"Υπουλος" χειμώνας παραμονεύει την ευρωζώνη

Όλα τα ζητήματα που είχαν υποσχεθεί οι Ευρωπαίοι να λύσουν μέχρι τα τέλη του έτους είτε αναβλήθηκαν είτε ξεπεράστηκαν "ελαφρά". Όσο η αδράνεια θριαμβεύει, οι διαφωνίες κακοφορμίζουν και μολύνουν κάθε συζήτηση.

Δημοσιεύθηκε: 30 Νοεμβρίου 2012 - 07:52

Peter Spiegel (Bρυξέλλες)

Υπουλος χειμώνας παραμονεύει την ευρωζώνη

Μήπως η Ευρώπη οδεύει προς έναν χειμώνα δυσαρέσκειας;

Μπορεί να ακούγεται αγενές το ερώτημα, με δεδομένη την ανέλπιστη ηρεμία που επικρατεί στις αγορές της ευρωζώνης τους δύο τελευταίους μήνες. Πράγματι, το κόστος δανεισμού της Ιταλίας για 10ετή ομόλογα διολίσθησε στο 4,6% χθες, στο χαμηλότερο σημείο δύο ετών, ενώ της Ισπανίας έπεσε στα επίπεδα του Απριλίου.

Όμως, κάτω από την επιφανειακή ηρεμία, επικρατεί μεγάλη δυσαρέσκεια στις Βρυξέλλες και στις εθνικές πρωτεύουσες. Αφορά την επιστροφή του επικίνδυνου εφησυχασμού, όπως πιστεύουν ορισμένοι κορυφαίοι ηγέτες, στους διαδρόμους εξουσίας της Ευρώπης. Η κατάσταση θυμίζει τις αρχές του έτους, όταν οι ανταλλαγές συγχαρητηρίων μετατράπηκαν γρήγορα σε πανικό, καθώς η Ισπανία και η Ιταλία ωθούνταν στο χείλος της διάσωσης.

Όλα σχεδόν τα κύρια ζητήματα που είχαν υποσχεθεί οι Ευρωπαίοι ηγέτες να λύσουν μέχρι τα τέλη του έτους -να τακτοποιήσουν τη διάσωση της Ελλάδας, να βοηθήσουν την Ισπανία με ένα πρόγραμμα αγορών ομολόγων που υποστηρίζει η ΕΚΤ, να ολοκληρώσουν το πρώτο βήμα της «τραπεζικής ένωσης» της ευρωζώνης, να συμφωνήσουν στον νέο 7ετή προϋπολογισμό της Ε.Ε.- είτε τα ανέβαλαν είτε απέφυγαν τις δύσκολες αποφάσεις.

Στην πραγματικότητα, το μόνο πάνω στο οποίο συμφώνησαν οι κορυφαίοι αξιωματούχοι είναι γιατί δεν επιτεύχθηκε συμφωνία πάνω σε κανένα ζήτημα: χωρίς την πίεση των αγορών, οι πολιτικοί ηγέτες δεν έχουν κίνητρα να δράσουν.

«Το μόνο που κάνει την Ε.Ε. να κινείται είναι οι αγορές», δήλωσε ένας ανώτατος Ευρωπαίος αξιωματούχος που ασχολείται με όλα τα παραπάνω ζητήματα. «Αυτές οι αποφάσεις είναι δύσκολες και οι πολιτικοί δεν θέλουν να λαμβάνουν δύσκολες αποφάσεις, αν δεν είναι απαραίτητο».

Η αδράνεια, όμως, έχει επιπτώσεις. Η πιο προφανής επίπτωση, την οποία μάλιστα επικαλούνται συχνότερα οι Ευρωπαίοι ηγέτες, είναι ότι η καθυστέρηση δεν τους αφήνει να βγουν πραγματικά μπροστά από τις αγορές, ώστε οι ιδιώτες επενδυτές που παίζουν κρίσιμο ρόλο στην πορεία της ευρωζώνης, να πειστούν να επιστρέψουν με το ρευστό τους.

Ο Όλι Ρεν, ο συνήθως ατάραχος επίτροπος της Ε.Ε., ξέσπασε σε μια σπάνια συναισθηματική έξαρση, επιμένοντας ότι η συμφωνία μεταβολής της ελληνικής διάσωσης (η τέταρτη επανάληψη της διάσωσης μέσα σε δύο χρόνια) έδειξε πράγματι ότι επιτέλους η ευρωζώνη λειτουργεί προκαταβολικά.

«Για μεγάλο διάστημα, κάποιοι κατηγορούσαν εμάς, κατηγορούσαν την Ε.Ε., την ευρωζώνη, ότι μένει πίσω από τις εξελίξεις… Ε, λοιπόν, θέλω να πω σε όσους συνεχίζουν να προβλέπουν ή να ποντάρουν σε Grexit ότι αυτοί είναι που μένουν πολύ πίσω από τις εξελίξεις», είπε ο Ο. Ρεν.

Όμως, από πολλές απόψεις, η ελληνική συμφωνία ήταν σύμπτωμα της γενικότερης ασθένειας.

Αντί να παραδεχτούν ότι η Αθήνα είναι πολύ δύσκολο να αναδυθεί ποτέ από το διαρκώς αυξανόμενο δανειακό της βάρος και να συμφωνήσουν σε σοβαρές περικοπές, οι ηγέτες της ευρωζώνης μπάλωσαν ένα σχέδιο ανακούφισης χρεών, γεμάτο από υποθέσεις που ακόμη και οι διαπραγματευτές παραδέχτηκαν ότι θα πρέπει να ξαναμελετήσουν μέχρι να λήξει η διάσωση.

Το ίδιο ισχύει για την Ισπανία. Οι πολιτικοί στη Μαδρίτη και στο Βερολίνο κάνουν δύσκολο το αίτημα για ευρωπαϊκή βοήθεια, τόσο για την Ισπανία που ζητάει και φοβάται ότι θα χάσει τον έλεγχο, όσο και για τη Γερμανία, που πληρώνει και αιμορραγεί κάθε φορά που η Bundestag καλείται να εγκρίνει παραπάνω βοήθεια. Τα συγκριτικά χαμηλά επιτόκια δανεισμού διευκολύνουν ακόμη περισσότερο τα επιχειρήματα υπέρ της καθυστέρησης.

Όμως, η ισπανική οικονομία συνεχίζει να «κλατάρει» και θα ήταν λογική απόφαση να αναλάβουν δράση τώρα, για να τονωθεί η ανάπτυξη. Αντιθέτως, το να ζητηθεί απεγνωσμένα βοήθεια μέσα σε κατάσταση πανικού θα έδειχνε πράγματι πανικό.

Η πιο ύπουλη επίπτωση της αναποφασιστικότητας, όμως, είναι ότι οι διαφωνίες κακοφορμίζουν και βαθαίνουν. Οι διαφορές που πλακώνουν την ευρωζώνη -οι Νότιοι που ζητούν άμεση ανακούφιση εναντίον των Βόρειων, που θέλουν τη μακροπρόθεσμη θεσμοθέτηση- φαίνεται ότι πλέον μολύνουν κάθε συζήτηση. Και γίνονται όλο και πιο προσωπικές.

Είτε πρόκειται για τις «σπόντες» ανάμεσα στην Άγκελα Μέρκελ της Γερμανίας και τον Φρανσουά Ολάντ της Γαλλίας, που ακούγονται όλο και περισσότερο δημόσια, είτε για την πικρία απέναντι στον Ντέιβιντ Κάμερον της Βρετανίας και τις απειλές του για βέτο, είτε για την οργή με την αναποφασιστικότητα του Μαριάνο Ραχόι της Ισπανίας, η γεύση που αφήνει κάθε συνάθροιση στις Βρυξέλλες είναι ξινή.

Δεν είναι καινούριες αυτού του είδους οι εντάσεις στις Βρυξέλλες. Αλλά τώρα κλιμακώνονται και γίνονται μια ύπουλη καχυποψία ανάμεσα στους ηγέτες και τους αξιωματούχους τους, ανάμεσα στους ευρωπαϊκούς θεσμούς και μεταξύ των ψηφοφόρων και των ηγετών, η οποία καταστρέφει την έννοια του κοινού σκοπού που απεγνωσμένα χρειάζεται η Ευρώπη για να λύσει τα προβλήματά της.

To Εuro2day.gr ενθαρρύνει τον διάλογο και την έκφραση απόψεων από τους αναγνώστες. Σχολιάστε το άρθρο και πείτε την άποψή σας δημόσια για όσα συμβαίνουν και μας αφορούν όλους. Αν θεωρείτε το άρθρο σημαντικό, διαδώστε το με τα εργαλεία κοινωνικής δικτύωσης.

© The Financial Times Limited 2012. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation