Πόσο μέλλον έχει το Βitcoin ως μέσο πληρωμής

Το Bitcoin δεν έχει μέλλον ως μέσο πληρωμής, λόγω της αναποτελεσματικότητάς του και του υψηλού περιβαλλοντικού κόστους, όπως δήλωσε στους Financial Times ο Sam Bankman-Fried, ιδρυτής του ανταλλακτηρίου FTX.

Αιτιολογώντας το, ο 30χρονος δισεκατομμυριούχος δήλωσε ότι ο μηχανισμός συναίνεσης για την επικύρωση συναλλαγών Proof of Work (απόδειξη εργασίας) στον οποίο στηρίζεται, δεν είναι ικανός να επεκταθεί ώστε να αντιμετωπίσει τα εκατομμύρια των συναλλαγών που θα χρειαστούν, προκειμένου να εξελιχθεί σε ένα αποτελεσματικό μέσο πληρωμής.

Όπως ισχυρίζεται, η λύση βρίσκεται στον μηχανισμό Proof of Stake (απόδειξη συμμετοχής), όπου η συμμετοχή στο δίκτυο γίνεται με ενέχυρο νομίσματα. Κλείνοντας, υποστήριξε ότι το Bitcoin μπορεί να έχει μέλλον ως περιουσιακό στοιχείο, εμπόρευμα και μέσο διαφύλαξης αξίας, όπως ο χρυσός.

Οι δηλώσεις του Sam Bankman-Fried μάς δίνουν μια καλή ευκαιρία να ξεδιαλύνουμε τον μύθο ότι το Bitcoin δεν κάνει για μέσο πληρωμής, ξεκινώντας από το γεγονός πως όσα δήλωσε δεν είναι λάθος. Είναι όμως η μισή αλήθεια.

Η λειτουργία της τεχνολογίας του Bitcoin

Πράγματι, το Bitcoin υπολείπεται σε ταχύτητα άλλων δικτύων πληρωμών, αλλά υπερέχει συντριπτικά στον τομέα της ασφάλειας. Από τη στιγμή που μπορεί να παρέχει τη μεγαλύτερη δυνατή ασφάλεια, δεν χρειάζεται η ταχύτητα.

Κατ' αρχάς τι εννοούμε ασφάλεια; Το Bitcoin είναι ένα τεχνολογικό θαύμα. Αποτελεί τον πιο ασφαλή, τον πιο αξιόπιστο μηχανισμό μετάδοσης πληροφορίας που έχει εφεύρει ο άνθρωπος μέχρι τώρα.

Ποτέ άλλοτε στην ανθρώπινη ιστορία μια πληροφορία δεν μπορούσε ταυτόχρονα να εμποδιστεί στη μεταφορά, να αλλοιωθεί, να παγώσει, να διαγραφεί. Και ποια είναι τα βασικά χαρακτηριστικά του χρήματος; Εμπιστοσύνη και πληροφορία.

Έχοντας εξασφαλίσει απόλυτη ασφάλεια, μπορεί να χρησιμοποιηθεί το δίκτυο του Bitcoin ως πρώτο επίπεδο (Layer 1 ή L1), στο οποίο να χτιστούν εφαρμογές πάνω στην υποδομή του. Το L1 χρησιμεύει στη μεταφορά μεγάλων ποσών με ασφάλεια και οικονομικό τρόπο. Με τις Layer 2 εφαρμογές, όπως το πρωτόκολλο πληρωμών Lightning Network (LN), αυξάνεται η συχνότητα συναλλαγών, επειδή μας ενδιαφέρει περισσότερο η ταχύτητα, η διευκόλυνση, η αμεσότητα, το ελάχιστο κόστος, αν η συναλλαγή είναι μικρής αξίας.

(Σε άλλες τεχνολογίες θα μπορούσε να ειπωθεί ότι το Διαδίκτυο είναι επίπεδο 1 -επίπεδο πρωτοκόλλου- ενώ επίπεδο 2 είναι το Google, μια υπηρεσία που βασίζεται στο Διαδίκτυο για να βοηθήσει τον χρήστη να πλοηγηθεί πιο εύκολα. Το L3 είναι όταν υπάρχει θεματοφυλακή, όπως στα ανταλλακτήρια τύπου Kraken, Binance κ.λπ. Το L4 αφορά τα ETFs του Bitcoin και την Grayscale. Επωφελείσαι ή ζημιώνεται από τη μεταβλητότητα του περιουσιακού στοιχείου, αλλά δεν μπορείς να κάνεις ανάληψη).

Εάν θέλουμε να στείλουμε ένα μεγάλο ποσό χρημάτων, για παράδειγμα αξίας ενός δισεκατομμυρίου ευρώ, μια φορά, έχουμε ως πρώτη προτεραιότητα την απόλυτη ασφάλεια. Αν όμως θελήσουμε να στείλουμε ένα ποσό της τάξης του ενός ευρώ, ένα δισεκατομμύριο φορές καθημερινά, δεν μας ενδιαφέρει να απασχολούμε το πιο ασφαλές νομισματικό σύστημα στον κόσμο. Προκειμένου να κερδίσουμε σε ταχύτητα και κόστος, θυσιάζουμε μέρος της ασφάλειας.

Ωστόσο, αν είχαμε τη δυνατότητα να επιλέξουμε την ιδανική λύση, εκείνο το οποίο δεν ήμασταν διατεθειμένοι να θυσιάσουμε, είναι οι ιδιότητες του ανοικτού πρωτοκόλλου και τη δυνατότητα να μην υπάρχει θεματοφυλακή. Επιπλέον θα θέλαμε να είναι προσβάσιμο σε όλους με την ίδια ευκολία που κάποιος κατέχει ένα κινητό τηλέφωνο και σύνδεση στο Internet.

Με άλλα λόγια, αυτό το δίκτυο πληρωμών να περιλαμβάνει ένα διεθνές νόμισμα που δεν περιορίζεται σε ένα κλειστό κύκλωμα, δεν δεσμεύεται από σύνορα, να έχει την ίδια αξία οπουδήποτε σε όλο τον κόσμο, οποτεδήποτε, για τον οποιονδήποτε. Να μην μπορεί να εμποδιστεί η μεταφορά του, να μην υπάρχει η δυνατότητα σε καμία κυβέρνηση ή οποιαδήποτε μορφής αυταρχική εξουσία να τα κατάσχει ή να τα παγώσει.

Με αυτό τον τρόπο θα μπορεί να φτάσει ακόμα και εκεί όπου δεν υπάρχει τραπεζικό δίκτυο. Να μπορούν να γίνουν οι συναλλαγές ελεύθερα, άμεσα, εύκολα, σε οποιοδήποτε μέρος του πλανήτη.

Το Bitcoin είναι το μοναδικό ψηφιακό σύστημα πληρωμών στον κόσμο που προσφέρει τη δυνατότητα τελικού διακανονισμού άμεσα. Ακόμα και μια διεθνή συναλλαγή επικυρώνεται χωρίς να απαιτείται κανένα άλλο στάδιο, μέσα σε λίγα λεπτά της ώρας. Δεν απαιτούνται εκκαθαριστές, backoffice, κοστοβόρες υποδομές. Η αξία μεταφέρεται από τον έναν στον άλλο και τέλος. Δεν ακολουθεί κάτι σε επόμενο στάδιο. Όπως γίνεται με τα χαρτονομίσματα.

Όταν συναλλάσσεσαι με κάρτα, μεταφέρεις IOU, όχι ευρώ ή δολάρια. Η συναλλαγή δεν εκκαθαρίζεται άμεσα. Η Visa πράγματι πραγματοποιεί γρήγορες συναλλαγές, αλλά δεν είναι νόμισμα. Είναι σύστημα πληρωμών.

Μπορεί να φαίνεται σε εμάς τους καταναλωτές ότι η πληρωμή γίνεται σε ελάχιστα δευτερόλεπτα, αλλά η διαδικασία δεν είναι ολοκληρωμένη. Περνούν ημέρες ή και εβδομάδες μέχρι να γίνει η εκκαθάριση μεταξύ τραπεζικών ιδρυμάτων, να φτάσει δηλαδή στο τελικό στάδιο. Το Bitcoin σε αυτό το θέμα δεν είναι απλά λίγο πιο γρήγορο. Είναι ασύλληπτα πιο γρήγορο.

Ποια πλεονεκτήματα έχει η δυνατότητα να μην υπάρχει θεματοφυλακή; Κατέχοντας χρυσό, δεν χρειάζεται να εμπιστευθώ κανέναν. Εάν κάποιος σας δώσει ένα χρυσό νόμισμα, το βάλετε στην τσέπη σας και απομακρυνθείτε, τότε μόλις συμμετείχατε σε μια μη αναστρέψιμη συναλλαγή. Ο προσωπικός σας ισολογισμός περιλαμβάνει ένα περιουσιακό στοιχείο που αντιστοιχεί σε 0% υποχρεώσεις και 100% ίδια κεφάλαια.

Η αξία αυτού του νομίσματος καθορίζεται από την αγορά και όποιος έχει τη φυσική κατοχή του, θεωρείται νόμιμος ιδιοκτήτης του. Η αξία του ως χρήματος δεν υπόκειται σε κανέναν κίνδυνο αντισυμβαλλόμενου. Όπως ακριβώς γίνεται και στο Bitcoin. Με τη διαφορά ότι Bitcoin μπορώ να στείλω σε χιλιάδες τοποθεσίες μέσα σε δευτερόλεπτα. Όσο μεγάλο κι αν είναι το ποσό, όπου επιθυμώ στον κόσμο.

Ο χρυσός είχε παρόμοια προβλήματα. Βαρύς, δυσκίνητος, δεν μπορούσε να διαιρεθεί σε πολύ μικρά κομμάτια ώστε να τον ανταλλάξεις με μικρής αξίας αντικείμενα και γενικά δύσκολος στις καθημερινές συναλλαγές. Παρ’ όλα τα προβλήματα, οι άνθρωποι αναζητούσαν τον χρυσό. Πώς λύθηκε το πρόβλημα; Έβαλαν τον χρυσό σε ένα χρηματοκιβώτιο και δημιούργησαν ένα χάρτινο πιστοποιητικό κατοχής χρυσού. Δημιούργησαν ένα δεύτερο επίπεδο, πάνω από το πρώτο. Οι άνθρωποι δέχονταν τα χαρτιά, γιατί πίστευαν πως αντιστοιχούσαν σε ορισμένη ποσότητα χρυσού. Το μέταλλο παρέμενε στα χρηματοκιβώτια.

Τα χάρτινα χρήματα έγιναν ηλεκτρονικά όταν το επέτρεψε η τεχνολογία, γιατί διευκόλυναν ακόμα περισσότερο τις συναλλαγές. Κατόπιν περάσαμε στην πίστωση. Όλα αυτά δεν είναι τίποτε άλλο παρά διαφορετικής μορφής «νομισματικά στρώματα» βασισμένα στον χρυσό. Στην ίδια κατεύθυνση βαδίζει το Bitcoin. Για να κυριαρχήσει στις καθημερινές συναλλαγές, δεν είναι απαραίτητο να χρησιμοποιείται το ίδιο αλλά ένα υποκατάστατό του. Όπως για τον χρυσό υπήρξαν τα τραπεζογραμμάτια, για τα χαρτονομίσματα η Visa και η Mastercard.

Εκτός από αυτό, εξαιτίας της εξελιγμένης τεχνολογίας και της μοναδικής αρχιτεκτονικής του που παραμερίζει τους ενδιάμεσους, το κόστος συναλλαγών δεν είναι μόνο πιο γρήγορο αλλά και πολύ πιο οικονομικό. Πόσο κοστίζει μια συναλλαγή στο LN; Ένα Satοshi ή και λιγότερο. Δηλαδή λιγότερο από το 0,0001 του σεντς.

Ταχύτητα σε ποιες συνθήκες;

Υπάρχει ακόμα μία παράμετρος. Η ταχύτητα θα πρέπει να εξετάζεται σε συνάρτηση με το πού είσαι. Και σε ποια χρονική στιγμή. Αν βρίσκεσαι σε εμπόλεμη ζώνη, όπως για παράδειγμα στην Ουκρανία, θα ήθελες να κατέχεις χρήματα στην τράπεζα; Δεν εννοούμε το τοπικό νόμισμα, που πιθανότατα θα υποστεί δραματική πτώση της αγοραστικής του δύναμης λόγω υπερπληθωρισμού και υποτίμησης. Ακόμα και καταθετικό λογαριασμό σε δολάρια να έχεις, είναι σχεδόν σίγουρο πως δεν θα τα πάρεις ποτέ. Οπότε η ταχύτητα είναι το απόλυτο μηδέν.

Επίσης λόγω των συνθηκών, θα επιβληθούν τραπεζικοί περιορισμοί (capital controls). Άρα δεν θα μπορείς να δώσεις εντολή να μεταφερθούν τα χρήματά σου σε τράπεζα του εξωτερικού, ακόμα και στην όχι και τόσο πιθανή περίπτωση που διαθέτεις λογαριασμό. Αν έχεις δολάρια ή χρυσό στο χέρι, πάλι κινδυνεύεις να μην τα χρησιμοποιήσεις ποτέ, για τον απλούστατο λόγο ότι μπορεί να στα κλέψουν, αν τα ανακαλύψουν σε κάποιο σωματικό έλεγχο. Αν όχι η δικιά σου κυβέρνηση ή ληστές στον δρόμο, κινδυνεύεις να στα κατασχέσουν οι δυνάμεις κατοχής. Πάλι η ταχύτητα πέφτει στο μηδέν.

Και αν σας φαίνονται υπερβολικά αυτά τα σενάρια, ας πάμε σε ακόμα ένα. Ο γιος σας βρίσκεται σε μια χώρα του εξωτερικού τα Χριστούγεννα και σας παίρνει τηλέφωνο ζητώντας σας χρήματα. Κάποιος τού έκλεψε το πορτοφόλι με τα χαρτονομίσματα, τις κάρτες, το διαβατήριο. Θέλετε να τον βοηθήσετε, αλλά πού να βρείτε ανοικτή τράπεζα; Και εσείς μπορεί για παράδειγμα να έχετε τη δυνατότητα να τα στείλετε με e-banking, τα οποία βέβαια θα φτάσουν μετά από 1-2 εργάσιμες μέρες, αν είστε τυχερός και βρίσκεστε σε χώρα της ευρωζώνης. Σε οποιαδήποτε άλλη χώρα θα κάνουν παραπάνω. Εκείνος όμως, πού θα βρει ανοιχτή τράπεζα;

Ενώ αν του στείλεις Bitcoin, θα φτάσει σε λεπτά της ώρας. Τι θα το κάνει το Bitcoin, θα αναρωτηθείτε. Δεν είναι τόσο «εξωτικό» πια το Bitcoin. Όλο και κάποιο ξενοδοχείο θα βρεθεί να το δεχτεί για να μην κοιμηθεί στο παγκάκι. Όλο και κάποιο εστιατόριο θα δεχτεί να πληρωθεί με αυτό, για να μην πεθάνει από την πείνα και τη δίψα. Ακόμα όμως και να μη βρει, είναι βέβαιο πως μπορεί να τα εξαργυρώσει σε κάποιο από τα ειδικά ΑΤΜ για crypto που βρίσκονται πλέον σε σχεδόν όλες τις πόλεις του κόσμου. Σύμφωνα με το coinatmradar.com, υπάρχουν 37.433 ATM του Bitcoin σε 78 χώρες. Μέχρι πριν ένα χρόνο ήταν τα μισά!

Τελικές σκέψεις

Σε μια παρέμβασή του ο Jack Dorsey, ιδρυτής του Twitter και του Block (πρώην Square), εξέφρασε την απορία για ποιο λόγο δεν αναφέρθηκε στο Lightning Network. Ο Sam τού απάντησε πως δεν θεώρησε αναγκαίο να επαναλάβει και πάλι τα ίδια για τους τρόπους μεταφοράς του Bitcoin.

Κάποιοι άλλοι ήταν πιο έντονα επικριτικοί, κατηγορώντας τον ότι παρόλο που γνωρίζει το θέμα, εσκεμμένα έδωσε έμφαση στα πλεονεκτήματα του μηχανισμού συναίνεσης Proof of Stake, που χρησιμοποιεί το δίκτυο του Solana, του οποίου κατέχει πολλά νομίσματα.

Το μειονέκτημα του Proof of Stake είναι πως άμεσα ή έμμεσα εξαρτώνται οι συμμετέχοντες από τους ιδρυτές ή από κάποια ηγετική ομάδα. Στο Proof of Work εξαλείφεται αυτός ο κίνδυνος. Δεν υπάρχει η αβεβαιότητα του ανθρώπινου παράγοντα για να εμπιστευτείς κάποιον. Και αυτό συμβαίνει μόνο στο Bitcoin. Σε κανένα άλλο σύστημα στον κόσμο. Αυτή η καινοτομία κάνει το Bitcoin τόσο ξεχωριστό και ταυτόχρονα τόσο δύσκολο να το αντιληφθεί ο κόσμος.

Όχι επειδή είναι τόσο δύσκολη σαν έννοια. Αλλά διότι απαιτεί έναν διαφορετικό τρόπο σκέψης από αυτόν που έχουμε γαλουχηθεί. Μέχρι τώρα, σε κάθε οργάνωση, υπήρχε μια ανθρώπινη αρχή που να επιβάλλει τους κανόνες, τους οποίους άλλαζε κατά το δοκούν, ανάλογα με την ισχύ, τις συμπάθειες, τα συμφέροντα. Είναι η πρώτη φορά που δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο.

Η απόρριψη του Bitcoin σήμερα ίσως αποδειχθεί το λογικό ισοδύναμο της απόρριψης αυτοκινήτων στις αρχές της δεκαετίας του 1900 επειδή ήταν ακατάλληλα για τους δρόμους της εποχής, επειδή δεν υπήρχαν αρκετά βενζινάδικα για ανεφοδιασμό. Πράγματι οι σκεπτικιστές έχουν δίκιο. Το Bitcoin δεν λειτουργεί σήμερα ευρέως ως μέσο συναλλαγής ούτε βέβαια ως λογιστική μονάδα. Αυτό όμως αλλάζει καθημερινά, με άλματα.

Το 1900 οι επιστήμονες της εποχής θα μπορούσαν να σου εξηγήσουν ένα εκατομμύριο λόγους για τους οποίους ο άνθρωπος δεν θα μπορέσει ποτέ να πετάξει. Το 1903 οι αδελφοί Wright, ενάντια σε όλα τα προγνωστικά, κατάφεραν να τους διαψεύσουν. Κατόπιν η πρόοδος υπήρξε εκθετική. Το 1969 οι άνθρωποι πέταξαν τόσο μακριά, που πάτησαν το πόδι τους στο φεγγάρι.

Τελικά ο προβληματισμός γύρω από το αν το Bitcoin έχει τη δυνατότητα να αποτελέσει καθημερινό μέσο πληρωμής ή όχι βρίσκεται αλλού. Αν όλα αυτά δεν τα καταλαβαίνουν παρά λίγοι άνθρωποι από την κοινότητα των crypto (ή δεν τα μεταφέρουν σωστά, όπως έγινε σε αυτή την περίπτωση με τον Sam) και βέβαια ελάχιστοι από τους παραδοσιακούς οικονομολόγους, πώς έχουμε την απαίτηση να τα αντιληφθούν οι πολιτικοί και οι νομοθέτες;

Σεμινάρια και βιβλίο για τα κρυπτονομίσματα

α) Τα πιο εξειδικευμένα σεμινάρια αφορούν την αποτελεσματική προστασία των δεδομένων σας από τους κακόβουλους. Θα μάθετε τρόπους με τους οποίους θα μπορείτε να περιηγείστε άφοβα και με ιδιωτικότητα στο διαδίκτυο. Επίσης πώς να φυλάξετε με μεγαλύτερη δυνατή ασφάλεια τα κρυπτονομίσματά σας και πώς μπορείτε να τα μεταβιβάσετε στους οικείους σας, σε περίπτωση ατυχήματος. Εισηγητής είναι ο κ. Αχιλλέας Βιέννας, διακεκριμένος ειδικός ερευνητής και πιστοποιημένος σύμβουλος σε θέματα κυβερνοασφάλειας.

β) Για εκείνους που προτιμούν την προσωπική επαφή, δίνεται η δυνατότητα να ενημερωθούν από τα ανανεωμένα on-line σεμινάρια με τον κ. Βασίλη Παζόπουλο, ζωντανά. Δύο μαθήματα συνολικής διάρκειας 9 ωρών σε ολιγομελή γκρουπ. Στο πρώτο, μαθαίνετε τις ιδιαιτερότητες του Bitcoin και τη διαφορά του με το ευρώ και τον χρυσό. Αναφερόμαστε επίσης στο Ethereum, σε μικρότερα νομίσματα και στα NFTs. Τη δεύτερη ημέρα, μαθαίνετε πώς να αγοράσετε και πώς να μεταφέρετε τα νομίσματά σας με τον οικονομικότερο και ασφαλέστερο τρόπο.

Σε όσους κάνουν το σεμινάριο ή αγοράσουν το βιβλίο, θα παρέχεται ΔΩΡΕΑΝ προνομιακή σχέση με το γνωστό ανταλλακτήριο Kraken. Συγκεκριμένα, αν επιθυμείτε να γίνετε πελάτες του Kraken, θα έχετε σχεδόν την ίδια αντιμετώπιση που έχουν οι VIP πελάτες του.

Συμμετοχή μπορείτε να δηλώσετε στο https://www.media2day.gr/seminars

Από το ίδιο link μπορείτε να προμηθευτείτε και το βιβλίο «Το επενδυτικό εγχειρίδιο του Bitcoin».

* Το άρθρο δεν αποτελεί προτροπή για αγορά ή πώληση των αναφερόμενων τίτλων. Παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς