Ο πλανήτης "αγριεύει" με τους πλούσιους

H κρίση έχει αυξήσει δραματικά το χάσμα ανάμεσα στους πλούσιους και τους υπόλοιπους στη Δύση, αλλά όχι μόνο. Το... στριπτίζ στην Κίνα, το δόγμα Ολάντ, οι κινήσεις των ΗΠΑ και οι αντιδράσεις της κοινωνίας.

Δημοσιεύθηκε: 7 Αυγούστου 2012 - 07:47

Gideon Rachman

Ποτέ δεν είναι καλό σημάδι όταν οι πολιτικοί αρχίζουν να προσφεύγουν στον πατριωτισμό των φορολογούμενων. Υπερασπιζόμενος την πρόσφατη απόφαση της γαλλικής κυβέρνησης να αυξήσει τον ανώτατο φόρο εισοδήματος στο 75%, ο υπουργός Οικονομικών Pierre Moscovici είπε στη Le Monde: "Δεν είναι τιμωρία, είναι πατριωτικό μέτρο". Οι πλούσιοι, εξήγησε, έχουν την ευκαιρία να έχουν μια "εξαιρετική συμβολή" στην επίλυση των προβλημάτων της χώρας. Είμαι σίγουρος ότι νιώθουν ευγνώμονες.

Η Γαλλία σίγουρα παίρνει μεγάλο ρίσκο ανεβάζοντας τους φόρους τόσο υψηλότερα από αυτούς των γειτόνων της. Αλλά θα ήταν λάθος να εμφανίσουμε την κυβέρνηση Hollande σαν δεινόσαυρους σοσιαλιστές. Η αλήθεια είναι ότι η γαλλική κυβέρνηση βρίσκεται στο άκρο μιας νέας διεθνούς επίθεσης κατά των πλουσίων, που ξανασχεδιάζει την πολιτική από την Ευρώπη, μέχρι τις ΗΠΑ και την Κίνα.

Ο David Cameron, ο Βρετανός πρωθυπουργός, έχει προσφερθεί να απλώσει το κόκκινο χαλί για τους Γάλλους φορολογικούς εξόριστους. Ακόμη όμως και στη Βρετανία, όπου ο ανώτατος φόρος είναι 45%, επικρατεί μια νέα ανταγωνιστική διάθεση κατά των πλουσίων. Ούτε οι συντηρητικοί πολιτικοί τολμούν πλέον να υπερασπιστούν τους μισθούς των τραπεζιτών.

Στις ΗΠΑ, εν τω μεταξυ, ο Barack Obama δηλώνει στην προεκλογική εκστρατεία του ότι θα αυξήσει τους φόρους "στους εκατομμυριούχους και δισεκατομμυριούχους". Είναι αλήθεια ότι οι αυξήσεις φόρων που θέλει ο Αμερικανός πρόεδρος είναι αστείες σε σχέση με τα γαλλικά στάνταρ. Ο Β. Obama θέλει απλώς να αυξήσει τον ανώτατο φόρο από το 35% στο 39,6% καθώς και να αυξήσει τους φόρους στα κέρδη κεφαλαίου και στα μερίσματα.

Όμως, η φιλοσοφία του προέρχεται από την επιτυχή εκστρατεία του Hollande στη Γαλλία. Η τακτική του μπορεί να είναι ριψοκίνδυνη γιατί οι Αμερικανοί παραδοσιακά θεωρείται ότι θαυμάζουν τον πλούτο, αντί να τον φθονούν. Όμως, οι υπεύθυνοι του Obama διαβάζουν τις δημοσκοπήσεις. Με διαφορά 64% έναντι 33%, οι Αμερικανοί τάσσονται υπέρ της αύξησης φόρων σε όσους κερδίζουν πάνω από 250.000 δολάρια.

Οι πολιτικές ευαισθησίες για το χάσμα ανάμεσα στους πλούσιους και τους υπόλοιπους δεν περιορίζονται στη Δύση. Ο τρόπος ζωής των πλούσιων και ισχυρών είναι σήμερα το πιο ευαίσθητο κι επικίνδυνο θέμα και στην κινεζική πολιτική.

Το website του Bloomberg News πρόσφατα κόπηκε στην Κίνα, προφανώς ως τιμωρία για τη δημοσίευση άρθρου σχετικά με τον οικογενειακό πλούτο του Xi Jinping, που σύντομα θα αναλάβει νέος πρόεδρος της χώρας. Σε ένα άλλο περιστατικό, κατά τη διάρκεια διαμαρτυρίας για τη μόλυνση σε μεγάλη πόλη, ο κόσμος στράφηκε εναντίον τοπικού συμβούλου, απαιτώντας να μάθει τι μάρκα κοστούμι φορούσε. "Όταν ανακάλυψαν ότι είναι μια ακριβή ιταλική μάρκα, τον έγδυσαν μέχρι τα εσώρουχα", μεταδίδει το BBC.

Γιατί συμβαίνουν όλα αυτά; Όπως γράφει πρόσφατα η Zanny Minton Beddoes στον The Economist, "η πλειονότητα των πολιτών του πλανήτη ζει σήμερα σε χώρες όπου το χάσμα ανάμεσα στους πλούσιους και τους υπόλοιπους είναι πολύ μεγαλύτερο απ’ όσο ήταν μια γενιά πριν". Η τάση είναι πολύ πιο ακραία στη Δύση. Όπως τονίζει η Minton Beddoes, στις ΗΠΑ "το ποσοστό του εθνικού εισοδήματος που κατευθύνθηκε στο πλουσιότερο 1% τριπλασιάστηκε από το 8% στη δεκαετία του 1970 στο 24% το 2007".

Εν τέλει, αυτού του είδους η αλλαγή τάσης θα προκαλέσει πολιτική μεταστροφή. Το έναυσμα γι' αυτήν την αντίδραση είναι η Μεγάλη Ύφεση, που έχει αυξήσει τις πιέσεις στο βιοτικό επίπεδο των κοινών θνητών, ενώ παράλληλα εξέθεσε τις καταχρήσεις στην κορυφή.

Οι πολιτικοί της Δύσης, από τον Barack Obama, έως τον Francois Hollande, προσπαθούν να αντιληφθούν και να οδηγήσουν αυτήν τη νέα τάση. Στην Ασία, που δεν υπέφερε τόσο από την κρίση, το internet και τo microblogging έχουν διευκολύνει τη μετάδοση πληροφοριών και ενισχύουν την αγανάκτηση για την ψαλίδα ανάμεσα στους σκληρά εργαζόμενους και τους πολύ πλούσιους.

Αν αυτή η νέα τάση δυναμώσει, θα φέρει το τέλος μιας εποχής με χαμηλότερους φόρους, απορρύθμιση και αύξηση της ανισότητας, που άρχισε στα τέλη της δεκαετίας του 1970, με την ανάδειξη της Margaret Thatcher και του Ronald Reagan στη Δύση και του Deng Xiaoping στην Κίνα. Όταν η Lady Thatcher ανέλαβε το 1979, ο ανώτατος φόρος εισοδήματος στη Βρετανία ήταν 83%. Τον μείωσε πρώτα στο 60% και μετά στο 40% όπου έμεινε μέχρι την κρίση. Ο Reagan κληρονόμησε ανώτατο φόρο 70% και τον μείωσε στο 50% και εν τέλει στο 28%. Στην Κίνα ο Deng Xiaoping συνέλαβε το πνεύμα των καιρών με τη φράση "είναι μεγαλειώδης ο πλουτισμός".

Τώρα έρχεται μια νέα παγκόσμια ψυχολογία. Στην Κίνα οι πολιτικοί ηγέτες έχουν κόψει τον ειλικρινή θαυμασμό του πλούτου. Στη Δύση, οι άφραγκες κυβερνήσεις πολύ θέλουν να αυξήσουν τους φόρους στους, αντιδημοφιλείς πλέον, πλούσιους. Το ερώτημα είναι αν αυτό γίνεται μέσα στην παγκοσμιοποίηση. Όπως σημειώνει ο κ. Cameron χωρίς κανένα τακτ, όποια κυβέρνηση αυξήσει τους φόρους πολύ και γρήγορα κινδυνεύει να διώξει κεφάλαια και επιχειρήσεις. Οι υπερπλούσιοι έχουν κινητικότητα και πολύ καλούς συμβούλους.

Όσοι απλώς τη βγάζουν καλά, όμως, πιθανότατα θα δυσκολεύονται όλο και πιο πολύ να αποφύγουν τη νέα πίεση για υψηλότερους φόρους σε όλη τη Δύση. Ο James Callaghan, τον οποίο νίκησε η Σιδηρά Κυρία το 1979, σχολίασε: "Υπάρχουν φορές, ίσως κάθε 30 χρόνια, όπου γίνεται τεράστια μεταβολή στην πολιτική". Κοντά 30 χρόνια μετά την εποχή Thatcher - Reagan, μια άλλη τεράστια αλλαγή γίνεται πάνω μας.

* To Εuro2day.gr ενθαρρύνει τον διάλογο και την έκφραση απόψεων από τους αναγνώστες. Σχολιάστε το άρθρο και πείτε την άποψή σας δημόσια για όσα συμβαίνουν και μας αφορούν όλους. Αν θεωρείτε το άρθρο σημαντικό, διαδώστε το με τα εργαλεία κοινωνικής δικτύωσης.

© The Financial Times Limited 2012. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation