Τα χάσμα των γενεών και πώς αποτυπώνεται στο Bitcoin

«Το Bitcoin είναι τζόγος. Υπήρξαν πολλές απάτες που συνδέονται με αυτό. Υπήρξαν πολλές χασούρες. Δεν παράγει τίποτα. Απλώς κάθεται εκεί. Είναι σαν ένα κοχύλι και αυτό δεν είναι επένδυση για μένα». Αυτές είναι μεταξύ άλλων οι πρόσφατες δηλώσεις του Warren Buffett, γύρω από το Bitcoin.

Κατά την προσωπική μου άποψη, οι δηλώσεις του δείχνουν πως δεν έχει καταλάβει ακόμα τι είναι το Bitcoin. Παρακάτω θα προσπαθήσω να εξηγήσω τι εννοώ, αφού πρώτα διευκρινίσω πως σε καμία περίπτωση δεν αμφιβάλλω για τον οξυδερκή τρόπο σκέψης του Buffett. Ίσα ίσα που τον θεωρώ όχι απλώς γνώστη των χρηματιστηριακών θεμάτων αλλά ένα σοφό άνθρωπο.

Όμως, όχι αλάνθαστο.

Ο Warren Buffett ήταν ήδη διάσημος επενδυτής το 2000, αλλά η φήμη του απέκτησε μυθικές διαστάσεις όταν λίγο αργότερα ακολούθησε το σκάσιμο της φούσκας των dot.com, στην οποία είχε αρνηθεί να συμμετάσχει. Όπως είχε εξηγήσει ο ίδιος, δεν επενδύει σε κάτι που δεν καταλαβαίνει.

Όπως και πολλοί άλλοι, όταν άρχισε να διαφαίνεται η μαζική εξάπλωση του Internet, πολλοί αμφέβαλλαν για τη δυναμική του. Ισχυρίζονταν πως δεν υπάρχουν αρκετοί με δεξιότητες στον προγραμματισμό, ότι θα μπλοκάρει αν κυκλοφορούν πολλά e-mails, ότι δεν μπορούμε να δούμε βίντεο. Ωστόσο, μια τεχνολογία ποτέ δεν αποτυγχάνει όταν υπάρχει ζήτηση. Αποτυγχάνει μόνο από έλλειψη ενδιαφέροντος. Όσο υπάρχει ζήτηση, οι λύσεις με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, βρίσκονται.

Η καθολική άρνηση του να συμμετάσχει στις εταιρείες που αποτελούσαν την αιχμή της τεχνολογικής εξέλιξης είχε το τίμημά της. Λίγα χρόνια αργότερα οι κορυφαίες εταιρείες σε κεφαλαιοποίηση παγκοσμίως ήταν της νέας τεχνολογίας. Οι Google, Apple, Amazon, Microsoft και Facebook εκτόπισαν από την πρωτοκαθεδρία παραδοσιακούς βιομηχανικούς κολοσσούς όπως αυτοκινητοβιομηχανίες και πετρελαϊκούς γίγαντες.

Ο Buffett ακόμα και σήμερα δεν έχει ούτε μία μετοχή της Google. Tην Amazon, η οποία βρέθηκε πρόσφατα στην πρώτη θέση του κόσμου από πλευράς κεφαλαιοποίησης, την είχε απορρίψει. Όπως ομολόγησε ο ίδιος, δεν μπορούσε να κατανοήσει το επιχειρηματικό της μοντέλο. Να όμως που άλλαξε γνώμη μετά από χρόνια. Προχθές παραδέχτηκε ότι την αγόρασε για πρώτη φορά. Πότε; Όταν είχε φτάσει 100 φορές παραπάνω από τότε που δεν του… άρεσε. Κι όχι μόνο αυτή. Την Apple την αγόρασε μόλις πριν από δύο χρόνια! Και αυτή σε πολλαπλάσια τιμή από εκείνη που είχε απορρίψει αρχικά.

Επειδή μόνο χαζός δεν είναι ο Buffett, τι φταίει και δυσκολεύτηκε να αντιληφθεί τη δυναμική και τις δυνατότητες της νέας τεχνολογίας; Όσο κι αν ακούγεται πολιτικά μη ορθό, η προφανής απάντηση είναι η ηλικία. Το 2000, όταν το Internet είχε αρχίσει να εξαπλώνεται, ο Buffett ήταν ήδη 70 ετών.

Για τον ίδιο λόγο εμφανίζεται τώρα αρνητικός για το Bitcoin: Η διείσδυση των κρυπτονομισμάτων είναι πάνω από όλα θέμα δημογραφικό. Το συμπέρασμα δεν οφείλεται μόνο από την προσωπική μου εμπειρία, αλλά πλέον αρχίζουν να ξεπηδούν σιγά σιγά έρευνες που το αποδεικνύουν.

Έρευνα με βάση το δημογραφικό

Μία από αυτές, η οποία διεξήχθη ηλεκτρονικά σε πολίτες των ΗΠΑ από τη Harris Poll, για λογαριασμό της Blockchain Capital, συγκρίνει δύο διαφορετικές χρονικές περιόδους. Τον Οκτώβριο του 2017 και τον Απρίλιο του 2019, οι οποίες αφορούν και δύο διαφορετικές φάσεις της αγοράς των crypto. Η πρώτη ήταν σε μια σαφή ανοδική τάση, με το Bitcoin να είχε 800% ετήσια απόδοση. Η δεύτερη σε εντελώς αντίθετο κλίμα, όταν βρισκόταν 75% κάτω από τα υψηλά του.

Το πρώτο συμπέρασμα της έρευνας αφορά το ποσοστό των ανθρώπων που έχουν ακούσει για το Bitcoin. Αυξήθηκε από 77% τον Οκτώβριο του 2017 σε 89% τον Απρίλιο του 2019. Το ποσοστό των ανθρώπων που δεν έχουν ακούσει για το Bitcoin μειώθηκε κάτω από το ήμισυ. Από 23% τον Οκτώβριο του 2017 σε 11% τον Απρίλιο του 2019.

Διαφοροποίηση όσον αφορά την ηλικία δεν υπάρχει ιδιαίτερη, σε αυτό το εύρημα, αλλά αρχίζει να διαφαίνεται στο επόμενο ερώτημα, που αφορά την οικειότητα με το Bitcoin. Όσο νεότερη είναι η ηλικία, τόσο μεγαλύτερο είναι το ποσοστό των ανθρώπων που νιώθουν έστω και λίγο οικείοι.

Tα άτομα ηλικίας 18-34 ετών είναι 3 φορές πιο πιθανό να είναι τουλάχιστον «κάπως εξοικειωμένοι» με το Bitcoin, σε σχέση με εκείνους που είναι 65 ετών και άνω. Περίπου τα ίδια ποσοστά παρατηρούμε και στις απαντήσεις που αφορούν το αν το Bitcoin αποτελεί μια θετική καινοτομία στη χρηματοοικονομική τεχνολογία.

Το ποσοστό εκείνων που θεωρούν πιθανό να αγοράσουν Bitcoin τα επόμενα 5 χρόνια αυξήθηκε σχεδόν κατά το ήμισυ, παρά το ότι ήμασταν στην απαισιόδοξη φάση της αγοράς. Από 19% τον Οκτώβριο του 2017, πήγαμε στο 27% τον Απρίλιο του 2019.

Οι νεότεροι φαίνονται πιο πρόθυμοι να αγοράσουν το Bitcoin: το 42% των ατόμων ηλικίας 18-34 δήλωσαν ότι είναι «πολύ» ή «κάπως» πιθανό να αγοράσουν Bitcoin τα επόμενα 5 χρόνια. Πολύ μεγάλη διαφορά από το 8% των πάνω από 65 ετών.

Χρήσιμα συμπεράσματα βγαίνουν και από τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι σκέφτονται το Bitcoin σε σχέση με άλλες επενδύσεις. Το 21% των ανθρώπων δήλωσαν ότι προτιμούν το Bitcoin από κρατικά ομόλογα, σε σχέση με το 18% τον Οκτώβριο του 2017. Το 17% των ανθρώπων δήλωσαν ότι προτιμούν το Bitcoin από μετοχές, το 14% ότι προτιμούν το Bitcoin από τα ακίνητα στην αγορά ακινήτων, ενώ το 12% δήλωσε ότι θα προτιμούσε το Bitcoin από τον χρυσό. Σε όλες τις κατηγορίες υπάρχει ένα κοινό στοιχείο. Η υπεροχή του Bitcoin ανεβαίνει όσο περνάει ο καιρός.

Εκεί που η δημογραφική διαφορά είναι εμφανής και πέρα από κάθε αμφιβολία είναι στις απαντήσεις που αφορούν την κατοχή Bitcoin. Στις ηλικίες 18-34 είναι 18%, ενώ στους πάνω των 65 είναι μόλις 1%. Ακόμα και για τους πενηντάρηδες, στη δεκαετία 45-54, το ποσοστό είναι πολύ μικρό. Μόλις 4%.

Εδώ βρίσκεται ένα καθοριστικό στοιχείο που θα κρίνει την ταχύτητα αποδοχής του Bitcoin. Οι νεότεροι που αποτελούν τη συντριπτική πλειοψηφία σε αριθμό επενδυτών στα crypto, δεν είναι η οικονομικά ισχυρή γενιά.

Τα περισσότερα χρήματα βρίσκονται στα χέρια των μεγαλύτερων σε ηλικία. Αυτές οι γενιές κάνουν κουμάντο, τουλάχιστον προς το παρόν. Κι αυτές είτε έχουν συμφέροντα είτε εμπιστεύονται περισσότερο το συμβατικό τραπεζικό σύστημα.

Και το Internet από τους νέους ξεκίνησε, αλλά καθιερώθηκε και εξαπλώθηκε για τα καλά, όταν έγινε περισσότερο φιλικό και άρχισαν να το χρησιμοποιούν οι μεγαλύτεροι.

Η αγορά σήμερα

Στα κόκκινα βλέπουμε τα πρώτα 9 σε κεφαλαιοποίηση κρυπτονομίσματα. Υποχωρούν από -1,03% το Bitcoin, μέχρι -9,2% το Binance, που τώρα διαπραγματεύεται στα 20,15 δολάρια.