«Βοήθεια» από τις κυβερνήσεις ζητούν οι κεντρικοί τραπεζίτες

Καθώς η ελίτ των κεντρικών τραπεζιτών συγκεντρώθηκε στο Jackson Hole του Wyoming, η Janet Yellen παρείχε τις διαβεβαιώσεις που πολλοί από τους παρευρισκόμενους επιθυμούσαν.

Tα επιτόκια μπορεί να παραμείνουν κολλημένα σε χαμηλά επίπεδα, αλλά η Κεντρική Τράπεζα των ΗΠΑ δεν θα βρεθεί με άδειο οπλοστάσιο, αν χτυπήσει απροσδόκητα μια νέα ύφεση, δήλωσε η επικεφαλής της Federal Reserve στην επίσημη ομιλία της την Παρασκευή.

Αλλά πίσω από το φαίνεσθαι του ετήσιου συμποσίου τραπεζιτών της FED, πολλοί οικονομολόγοι παρέμειναν νευρικοί. Οι συναντήσεις τους τόνισαν τις ανησυχίες για το εάν οι κεντρικές τράπεζες της Δύσης έχουν επαρκή εμβέλεια δράσης προκειμένου να δώσουν ώθηση στην ανάπτυξη χωρίς βοήθεια από άλλα τμήματα της διακυβέρνησης, και τουςπροβληματισμούς αναφορικά με τις προσδοκίες που συσσωρεύονται στους ώμους των αξιωματούχων καθώς μερικοί πειραματίζονται με ριζοσπαστικά μέτρα όπως τα αρνητικά επιτόκια.

Οχτώ χρόνια μετά το κραχ, οι μεγάλες οικονομίες, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ, είναι εγκλωβισμένες σε πληθωρισμό χαμηλότερο του στόχου, σε υπερβολικά χαμηλά επιτόκια και σε οικονομική ανάπτυξη που παραμένει ρηχή. Χωρίς δράση από τους νομοθέτες σε χώρες όπως οι ΗΠΑ, όπου το Κογκρέσο έχει ιστορικό πικρών δημοσιονομικών αδιεξόδων, θα μπορούσαν να παγιδευτούν σε έναν φαύλο κύκλο χαμηλής ανάπτυξης που τις καθιστά εξαιρετικά ευάλωτες όταν έρθει η επόμενη απότομη πτώση.

«Οι κεντρικές τράπεζες έχουν ακόμα βέλη στη φαρέτρα τους, μολονότι μπορεί να μην είναι τόσο αποτελεσματικά όσο ήταν πριν την κρίση», λέει ο Randal Krozner, πρώην ανώτερος αξιωματούχος της Fed o οποίος είναι τώρα καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Chicago Booth School of Business. Παρ' όλα αυτά, «πολλές κεντρικές τράπεζες καλούνται να κάνουν πράγματα που απλά δεν μπορούν να κάνουν. Οι κεντρικές τράπεζες μπορούν να προσπαθήσουν να αντιμετωπίσουν τον αποπληθωρισμό. Οι κεντρικές τράπεζες δεν μπορούν απλά να δημιουργήσουν ανάπτυξη».

Η Loretta Mester, η πρόεδρος της FED του Cleveland, δήλωσε σε μια συνέντευξή της ότι η Κεντρική Τράπεζα των ΗΠΑ μπορεί να βασιστεί σε δοκιμασμένα κατά το παρελθόν εργαλεία, όπως η ποσοτική χαλάρωση και η καθοδήγηση (forward guidance), σε συνδυασμό με τις μειώσεις επιτοκίων, προκειμένου να αντιστρέψει μελλοντική απότομη πτώση.

Ενώ συνάδελφοί της, όπως ο John Williams της Κεντρικής Τράπεζας του San Francisco, έχουν προτείνει ανεπίσημα την ιδέα της αύξησης του στόχου για πληθωρισμό 2% της Fed, αυτή δηλώνει πως είναι ευχαριστημένη με το επίπεδο στο οποίο βρίσκεται τώρα.

Αλλά η κα Mester συμπληρώνει: «Θεωρώ ότι θα είχαμε μια καλύτερη οικονομία, μια πιο ισχυρή οικονομία, αν ήμασταν σε θέση να έχουμε δημοσιονομική πολιτική μαζί με νομισματική πολιτική -ειδικά για εκείνα τα στοιχεία που αφορούν τον μακροπρόθεσμο δυνητικό ρυθμό ανάπτυξης της αμερικανικής οικονομίας».

Στην ομιλία της και η ίδια η κα Yellen ανέφερε την ανάγκη για ισχυρότερους αυτόματους, όπως αποκαλούνται, σταθεροποιητές της αμερικανικής δημοσιονομικής πολιτικής, οι οποίοι θα βοηθούσαν στην αντιμετώπιση μελλοντικών υφέσεων, καθώς επίσης και μεγαλύτερης υποστήριξης πολιτειακές και τοπικές κυβερνήσεις. Tα επιδόματα ανεργίας και οι φόροι μπορούν να χρησιμεύσουν ως τέτοιοι σταθεροποιητές, μειώνοντας τον αντίκτυπο των διακυμάνσεων συνολικά στην οικονομία.

Αλλά εν μέσω θερμότερων πολιτικών πιέσεων στη Fed και από τις δύο κομματικές παρατάξεις και της εκλογικής αναμέτρησης, η κα Yellen δεν δίνει σημάδια ότι ξεκινά μια τολμηρή εκστρατεία δημοσιονομικής μεταρρύθμισης.
Αντίθετα αυτή και άλλοι κεντρικοί τραπεζίτες εστίασαν τη συζήτησή τους στο Jackson Hole στη βελτιστοποίηση των εργαλείων του δικού τους οπλοστασίου. Από αυτή την άποψη, η ομιλία της επικεφαλής της Fed ήταν εξίσου σημαντική για όσα παρέλειψε να αναφέρει -τα αρνητικά επιτόκια-, όσο και για αυτά που είπε.

Οι κεντρικές τράπεζες σε Ευρώπη και Ιαπωνία είναι μεταξύ αυτών που πειραματίζονται με την πίεση των επιτοκίων υπό το μηδέν, σε μια προσπάθεια να ενισχύσουν τις οικονομίες τους και τον πληθωρισμό.

Αλλά οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής στις ΗΠΑ αμφισβητούν το πόσο καλά τα αρνητικά επιτόκια θα μεταφράζονταν οπολύπλοκο χρηματοπιστωτικό τους σύστημα, βαθύτατα εξαρτώμενο όπως είναι από μη τραπεζικούς παίκτες όπως η αγορά αμοιβαίων κεφαλαίων. Η κα Mester λέει ότι θα αντιτασσόταν στην ώθηση των αμερικανικών επιτοκίων σε αρνητικό έδαφος. Άλλοι αξιωματούχοι της Fed είναι επίσης επιφυλακτικοί.

«Τα αρνητικά επιτόκια αυτή τη στιγμή λαμβάνουν ανάμεικτες κριτικές ανά τον κόσμο», δήλωσε ο James Bullard, πρόεδρος της Fed του St Louis. «Δεν νομίζω ότι είναι πολύ πιθανά στις ΗΠΑ».

Έξω από την Αμερική υπάρχουν ανάμεικτες εμπειρίες. Η Τράπεζα της Ιαπωνίας ακόμα παλεύει με την καταπιεσμένη ανάπτυξη και τον πληθωρισμό, παρά την προσθήκη αρνητικών επιτοκίων στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης που εφαρμόζει. Οι μεγάλοι χρηματοοικονομικοί όμιλοι, συμπεριλαμβανομένων συνταξιοδοτικών ταμείων και ασφαλιστικών εταιρειών, θρηνούν για τη ζημία στις αποδόσεις τους λόγω του περιβάλλοντος χαμηλότερων-για-περισσότερο χρόνο επιτοκίων.

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα πιστεύει ότι βλέπει θετικά αποτελέσματα από την πολιτική αρνητικών επιτοκίων της, αλλά ο Benoit Coeure, μέλος του διοικητικού συμβουλίου της ECB, δήλωσε στην ομιλία του στο Jackson Hole πως η αντισυμβατική δημοσιονομική πολιτική ενδέχεται να προκαλέσει ανεπιθύμητα αποτελέσματα. «Δεν μπορούμε να αποκλείσουμε μια κατάσταση στην οποία οι παρενέργειες θα είναι τέτοιες ώστε οι αρνητικές συνέπειες να επικρατήσουν», προειδοποίησε.

Το αν τα αρνητικά επιτόκια είναι χρήσιμα, μπορεί να εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το εκάστοτε χρηματοπιστωτικό σύστημα. Ο Markus Brunnermeister, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Princeton, εξετάζει το ενδεχόμενο πως όσο μειώνονται τα επιτόκια τόσο γίνονται αντιπαραγωγικά εξαιτίας του τρόπου που αλληλοεπιδρούν με το τραπεζικό σύστημα και την τοπική νομοθεσία.

Η συμβουλή του προς του κεντρικούς τραπεζίτες: «Ναι, μπορείτε να πάτε στα αρνητικά, αλλά ελέγξτε το τραπεζικό σας σύστημα πριν το κάνετε, και μην το κάνετε για υπερβολικά πολύ καιρό, και κάντε το με τη σωστή σειρά».

O Peter Henry, κοσμήτορας στο Stern School of Business της Νέας Υόρκης, υποστηρίζει ότι οι κεντρικοί τραπεζίτες ακόμα διαθέτουν τα εργαλεία να στηρίξουν την οικονομία, αλλά δεν μπορούν να παρέχουν το εφαλτήριο για ανάπτυξη, όταν δεν υπάρχει δράση από τους υπεύθυνους για τη χάραξη πολιτικής σε τομείς όπως το μεταναστευτικό, το εμπόριο και η φορολογική μεταρρύθμιση. «Τα αρνητικά πραγματικά επιτόκια δεν έχουν ακόμη πυροδοτήσει ενίσχυση των επενδύσεων. Γι' αυτό κάποιος πρέπει να κάνει την ερώτηση αν υπάρχει κάποιο άλλο εμπόδιο», δήλωσε ο οικονομολόγος.

Ο Augustin Carstens, ο επικεφαλής της Τράπεζας του Μexico, είπε ότι και άλλα τμήματα του κράτους πρέπει να παρέμβουν. «Αυτό που καταλαβαίνουμε από αυτές τις συζητήσεις είναι ότι φτάνουμε κάπως στα όρια. Σε πολλές χώρες ο ακτιβισμός της νομισματικής πολιτικής έχει κάνει τον κύκλο του».

© The Financial Times Limited 2016. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation