Είμαστε σε πόλεμο

«Αυτός είναι ένας πόλεμος. Όταν βρίσκεσαι σε πόλεμο πρώτα πολεμάς και μετά υπολογίζεις πόσο θα σου κοστίσει. Έτσι και τώρα, υπάρχουν τρομερές ανάγκες που πρέπει να καλυφθούν. Ωστόσο η υφιστάμενη κατάσταση δεν μπορεί να συνεχιστεί. Δεν είναι βιώσιμη». 

Αυτά το σκεπτικό προέρχεται από τον Carmen Reinhart, τον Chief Economist της Παγκόσμιας Τράπεζας, του οποίου ο λόγος έχει ιδιαίτερη βαρύτητα, καθώς μέχρι την εμφάνιση της πανδημίας υπήρξε ένθερμος επικριτής των πολιτικών που οδηγούσαν στην αύξηση του παγκόσμιου χρέους.

Αλλο δισεκατομμύρια και άλλο τρισεκατομμύρια

Ένα από τα ενδιαφέροντα στοιχεία που ξεχωρίζουν τους φίλους των κρυπτονομισμάτων, είναι ότι αντιλαμβάνονται τον κόσμο των επενδύσεων διαφορετικά από ότι οι υπόλοιποι των παραδοσιακών αγορών. Εκτιμούν ότι οι προσπάθειες των κυβερνήσεων και των Κεντρικών Τραπεζών να επιδιορθώσουν την οικονομία, βοηθάει όσο και η ορχήστρα λίγο πριν τη βύθιση του Τιτανικού. Όχι μόνο είναι καταδικασμένες να αποτύχουν, αλλά ενδέχεται να επιδεινώσουν την κατάσταση.

Οι κεντρικές τράπεζες βρίσκονται σε εξαιρετικά δύσκολη θέση. Αν δεν προβούν σε άμεσες τολμηρές ενέργειες ανακουφίζοντας από τον βραχυπρόθεσμο πόνο, οι άνθρωποι θα υποφέρουν. Η εύκολη απόφαση είναι να φουσκώσουν το χρέος, αλλά δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι η εύκολη απόφαση είναι και η σωστή.

Η πρώτη τους προτεραιότητα ήταν να αποφύγουν το απότομο σοκ. Αν πηδήξεις από ένα μέτρο ύψος, σου δυναμώνει τους μυς. Αν πέσεις από 100 μέτρα ύψος, θα σκοτωθείς. Το θέμα είναι πως δεν γνωρίζουν με σιγουριά ποιο είναι το ύψος που βρισκόμαστε. Υπολογίζουν πως πρέπει να βρισκόμαστε στο ένα μέτρο. Υπολογίζουν, δεν είναι σίγουροι.

Είναι γεγονός πως υπάρχει μια γενική σύμπνοια μεταξύ κεντρικών τραπεζιτών και κυβερνήσεων. Μια συνειδητή επιλογή εκτόξευσης του χρέους, με υποσχέσεις πληρωμής στο μέλλον. Τίποτα δεν εγγυάται πως θα αποβούν φερέγγυοι, αν σκεφτείς πως πιο παλιά «τυπώνανε» εκατομμύρια. Μετά δισεκατομμύρια. Από φέτος τρισεκατομμύρια. (Στην φωτογραφία έχουμε την διαφορά του δισεκατομμυρίου με το τρισεκατομμύριο).

Το σημερινό νομισματικό σύστημα βασίζεται στην πίστη, στη εμπιστοσύνη στο πολιτικό σύστημα ότι θα εκπληρώσει τις υποσχέσεις του. Αν όμως ο κόσμος αρχίσει να αμφιβάλει; Είναι τρομακτικό να βλέπουμε τους υπεύθυνους χάραξης της οικονομικής πολιτικής να ενεργούν με το «βλέποντας και κάνοντας».

Αλλο τιμή και άλλο αξία

Τελικά δεν έχει νόημα να κινηθούμε σε μια αμυντική επενδυτική στρατηγική, επειδή οι τιμές των περιουσιακών στοιχείων θα συνεχίσουν να αυξάνονται. Κάθε φορά που ανεβαίνει ο S&P, επιβεβαιώνει ότι στην πραγματικότητα το δολάριο υποτιμάται από τα τρισεκατομμύρια που διαχέονται στην αγορά. Εκτός αν πιστεύει κανείς στα σοβαρά ότι έχει ανέβει ο μέσος όρος των κερδών και οι προοπτικές των εισηγμένων εταιριών. 

Ο διαχρονικά σοφός κανόνας που αναφέρει πως «τιμή είναι αυτό που πληρώνεις και αξία είναι αυτό που παίρνεις», έχει μάλλον ξεχαστεί. Οι επενδυτές παρασυρόμενοι από τα μηδενικά επιτόκια, πληρώνουν φουσκωμένες τιμές για λιγότερη αξία. Δεν έχουν γίνει πιο πολύτιμα τα περιουσιακά στοιχεία. Αυτό που έχει αυξηθεί είναι η ποσότητα των χρημάτων.

Το φαινόμενο αυτό είναι πιο εμφανές με τον χρυσό. Όταν ακούμε να βρίσκεται στα ιστορικά υψηλά του, ουσιαστικά είναι ένας εύσχημος τρόπος να αναφέρουμε πως τα χαρτονομίσματα είναι στα χαμηλά όλων των εποχών. Όμως εδώ έχουμε το εξής παράδοξο: αν υποτιμηθούν όλα μαζί τα νομίσματα, ουσιαστικά δεν υποτιμάται κανένα, καθώς είναι συνδεδεμένα όλα μεταξύ τους. Άρα ως προς ποιες νομισματικές αξίες  θα υποτιμηθούν; Η προφανής απάντηση είναι ως προς το χρυσό, το ασήμι, το bitcoin. Τα μοναδικά που δεν μπορούν να φτιαχτούν αυθαίρετα.

Ποια ελεύθερη αγορά;

Τα κρατικά νομίσματα χωρίς αντίκρισμα, είναι μια τεχνητή εφεύρεση που δημιουργήθηκαν από αφύσικους νόμους. Ο χρυσός και το ασήμι από την άλλη πλευρά, έχουν δημιουργηθεί από φυσική διαδικασία, η οποία εγγυάται την δυσκολία εξεύρεσης τους. Αυτό τους έδωσε τα χαρακτηριστικά των καλών χρημάτων.

Τα ειλικρινή χρήματα ενθαρρύνουν τη δίκαιη δράση. Τα άφθονα χρήματα που παράγονται χωρίς κόστος και η νομισματική αδιαφάνεια από την πλευρά των υπευθύνων χάραξης πολιτικής, προκαλούν ηθικό κίνδυνο. Ο πληθωρισμός της προσφοράς χρήματος αποτελεί παραβίαση των δικαιωμάτων ιδιωτικής ιδιοκτησίας. Ανακατανέμει τον πλούτο από τους αρχικούς ιδιοκτήτες του (τους πολλούς) στα χέρια εκείνων που βρίσκονται πλησιέστερα στις «πρέσες» (οι λίγοι).

Η δήμευση του πλούτου, μέσω του σκιώδους φόρου της νόμιμης παραχάραξης του χρήματος, δεν είναι η μόνη παράπλευρη ζημιά που προκαλείται. Για να κατανοήσετε τον αντίκτυπο του χρήματος στην ηθική, σκεφτείτε την (υποθετική) περίπτωση ενός οινοποιού. Γνωρίζοντας ότι η Κεντρική Τράπεζα διπλασίασε πρόσφατα την προσφορά χρήματος εκτυπώνοντας τρισεκατομμύρια, τώρα αντιμετωπίζει τρεις επιλογές:

α) Συνεχίζει να πουλάει το κρασί του για 20 νομισματικές μονάδες (ευρώ, δολάρια, λίρες, πέσος) γνωρίζοντας ότι η αξία τους έχει μειωθεί κατά 50% λόγω του διπλασιασμού της ποσότητας του.

β) Νερώνει το κρασί του ή χρησιμοποιώντας φθηνότερα συστατικά, μειώνει το κόστος παραγωγής και την ποιότητα, συνεχίζοντας να το πουλάει στην ίδια τιμή.

γ) Διπλασιάζει την τιμή πώλησης του κρασιού του, για να διατηρήσει την ίδια αντιστοιχία με την ποσότητα νομισμάτων που υπάρχουν στην κυκλοφορία.

Εάν ο οινοποιός επιλέξει την πρώτη επιλογή, θα υποστεί 50% απώλεια της αγοραστικής του δύναμης. Εάν αποφασίσει να μειώσει την ποιότητα του κρασιού του εξαπατά τους πελάτες του, πουλώντας ένα κατώτερο προϊόν. Εάν διπλασιάσει την τιμή για να διατηρήσει την ποιότητα, κινδυνεύει να χάσει πελάτες από λιγότερο έντιμους ανταγωνιστές.

Οι πολιτικές ποσοτικής χαλάρωσης είναι στην πραγματικότητα η παραδοχή της εγκατάλειψης της πίστης στις δυνάμεις της ελεύθερης αγοράς. Ο πειρασμός της κεντρικά διευθυνόμενης οικονομίας έγινε ακαταμάχητος, επειδή προσφέρει βέλτιστο αποτέλεσμα βραχυπρόθεσμα, όμως μακροχρόνια παραμένει ερωτηματικό.

Οι πολιτικοί εξέλαβαν την πανδημία ως ένα ουρανοκατέβατο δώρο. Τους επιτρέπει να κάνουν κάτι που ήταν αδιανόητο πριν λίγο καιρό. Να μοιράζουν άμεσα λεφτά στην τσέπη των ψηφοφόρων τους. Οι κυβερνήσεις συνηθίζουν να έχουν σαν γνώμονα τα δικά τους πολιτικά οφέλη. Αποφεύγουν τις πρόσκαιρα «σκληρές», αλλά αναγκαίες αποφάσεις που έχουν μακροπρόθεσμο όφελος.

Το νέο Bretton Woods

Με τις υπάρχουσες πολιτικές δεν φαίνεται βιώσιμη λύση στο βάθος του τούνελ. Άραγε είναι τυχαίο που η Kristalina Georgieva, διοικήτρια του ΔΝΤ, μίλησε πριν λίγες ημέρες για την ανάγκη ενός καινούργιου Bretton Woods; Μια επανεκκίνηση της παγκόσμιας οικονομίας, δομημένη με εντελώς νέους όρους. 

Το πράγματα είναι σχετικά απλά, παρά την πολυπλοκότητα τους. Ζούμε σε έναν ψηφιακό κόσμο. Η φυσική γεωγραφία δεν έχει την σημασία που είχε κάποτε. Ωστόσο ακόμη χρησιμοποιούμε το παλιό χρηματοοικονομικό σύστημα, το οποίο δημιουργήθηκε για άλλες συνθήκες, απλά με μερικές τροποποιήσεις. Τώρα αρχίζουμε να καταλαβαίνουμε ότι αυτό δεν είναι αρκετό.

Θα υπάρξει μια νέα παγκόσμια νομισματική σταθερά, που θα πάρει το ρόλο του χρυσού, αλλά θα είναι εγγενής στον ψηφιακό κόσμο. Σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, είστε απόλυτα πεπεισμένοι πως την επόμενη ημέρα δεν θα υπάρχει κανείς ρόλος για το bitcoin;

Αν είστε 99% σίγουροι, μήπως να εξετάζατε το ενδεχόμενο να έχετε 1% των περιουσιακών στοιχείων σας σε bitcoin; Επειδή αν όντως έχουν δίκιο όσοι το θεωρούν ως τον νέο εξελιγμένο χρυσό, ακόμα και με τόσο μικρό ρίσκο, θα έχετε κάνει την καλύτερη επενδυτική κίνηση της ζωής σας.

Σεμινάρια και βιβλίο για το Bitcoin

Τα σεμινάρια της φθινοπωρινής σεζόν γίνονται κάθε Δευτέρα μέσω Internet. Οι παρουσιάσεις διεξάγονται σε γκρουπ 6 ατόμων, ζωντανά, σαν να είμαστε δίπλα. Μπορείτε να δηλώσετε συμμετοχή στο https://www.media2day.gr/seminars

Τα σεμινάρια απευθύνοντας σε όσους δεν έχουν προηγούμενη εμπειρία στην αγορά των κρυπτονομισμάτων. Εξηγούμε τις ιδιαιτερότητες του bitcoin και σας δείχνουμε πώς μπορείτε να αγοράσετε με τον φτηνότερο και ασφαλέστερο τρόπο. Τελειώνοντας θα έχετε αποκτήσει ένα μικρό ποσό από τα πρώτα σας κρυπτονομίσματα.

Από το ίδιο link μπορείτε να προμηθευτείτε το βιβλίο «Το επενδυτικό εγχειρίδιο του Bitcoin». 

Το βιβλίο είναι μοιρασμένο σε δύο μέρη. Η πρώτη ενότητα αναφέρεται στο bitcoin. Όλα όσα χρειάζεται να γνωρίζετε για τη φιλοσοφία και τη λειτουργία των κρυπτονομισμάτων. Η δεύτερη ενότητα αποτελεί ένα πρακτικό επενδυτικό εγχειρίδιο. Περνάμε από το στάδιο του «γιατί να ασχοληθείτε», στο «πώς» να εμπλακείτε με τον πιο ασφαλή και αποτελεσματικό τρόπο.

* Το άρθρο δεν αποτελεί προτροπή για αγορά ή πώληση των αναφερόμενων τίτλων. Παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς