε θεωρητικά και πρακτικά τι είναι αυτός ο καινούργιος ψηφιακός κόσμος που ξεδιπλώνεται μπροστά μας.
Σεμινάρια και βιβλίο για τα κρυπτονομίσματα
Τα σεμινάρια θα συνεχίσουν ξανά από Σεπτέμβρη. Μπορείτε όμως να προμηθευτείτε το βιβλίο «Το επενδυτικό εγχειρίδιο του Bitcoin» από το https://www.media2day.gr/seminars και στα βιβλιοπωλεία. Οι κάτοικοι του εξωτερικού μπορούν να το παραγγείλουν από το Amazon.
* Το άρθρο δεν αποτελεί προτροπή για αγορά ή πώληση των αναφερόμενων τίτλων. Παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς