Ο γκουρού, το... σύστημα που «έσπασε» και το Bitcoin

Ο κόσμος έχει τρελαθεί και το σύστημα έχει σπάσει. Όπως γνωρίζετε, δεν είναι η πρώτη φορά που προβληματιζόμαστε για τη βιωσιμότητα του νομισματικού συστήματος, αλλά αυτή τη φορά δεν πρόκειται για δικό μας συμπέρασμα. Πρόκειται επί λέξει για τα λόγια του θρύλου της Wall Street, Ray Dalio. Του 25ου πλουσιότερου ανθρώπου στις ΗΠΑ, σύμφωνα με το Forbes, ιδρυτή και διευθύνοντος συμβούλου της Bridgewater, ενός από τα μεγαλύτερα hedge funds.

Τι μας λέει ο Ray; Φτάσαμε στο σημείο όχι μόνο οι επενδυτές να προσφέρουν δωρεάν χρήματα σε όσους θεωρούνται αξιόπιστοι, αλλά να εμφανίζονται πρόθυμοι να πάρουν πίσω λιγότερα από αυτά που δίνουν. Δεν απαιτούν την επιστροφή του κεφαλαίου τους στο εγγύς μέλλον.

Αυτό το παράδοξο συμβαίνει επειδή πιέζονται από τις Κεντρικές Τράπεζες, οι οποίες σε μια μάταιη προσπάθεια να ωθήσουν την οικονομική δραστηριότητα και τον πληθωρισμό, αγοράζουν μανιωδώς χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία. Γιατί μάταιη; Επειδή εκείνοι που λαμβάνουν τα χρήματα επιδιώκουν να τα επενδύσουν αντί να τα ξοδέψουν. Στα ομόλογα, το πρόβλημα είναι εμφανές, καθώς οι τιμές έχουν αυξηθεί και οι μελλοντικές αναμενόμενες αποδόσεις έχουν μειωθεί.

Στις μετοχές είναι διαφορετικά. Δεν υπάρχουν δηλωμένες αναμενόμενες αποδόσεις. Έτσι λοιπόν αυτές αφήνονται στη φαντασία των επενδυτών. Αυτός είναι και ο λόγος που το αμερικανικό χρηματιστήριο πάει από το ένα ρεκόρ στο άλλο. Επειδή μάλιστα τα χρήματα προς επένδυση είναι πολλά, τα κριτήρια επιλογής έχουν χαλαρώσει. Οι διαχειριστές διαθέτουν πολλά χρήματα και πρέπει να επενδύσουν για να ανταποκριθούν στις υποσχέσεις προς τους πελάτες τους και να εισπράξουν τα μπόνους τους.

Ταυτόχρονα, υπάρχουν μεγάλα κυβερνητικά ελλείμματα, τα οποία είναι σχεδόν σίγουρο ότι θα αυξηθούν σημαντικά. Ωστόσο, θα είναι δύσκολο να απορροφηθούν χωρίς αύξηση των επιτοκίων. Εκτός από την εξυπηρέτηση του χρέους, έχουμε ακόμα τις μελλοντικές υποχρεώσεις, όπως των συντάξεων. Ποιοι λοιπόν θα είναι οι πρόθυμοι αγοραστές που θα χρηματοδοτήσουν τις αυξημένες ανάγκες αυτών των ελλειμμάτων;

Το βρήκατε. Οι Κεντρικές Τράπεζες. Πώς; Με καινούργια, ολόφρεσκα «εκτυπωμένα» χρήματα.
Ειδικά για το αμερικανικά ομόλογα, θεωρείται βέβαιο πως δεν μπορούν να τα αγοράσουν όλα Αμερικανοί.

Για να υπάρχει όμως ενδιαφέρον από το εξωτερικό, θα πρέπει να τους έρχονται φτηνά. Πώς θα λυθεί η εξίσωση; Με υποτίμηση του δολαρίου, ακόμα και ως 30%. Ωστόσο κάτι τέτοιο ενδέχεται να προκαλέσει μια σημαντική παρενέργεια. Την αμφισβήτηση του δολαρίου ως αποθετικού νομίσματος. Η επόμενη κρίση θα είναι του δολαρίου, υποστηρίζει ο Ray.

Όσον αφορά τη χρηματοδότηση των υποχρεώσεων στον τομέα των συντάξεων και της υγειονομικής περίθαλψης, υπάρχουν 3 μονοπάτια, κανένα όμως καλό. Μείωση συντάξεων, αύξηση των φόρων, τύπωμα χρήματος. Η εκτύπωση χρήματος είναι το πιο εύκολο, γιατί πρόκειται για τον πιο ύπουλο τρόπο μεταφοράς πλούτου. Αυξάνει την ανισότητα μέσω της αύξησης των τιμών των περιουσιακών στοιχείων.

Η σημερινή κατάσταση παρουσιάζει επικίνδυνη ομοιότητα με τη δεκαετία του 1930. Από το 1929 μέχρι το 1932 που υπήρξε κρίση χρέους στις ΗΠΑ, τα επιτόκια ήταν μηδενικά, όπως και στην κρίση χρέους του 2007-2009. Τι άλλο έκαναν; Τύπωσαν χρήμα και με αυτό αγοράστηκαν περιουσιακά στοιχεία. Έτσι οι τιμές τους ανέβηκαν και υπήρξε ρευστότητα στο σύστημα. Αυτό είχε μια παρενέργεια. Αύξησε τις ανισότητες, επειδή αυτοί που κατείχαν χρηματοοικονομικούς τίτλους επωφελήθηκαν περισσότερο. Η ανισότητα αντανακλαστικά ευνόησε τον λαϊκισμό, ως έκφραση δυσαρέσκειας, καθώς η ζωή της πλειοψηφίας υποβιβάστηκε σε βάρος των κατώτερων στρωμάτων της κοινωνικής πυραμίδας.

Τι θα μπορούσε να αποτελέσει το αντίδοτο, σύμφωνα με τον Ray Dalio; Ο καπιταλισμός να δουλεύει ικανοποιητικά για την πλειοψηφία του πληθυσμού. Κάτι που, σύμφωνα με τον ίδιο, δεν συμβαίνει αυτή την περίοδο. Την ίδια στιγμή που τα χρήματα είναι ουσιαστικά δωρεάν για όσους έχουν περιουσία και φερεγγυότητα, είναι ουσιαστικά μη διαθέσιμα στους υπόλοιπους.

Και το συμπέρασμα; Χρειαζόμαστε μια διαφορετική οπτική, έναντι του τρόπου με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε τις μοντέρνες οικονομικές συνθήκες. Το σύστημα, έτσι όπως είναι δομημένο, δεν είναι βιώσιμο. Δεν μπορεί να στηριχθεί και να πάει παραπέρα με τον ίδιο τρόπο που γίνεται από το 2008. Αυτός είναι ο λόγος που οδηγούμαστε σε μια μεγάλη μεταστροφή, σύμφωνα πάντα με τον Dalio.

Όπως θα έχετε καταλάβει μέχρι τώρα, ο Ray Dalio ουσιαστικά εκφράζει τις επιφυλάξεις και τους προβληματισμούς των υποστηρικτών του Bitcoin. Είναι Bitcoiner και δεν το έχει αντιληφθεί, έγραψε με ενθουσιασμό στο Twitter o Anthony Pompliano.

Ray Dalio is a Bitcoiner and hasn’t even realized it yet 🔥https://t.co/hJ19Emrtg3

— Pomp 🌪 (@APompliano) November 5, 2019

Τι λέει όμως ο Ray για το ίδιο το Bitcoin; Η πιο πρόσφατη δήλωση που ανιχνεύσαμε ήταν του Απριλίου (https://www.youtube.com/watch?v=UyVIuNI797w). Το θεωρεί κερδοσκοπική αξία περισσότερο από νόμισμα. Ωστόσο επειδή πιστεύει πως το blockchain είναι μια θαυμάσια δύναμη, παρόμοια με εκείνη που είχε το Internet το 2000, το μέλλον ανήκει στα κρυπτονομίσματα. Το ποια όμως θα είναι αυτά που θα κυριαρχήσουν, είναι ένα άλλο ερώτημα. Το πιθανότερο είναι το Bitcoin να ξεπεραστεί από κάποιο άλλο κρυπτονόμισμα, το οποίο θα είναι πιο σταθερό.

Μεγάλη αλλαγή, αν σκεφτείς πως τον Σεπτέμβρη του 2017 είχε εκφράσει ανεπιφύλακτα την άποψη πως τα crypto είναι φούσκα. Που για να είμαστε δίκαιοι, αυτή η άποψη δεν απείχε πολύ από την πραγματικότητα. Η δήλωσή του έγινε ελάχιστα πριν τα ιστορικά υψηλά. Μέσα σε αυτά τα δύο χρόνια όμως, ο χώρος των κρυπτονομισμάτων και γενικότερα του blockchain έχει κάνει άλματα.

Θα είχε μεγάλο ενδιαφέρον να μάθουμε τι πιστεύει σήμερα για το Bitcoin ο Ray Dalio.

* Το άρθρο δεν αποτελεί προτροπή για αγορά ή πώληση των αναφερόμενων τίτλων. Παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς.