Τεχνολογία-πανδημία αλλάζουν τα επενδυτικά κριτήρια

 Στο αποκορύφωμα της χρηματιστηριακής αναστάτωσης την Άνοιξη του 2020, οι εκτιμήσεις για την ανάκαμψη, διέφεραν αναλόγως τον αναλυτή. Το μόνο στο οποίο συμφωνούσαν όλοι, ήταν πως θα ήταν επίπονη. Για να την περιγράψουν, χρησιμοποίησαν ότι γράμματα μπορείτε να φανταστείτε: W, L ακόμα και σχήματα όπως της Nike. Το μόνο που απέκλειαν ήταν το V. Τελικά ποιο συνέβη; Το… V.

Ωστόσο στην πραγματική οικονομία, τα πράγματα ήταν πιο ξεκάθαρα ως προς τα που οδεύουμε. Η επόμενη περίοδος της οικονομικής πορείας είχε την μορφή του γράμματος «Κ». Κάποιοι ωφελήθηκαν και κάποιοι βούλιαξαν.

Είχαμε την αγωνία της επιβίωσης της main street και της ταχείας ανάκαμψης της Wall Street. Αυτό ανάγκασε πολλούς να αναθεωρήσουν την οπτική τους, γύρω από το πως λειτουργεί η οικονομία. Πως δημιουργείται και διανέμεται το χρήμα. Να συνειδητοποιήσουν πως άλλη είναι η έννοια της αξίας και άλλη της τιμής. Για παράδειγμα το νερό είναι φτηνό, αλλά ταυτόχρονα και πολύτιμο. Χωρίς αυτό δεν ζούμε παρά ελάχιστες ημέρες.

Παρόμοια σύγχυση είχε συμβεί πριν χρόνια με τον προσδιορισμό της χρηματιστηριακής αξίας των τεχνολογικών επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνταν στο Internet. Οι κινήσεις των τιμών δεν βασίζονταν στα θεμελιώδη μεγέθη των παραδοσιακών εκτιμήσεων. Όποιος επιχειρούσε να αποτιμήσει εταιρίες σαν την Google ή την Amazon με κριτήρια μιας εταιρίας τροφίμων ή μιας αυτοκινητοβιομηχανίας, τις αντιλαμβάνονταν ως εξωφρενική φούσκα. Το αστρονομικό P/E ήταν η καλή περίπτωση. Συνήθως στα πρώτα τους βήματα λειτουργούσαν με ζημιές, διαθέτοντας ελάχιστα πάγια περιουσιακά στοιχεία.

Αν έλεγες πριν 20 χρόνια, ότι οι πέντε πρώτες εταιρίες σε κεφαλαιοποίηση θα ήταν ψηφιακής οικονομίας, εκτοπίζοντας από την πρωτοκαθεδρία αυτοκινητοβιομηχανίες και πετρελαικούς κολοσσούς, με σταθερές ταμιακές ροές και μερίσματα, θα σε περνάγανε για τρελό. Όμως δεν έγινε τυχαία. Όσοι δεν αντιλήφθηκαν ότι οι οικονομικοί κανόνες και τα κριτήρια αξιολόγησης είχαν αλλάξει, έμειναν σαστισμένοι να κοιτάζουν την πορεία των χρηματιστηριακών τιμών.

Η νέα γενιά επενδυτών που μεγάλο μέρος της ασχολείται με τα κρυπτονομίσματα, ασφυκτιά. Έχει δηλώσει εμφατικά ότι οι παλιοί κανόνες πρέπει να επανεξεταστούν, για άλλη μια φορά. Οτιδήποτε μπορεί να έχει αξία. Ακόμα και το χαρτί υγείας φανέρωσε πως είχε μια κρυμμένη αξία κατά την πανδημία που δεν είχαμε υποπτευθεί. Το ζήτημα βέβαια αφορά το πόσο καιρό μπορεί να την διατηρήσει. Ο ορθολογικός υπολογισμός, έγκειται στο να βρεις τι δίνει μακροχρόνια αξία.

Η σύγκριση με τις μετοχικές αξίες

Όλα τα περιουσιακά στοιχεία, είτε είναι μετοχές, είτε ομόλογα, είτε ακίνητα, είτε νομίσματα, εμπεριέχουν ένα μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό κινδύνου. Ρίσκο έχουν ακόμα και οι πιο δυνατές εταιρίες. Δεν είναι ρίσκο η επένδυση στην Apple που έχει την διπλή τιμή με τις ίδιες σχεδόν πωλήσεις; Πότε άλλοτε είχαμε δει εταιρία δύο τρισεκατομμυρίων και νιώθουμε σίγουροι για την ορθή αποτίμηση της; Ο προβληματισμός περιλαμβάνει γενικότερα το αμερικάνικο χρηματιστήριο, το οποίο δίνει τον τόνο στις υπόλοιπες αγορές. Αυτή την περίοδο μόνο μια μειοψηφία εταιρειών εισηγμένων στις ΗΠΑ με κεφαλαιοποίηση πάνω από 250 εκατομμύρια δολάρια κερδίζει χρήματα, σύμφωνα με το Bloomberg. Παρόλο που η τάση όσο αφορά την κερδοφορία είναι πτωτική, δεν εμπόδισε τους αμερικάνικους δείκτες να κατακτούν συνεχώς νέα υψηλά.

 Ας πάμε όμως στο ελληνικό χρηματιστήριο. Δεν είναι ρίσκο να στοιχηματίσουμε στο ενδεχόμενο της εκρηκτικής ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας, ως παράγοντα που θα ανεβάσει σημαντικά τις μετοχές; Δεν αποκλείεται, αλλά πόσο πιθανό είναι να συμβεί κάτι τέτοιο;

Φυσικά ρίσκο υπάρχει και με το Bitcoin. Το ερώτημα είναι όμως πόσο μεγάλο είναι αυτό το ρίσκο ή αν έχει υπερεκτιμηθεί. Το Bitcoin επί 12 χρόνια ανεβαίνει 200% κατά μέσο όρο κάθε χρόνο, έναντι του δολαρίου και του ευρώ. Το μοναδικό στον κόσμο περιουσιακό στοιχείο, τουλάχιστον σε αυτό το μέγεθος, που έχει επιτύχει κάτι τέτοιο. Με αυτό το δεδομένο, από πιο σημείο και μετά μπορούμε να θεωρήσουμε πως παύει να είναι επικίνδυνο; Όταν ανέβει 200% για άλλα 12 χρόνια; Μα τότε δεν θα είναι πανάκριβο; Τουλάχιστον αυτό θα ισχυριστούν και πάλι όσοι το θεωρούν επικίνδυνο.

Φαντάσου να είχες αποκτήσει μετοχές της Google όταν μπήκε στο χρηματιστήριο το 2004. Μέσα σε ένα χρόνο διπλασίασε την τιμή της. Για κάποιους είχε γίνει πανάκριβη επειδή είχε αστρονομικό P/E. Άλλοι που την απόκτησαν, ρευστοποίησαν μόλις σημείωσαν κέρδη 20-30%. Ωστόσο αν πίστευες στο όραμα της, αν εκτιμούσες ότι θα αλλάξει και θα αναβαθμίσει τον τρόπο που χρησιμοποιούμε το Internet, για ποιο λόγο να την πουλήσεις; Για να την αγοράσεις ξανά λίγο αργότερα, ελπίζοντας να πάρεις λίγο φτηνότερα; Θα την εγκατέλειπες επειδή ένα τρίμηνο είχε λιγότερες πωλήσεις από τις προβλεπόμενες;

Αξίζει τον κόπο, το άγχος, το χρόνο να υπολογίζεις τους ισολογισμούς, τα νέα καθημερινά για να μαθαίνεις και την παραμικρή λεπτομέρεια; Να μελετάς τα διαγράμματα σε ωριαίο timeframe ή δεκάλεπτο και αν ο RSI είναι ψηλά ή χαμηλά; Αν είσαι trader ναι. Αυτή είναι η δουλειά σου. Όμως αν είσαι μακροχρόνιος επενδυτής, για ποιο λόγο να ψάχνεις πότε και πόσο θα υποχωρήσει; Αν έχεις δίκιο, τότε θα αξίζει πολλαπλάσια από όσο επένδυσες. Αν έχεις άδικο, απλά βάζεις ένα stop loss και χάνεις τόσα όσα θεωρείς ότι αντέχεις ψυχολογικά και οικονομικά να χάσεις.

Αν καταφέρει το Bitcoin γίνει το νέο καθιερωμένο ψηφιακό νομισματικό δίκτυο, αν αρκετοί άνθρωποι με χρήματα και ισχύ αποφασίσουν να το υιοθετήσουν, θα πολλαπλασιαστεί η αξία του επί 10 ή επί 100 ή επί 1.000. Κανείς δεν θα μπορεί να το σταματήσει. Και αυτό δεν πρόκειται να το προβλέψει κανένα fibonacci πάνω στο διάγραμμα. Τα ιστορικά δεδομένα σε μια τόσο δυναμική τεχνολογία είναι πιθανότατα κακός οδηγός, όχι καλός. Άλλα ερωτήματα έχουν σημασία, όπως πόσα Bitcoin θα πουλήσει η PayPal φέτος. Πόσα θα αναγκαστεί να αγοράσει η Grayscale από την ζήτηση των θεσμικών. Πότε θα το εντάξουν στο δίκτυο τους η Visa και η Mastercard.

Δεν είναι απλό «παιχνίδι» οι επενδύσεις, αλλά δεν χρειάζεται να το κάνουμε ακόμα πιο πολύπλοκο από όσο είναι. Οι πιο διάσημοι επενδυτές στην ιστορία, είχαν μια κοινή συνταγή επιτυχίας. Είχαν κάνει μια εκτίμηση και έμειναν για πολλά χρόνια σε αυτή.

Η εφεύρεση του Bitcoin

Κάποιοι το αντιμετωπίζουν σαν ασφάλεια ως αντιστάθμισμα στην ανευθυνότητα των πολιτικών. Όχι σαν επένδυση. Είναι διαφορετική η έννοια της ασφάλειας από της επένδυσης. Στην επένδυση προσδοκάς να βάλεις 100€ και να τα κάνεις 120€ ή 150€ σε ένα χρόνο, αν είσαι τυχερός, αν πέσεις σε μια ευνοϊκή συγκυρία. Στην ασφάλεια τα 100€ θέλεις να τα κάνεις 10.000 ή 100.000.

Όποιος ακολουθεί αυτό το σκεπτικό, αγοράζει το 1% της περιουσίας του ως ασφάλεια και δεν παρακολουθεί τις διακυμάνσεις. Δεν το βλέπει ποτέ, ελπίζοντας ότι θα μηδενίσει. Γιατί; Επειδή τότε το 99% της περιουσίας του θα έχει αποδώσει ικανοποιητικά. Αν όμως το 99% πάει στο μηδέν, τότε θα τον σώσει το 1% της ασφάλειας. Θα έχει πολλαπλασιάσει την αξία του επί 100 ή 1.000.

Τότε όχι μόνο θα τον έχει γλιτώσει, αλλά θα νοιώσει ιδιοφυία.

Σεμινάρια και βιβλίο για το Bitcoin

Τα σεμινάρια διεξάγονται on-line, ζωντανά και απευθύνονται σε όσους δεν έχουν εμπειρία στην αγορά των κρυπτονομισμάτων. Στην τιμή περιλαμβάνονται δύο μαθήματα συνολικής διάρκειας 4,5 ωρών. Στο πρώτο εξηγούμε τις ιδιαιτερότητες του bitcoin, τη φιλοσοφία και τη λειτουργία του, καθώς και τη διαφορά του με το ευρώ (γκρουπ 10 ατόμων, 3 ώρες). Στο δεύτερο, την επόμενη ημέρα, βλέπουμε πως δουλεύει στην πράξη. Σας δείχνουμε πώς μπορείτε να αγοράσετε με τον οικονομικότερο και ασφαλέστερο τρόπο, να φυλάξετε και να μεταφέρετε τα νομίσματα σας. Τελειώνοντας θα έχετε αποκτήσει ένα μικρό ποσό από τα πρώτα σας κρυπτονομίσματα (γκρουπ 5 ατόμων, 1,5 ώρες).

Συμμετοχή μπορείτε να δηλώσετε στο https://www.media2day.gr/seminars. Από το ίδιο link μπορείτε να προμηθευτείτε το βιβλίο «Το επενδυτικό εγχειρίδιο του Bitcoin». Το βιβλίο είναι μοιρασμένο σε δύο μέρη. Η πρώτη ενότητα αναφέρεται στο bitcoin. Σε όλα όσα χρειάζεται να γνωρίζετε για τη φιλοσοφία και τη λειτουργία των κρυπτονομισμάτων. Η δεύτερη ενότητα αποτελεί ένα πρακτικό επενδυτικό εγχειρίδιο. Περνάμε από το στάδιο του «γιατί να ασχοληθείτε», στο «πώς» να εμπλακείτε με τον πιο ασφαλή και αποτελεσματικό τρόπο.

Σε όσους αγοράσουν το βιβλίο, θα παρέχεται ΔΩΡΕΑΝ προνομιακή σχέση με το γνωστό ανταλλακτήριο Kraken. Συγκεκριμένα, αν επιθυμείτε να γίνετε πελάτες του Kraken, καταθέτοντας έστω και 1€, θα έχετε σχεδόν την ίδια αντιμετώπιση που έχουν θα έχουν οι VIP πελάτες του. Μέχρι τώρα ίσχυε μόνο για όσους έχουν παρακολουθήσει το σεμινάριο. Φυσικά το ίδιο προνόμιο θα έχουν και όσοι έχουν ήδη προμηθευτεί το βιβλίο. Θα ενημερωθούν σύντομα με e-mail για την διαδικασία. 

* Το άρθρο δεν αποτελεί προτροπή για αγορά ή πώληση των αναφερόμενων τίτλων. Παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς.