Τι κρύβουν οι σχεδιασμοί κεντρικών τραπεζών για κρυπτονομίσματα

Δεν τις προλαβαίνουμε πλέον. Άλλη μία Κεντρική Τράπεζα δήλωσε επίσημα ότι σκοπεύει να εκδώσει το δικό της ψηφιακό νόμισμα, βασισμένο σε blockchain. Αυτή τη φορά της Τουρκίας.

Σύμφωνα με το πρακτορείο Anadolu, το σχέδιο περιλαμβάνεται στο Ετήσιο Προεδρικό Πρόγραμμα της χώρας και θα έχει ολοκληρωθεί μέσα στο 2020. Το πλαίσιο στο οποίο είναι ενταγμένο περιλαμβάνει την ανάπτυξη του οικοσυστήματος Fintech στην Τουρκία και τη δημιουργία ενός οικονομικού τεχνολογικού πάρκου στην Κωνσταντινούπολη.

Θυμίζουμε πως ανάλογες κινήσεις ετοιμάζουν ή το σκέφτονται μεταξύ άλλων η Κίνα, ο Καναδάς και η ΕΚΤ. Γιατί τώρα; Για δύο λόγους. Ο ένας είναι πως το σημερινό νομισματικό σύστημα έχει σχεδιαστεί στο παρελθόν, υπό άλλες συνθήκες και για άλλο σκοπό. Ο δεύτερος αφορά τον ανταγωνισμό μεταξύ κρατών. Οι αναμετρήσεις έχουν μετατοπιστεί από το πεδίο των πολεμικών μαχών, στην οικονομία και την τεχνολογία.

Αυτή την περίοδο ζούμε την αποκορύφωση των αψιμαχιών. Αυτός είναι ο λόγος που Κίνα και ΕΕ έχουν ανοίξει το πουγκί με τα εκατομμύρια και χρηματοδοτούν καινοτόμες ιδέες βασισμένες στο blockchain. Το θεωρούν ως αιχμή της τεχνολογίας που θα τους βάλει μπροστά στην κούρσα του ανταγωνισμού.

Είναι προς το συμφέρον των απλών πολιτών η σπουδή των ΚΤ να φτιάξουν εθνικό ψηφιακό νόμισμα βασισμένο στο blockchain; Αν θα είναι καλό ή κακό, θα το δείξει το μέλλον. Αυτό που ξέρουμε όμως με σιγουριά από τώρα είναι πως πρόκειται για ένα πανίσχυρο όπλο, εξαιρετικά επικίνδυνο ειδικά σε αυταρχικά καθεστώτα.

Το κρυπτονομίσματα δεν είναι απλά ψηφιακά νομίσματα. Αν ίσχυε αυτό, δεν θα υπήρχε ανάγκη για τέτοιας μορφής νόμισμα. Μια χαρά δουλεύει και το e-banking. Για παράδειγμα το 98,5% των ευρώ που κυκλοφορούν στη χώρα μας είναι ψηφιακά, σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος. Μόνο το 1,5% βρίσκεται σε φυσική μορφή χαρτονομισμάτων ή κερμάτων.

Το συγκριτικό πλεονέκτημα των κρυπτονομισμάτων είναι πως πρόκειται για χρήμα με προγραμματισμό. Τι σημαίνει αυτό; Ότι το νόμισμα από μόνο του αποτελεί ένα εργαλείο, μια πλατφόρμα επιτήρησης. Για να δούμε τι συμβαίνει στην Κίνα, όπου έχουμε περισσότερα στοιχεία: Σήμερα πάνω από το 90% των καθημερινών συναλλαγών γίνεται μέσω smartphones, από εφαρμογές όπως το WeChat και το AliPay του Alibaba. Όλες αυτές οι συναλλαγές καταγράφονται σε κάποια βάση δεδομένων. Για να μάθει τις πληροφορίες που επιθυμεί η κυβέρνηση, αναγκάζεται να συνεργαστεί με τρίτους, όπως εμπορικές τράπεζες και εταιρείες τεχνολογίας. Με το εξελιγμένα ψηφιακό Yuan, τα πράγματα απλοποιούνται. Η ίδια η Κεντρική Τράπεζα θα καταγράφει σε πραγματικό χρόνο πού είναι, καθώς και τη διαδρομή του. Με λεπτομέρειες.

Αν αποφασίσει αύριο η κυβέρνηση μπορεί να αξιοποιήσει τα δεδομένα και να αποκλείσει μια κατηγορία πολιτών που δεν της αρέσουν τα χαρακτηριστικά τους, για παράδειγμα αν είναι αντικαθεστωτικοί. Μέχρι και να τους εξαφανίσουν τα χρήματα θα μπορούν, με το πάτημα ενός κουμπιού. Αν μάλιστα δεν υπάρχει η δυνατότητα μετρητών, ο αποκλεισμός από το σύστημα θα είναι χειρότερο από τις κατασχέσεις ή τη φυλάκιση. Όταν λέμε αποκλεισμός, εννοούμε πλήρης. Δεν θα μπορούν να αγοράσουν ούτε ένα καρβέλι ψωμί.

Κι όχι μόνο αυτό. Μπορεί να υπάρξει σύστημα πριμοδότησης στους υπάκουους πολίτες. Για παράδειγμα, πας στη συγκέντρωση του κόμματος; Βαθμολογούν με καλό βαθμό τη συμπεριφορά σου. Κατάδωσες τον γείτονά σου; Ακόμα περισσότερο. Ανάλογα λοιπόν με τη βαθμολογία που συγκεντρώνεις, μπορείς να έχεις έκπτωση στο ενοίκιο του σπιτιού σου, μειωμένο επιτόκιο στο δάνειό σου, αύξηση στον μισθό σου κ.λπ. Δεν πρόκειται για επιστημονική φαντασία. Αυτά που αναφέρουμε ήδη εφαρμόζονται στην Κίνα, σε πειραματικό στάδιο.

Όπως καταλαβαίνετε, αυτή η παντοδύναμη οικονομική εποπτεία αποτελεί το όνειρο ενός δικτάτορα. Καμία σχέση με το Bitcoin, το οποίο είναι ανοικτού κώδικα, αποκεντρωμένο, ανθεκτικό στη λογοκρισία και προστατεύει την ιδιωτικότητα των συναλλαγών. Σε αντίθεση με το Internet, το οποίο οι κινεζικές αρχές μπόρεσαν εύκολα να χειραγωγήσουν και να λογοκρίνουν, αντιλήφθηκαν πως δεν μπορούν να ελέγξουν αποτελεσματικά τις συναλλαγές με το Bitcoin. Γι' αυτό απέφυγαν την αυστηρή απαγόρευση, η οποία θα δημιουργούσε μια τεράστια μαύρη αγορά.

Σύμφωνα με την ηγεσία της Κεντρικής Τράπεζας της Κίνας, ο στόχος του ψηφιακού Yuan είναι να αντικαταστήσει ολοκληρωτικά την προσφορά χρήματος. Να αντικαταστήσουν όλα τα χαρτονομίσματα και τα κέρματα με μια ψηφιακή έκδοση βασισμένη σε τεχνολογία blockchain. Επιπλέον στόχοι αποτελούν η διάδοσή του σε όλο τον κόσμο, να λειτουργήσει ως μέσο καταστρατήγησης των κυρώσεων από τις ΗΠΑ, να αντικαταστήσει το SWIFT ως υφιστάμενο παγκόσμιο δίκτυο πληρωμών. Δεν πρόκειται για κρυφό σχέδιο, αλλά για επίσημες δημοσιευμένες δηλώσεις.

Η τεράστια ισχύς μπορεί να γίνει πολύ επικίνδυνη σε ένα νομισματικό σύστημα κεντρικά ελεγχόμενο. Ευτυχώς για εμάς, υπάρχει το Bitcoin. Ίσως το μοναδικό μέσο που μπορεί να σταματήσει την πορεία προς τη δυστοπία.

Η αχίλλειος πτέρνα της στρατηγικής τους. Η ικανότητα του Bitcoin να ξεφεύγει από τον κεντρικό έλεγχο και να λειτουργεί εκτός τραπεζικού συστήματος αποτελεί ένα από τα ελάχιστα όπλα που διαθέτει ο απλός πολίτης για να αμυνθεί. Συνεπώς η ανάγκη για αποκεντρωμένα συστήματα τύπου Bitcoin θα γίνει όλο και πιο έντονη στο επόμενο διάστημα.

Έχουμε μπει σε μια νέα εποχή. Μέσα σε μια δεκαετία, οι κυβερνήσεις από εκεί που αγνοούσαν ή γέλαγαν με το Bitcoin, πλέον προσπαθούν να το μιμηθούν.

Ποιος ξέρει τι μας επιφυλάσσει το μέλλον στα επόμενα χρόνια; Το μόνο βέβαιο είναι πως θα έχουμε θεαματικές ανατροπές. 

Ένα πολύ ωραίο μουσικό βίντεο που αναφέρεται στη διαμάχη μεταξύ αποκεντρωμένων και αυστηρά ελεγχόμενων συστημάτων πληρωμών, είναι αυτό. 

* Το άρθρο δεν αποτελεί προτροπή για αγορά ή πώληση των αναφερόμενων τίτλων. Παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς.