Γιατί οι ευρωσκεπτικιστές κερδίζουν στα σημεία

Δεν θέλω, αλλά πρέπει να παραδεχθώ ότι οι ευρωσκεπτικιστές είναι πιο συνεπείς στις θέσεις τους, λέει ο κ. Munchau. Είναι αυταπάτη να πιστεύουμε ότι η Ιταλία θα ξεπληρώσει 1 τρισ. και πως η τραπεζική ένωση δεν έχει επιπτώσεις.

Δημοσιεύθηκε: 16 Ιουλίου 2012 - 12:32

Wolfgang Munchau

Γιατί οι ευρωσκεπτικιστές κερδίζουν στα σημεία

Υπάρχουν παράξενοι παραλληλισμοί ανάμεσα στη συζήτηση που διεξήχθη στη Βρετανία κατά τη δεκαετία του 1990 για την ένταξή της στο ευρώ και στη συζήτηση που διεξάγεται σήμερα στον ευρωπαϊκό Βορρά.

Τότε, οι πολέμιοι της ευρωζώνης στη Βρετανία επισήμαναν τα ελαττώματα του οικοδομήματος του ευρώ -σε μία ανάλυση που αποδεικνύεται σωστή- και επίσης σωστά προέβλεψαν ότι μακροπρόθεσμα για να πετύχει το ευρώ θα πρέπει να υπάρξει και πολιτική ενοποίηση.

Υπήρξε βεβαίως και ο συναισθηματικός παράγοντας για το εάν θα υπάρχει η εικόνα της βασίλισσας στο χαρτονόμισμα. Ήταν, όμως, μία θέση συνεπής. Δεν είναι η δική μου θέση, αλλά θυμάμαι ότι τότε είχα παραδεχθεί πως εάν δεν γίνει αποδεκτή η πολιτική ενοποίηση λογικά δεν θα πρέπει να γίνει αποδεκτό ούτε το ευρώ. Ουδέποτε υπήρξαν πραγματικά οικονομικά επιχειρήματα για το ενιαίο νόμισμα.

Η φιλοευρωπαϊκή παράταξη στη Βρετανία, αντιθέτως, ήταν παθητική. Στήριξε την πολιτική της στο επιχείρημα ότι οι ευρωσκεπτικιστές υπερέβαλλαν και πως το ενιαίο νόμισμα δεν ήταν κάτι τόσο σημαντικό. Σε κάθε περίπτωση, έλεγαν, ήταν προς το συμφέρον της Ευρώπης να παραμείνει στην καρδιά αυτής, ό,τι κι αν μπορεί να σημαίνει αυτό. Ένας φιλοευρωπαίος νέος βουλευτής μου είχε πει τότε ότι θα ήταν αδύνατον να μιλήσει κανείς στη Βρετανία για πολιτική ενοποίηση, κατά συνέπεια μία καλή εναλλακτική λύση θα ήταν μια εκστρατεία που να υποβιβάζει τη σημασία και τις συνέπειες του εγχειρήματος.

Έχουν περάσει δεκατρία χρόνια. Την προηγούμενη εβδομάδα, περισσότεροι από 200 οικονομολόγοι, με πρωτοβουλία του Hans-Werner Sinn, του επικεφαλής του γερμανικού οικονομικού ινστιτούτου Ifo, που είναι ο πλέον ευρωσκεπτικιστικός οργανισμός, υπέγραψαν μία επιστολή. Δεν ζητούν ακόμη την αποχώρηση από το ευρώ, αλλά οι προτάσεις τους δεν συνάδουν με ένα μοντέλο όπου η ευρωζώνη συνεχίζει υπό την παρούσα μορφή. Η επιστολή επικεντρώθηκε στην τραπεζική ενοποίηση και στο πώς θα ανοίξει τον δρόμο για τη δημοσιονομική ενοποίηση και για κατανομή μεγάλου μέρους του δημοσιονομικού βάρους.

Μία δεύτερη «παράταξη» οικονομολόγων απάντησε μια μία άλλη επιστολή, στην οποία υποστήριξε ότι η τραπεζική ενοποίηση είναι η εύλογη συνέχεια σε μία νομισματική ένωση. Πως αυτή καθεαυτήν είναι μία σωστή κίνηση. Όπως, όμως, και οι φιλοευρωπαίοι στη Βρετανία τη δεκαετία του 1990, έτσι και οι φιλοευρωπαίοι οικονομολόγοι, τώρα, υποτιμούν τις συνέπειες. Δηλώνουν ότι η τραπεζική ενοποίηση δεν είναι κάτι που θα πρέπει να φοβόμαστε, ότι δεν θα υπάρξουν μεταφορές κεφαλαίων, ότι δεν τίθεται θέμα να αναλάβει η Γερμανία το τραπεζικό χρέος άλλων.

Διαφωνώ με τις απόψεις του κ. Sinn και της ομάδας του. Θα πρέπει, όμως, να παραδεχθώ ότι η θέση του είναι συνεπής. Είναι αντίθετος στη μεταφορά κεφαλαίων και στην τελική δέχεται το ενδεχόμενο διάσπασης της ευρωζώνης.

Η θέση του αποκαλούμενου φιλοευρωπαϊκού κινήματος, από την άλλη, δεν είναι το ίδιο συνεπής. Εάν οικοδομηθεί σωστά η τραπεζική ενοποίηση, τότε βεβαίως θα συνεπάγεται μόνιμες μεταφορές όπως θα συνέβαινε και με μία σωστά καθορισμένη δημοσιονομική ενοποίηση.

Η ιδέα ότι μπορεί να λυθεί η κρίση της ευρωζώνης χωρίς μεταφορές οποιουδήποτε τύπου είναι μία αυταπάτη. Δεδομένου ότι το γερμανικό τραπεζικό σύστημα είναι ισχυρότερο συγκριτικά με το ισπανικό βεβαίως θα συνεπάγεται κάποια ζημία για τη Γερμανία. Εάν υπάρξει ένα κοινό σύστημα εγγύησης καταθέσεων και κοινή ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, αδιαμφισβήτητα θα υπάρξουν μεταφορές κεφαλαίων, όπως ακριβώς γίνονται και τώρα στο πλαίσιο των κρατών-μελών.

Οι φιλοευρωπαϊστές στη Γερμανία, όπως και στη Βρετανία πριν από περίπου 13 χρόνια, ισχυρίζονται ότι είναι πραγματιστές. Γι’ αυτό συμφωνούν με την απόφαση της Angela Merkel να απορρίψει τα ευρωομόλογα. Λένε πως δεν είναι μία πρόταση που θα έχει απήχηση στη Γερμανία. Παρομοίως, συμφωνούν ότι η οικονομική προσαρμογή στην ευρωζώνη δεν μπορεί να είναι συμμετρική και πάλι βάσει του εγχειρήματος ότι δεν είναι μία θέση που θα βρει απήχηση στη Γερμανία. Για τον ίδιο λόγο στηρίζουν όλους τους κανόνες για τα ελλείμματα, παρά το γεγονός ότι ουδέποτε έφεραν αποτέλεσμα. Επίσης, απορρίπτουν αλλαγές στην εντολή της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.

Η πρόταση των οικονομικών συμβούλων της Γερμανίας για την αποκαλούμενη εξαγορά χρέους εμπίπτει στην ίδια κατηγορία. Είναι ένας ακόμη φόρος τιμής στον πραγματισμό. Δείχνει φιλοευρωπαϊκή, αλλά με μία δεύτερη ματιά διαπιστώνει κανείς ότι δεν θα λύσει την κρίση. Ένα ταμείο εξαγοράς χρέους θα ήταν ένα εργαλείο για να συγκεντρωθεί μέρος από το χρέος κάθε χώρας για την έκδοση ομολόγων ευρωζώνης. Η πρόταση όμως κάνει λόγο για αποπληρωμή του χρέους. Αυτό θα μπορούσε να λειτουργήσει για μικρά ποσά, αλλά όχι για το 1 τρισ. ευρώ της Ιταλίας.

Είναι παράλογο να πιστεύει κανείς ότι θα μπορέσει η Ιταλία να πληρώσει το πλεονάζον χρέος της σε 25 χρόνια, εκτός εάν θεωρήσει ότι θα υπάρξει κάποιο θαύμα με διατηρήσιμη εκτίναξη της οικονομικής ανάπτυξης.

Όπως έγινε στη Βρετανία κατά τη δεκαετία του 1990, έτσι και σήμερα η παράταξη των φιλοευρωπαίων στη Γηραιά Ήπειρο αδυνατεί να υπερασπιστεί την άποψη ότι η νομισματική ένωση απαιτεί τραπεζική ενοποίηση, την ελάχιστη δημοσιονομική ενοποίηση και μία πολιτική ένωση με νομοθετική εντολή ανεξάρτητη από τα κράτη-μέλη. Οι ευρωσκεπτικιστές λένε ότι δεν θέλουν τίποτα από όλα αυτά. Οι φιλοευρωπαίοι θέλουν να θολώσουν τα νερά.

Όσο κι αν δεν θέλω να το παραδεχθώ, η ομάδα του κ. Sinn είναι πιο συνεπής από την ομάδα που εκφράζει τον στόχο που και εγώ συμμερίζομαι.

© The Financial Times Limited 2012. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation