Η επόμενη ημέρα της συμφωνίας

Η ελληνική συμφωνία είναι ένα μεγάλο πείραμα που θα καθορίσει μεταξύ άλλων τη μελλοντική μορφή της αγοράς ομολόγων της ευρωζώνης. Δημιουργεί ανακούφιση, αλλά δεν αναιρεί την πολλή δουλειά που μένει ακόμη να γίνει.

Δημοσιεύθηκε: 9 Μαρτίου 2012 - 07:33

Richard Milne

Είναι πολύ περίπλοκη και είναι και πολύ σημαντική. Η ελληνική αναδιοργάνωση χρέους 206 δισ. ευρώ έχει αφήσει τον κόσμο να πνίγεται σε μια θάλασσα από νούμερα, προσπαθώντας να βγάλει νόημα από τη συμφωνία.

Ένα απλό γεγονός όμως είναι ότι, ασχέτως της περιπλοκότητας, η Ελλάδα έχει δομήσει αυτήν τη συμφωνία έτσι ώστε να έχει αρκετή επιτυχία. Η αναδρομική επιβολή ρητρών συλλογικής δράσης, που δίνουν τη δυνατότητα στην απόφαση της πλειοψηφίας των ομολογιούχων να επιβληθεί στο συνολο των επενδυτών, ίσως μοιάζει άδικη για τους αντιρρησίες. Όμως πρακτικώς διασφαλίζει ότι η Ελλάδα θα μπορέσει να υποχρεώσει όλους τους ομολογιούχους του ελληνικού δικαίου να συμμετάσχουν.

Το άμεσο ερώτημα της επόμενης μέρας θα είναι να δούμε πόσα ομόλογα του διεθνούς δικαίου, που καλύπτουν το 14% περίπου των 206 δισ. ευρώ, θα προσφερθούν για ανταλλαγή. Είναι δύσκολο να προσφερθούν αρκετά ώστε να επιτευχθεί το όριο του 95% που έχει δηλώσει το ΔΝΤ ότι είναι απαραίτητο για να μειωθεί το ελληνικό χρέος στο 120% του ΑΕΠ το 2020.
Η Ελλάδα έχει απειλήσει να μην πληρώσει καθόλου τους αντιρρησίες ομολογιούχους του διεθνούς δικαίου. Έτσι μπορεί να ανοίξει τον δρόμο για νομική διαμάχη. Υπάρχει όμως και η προοπτική να αντλήσει περισσότερα η Αθήνα από όσα προβλέπεται απλώς και μόνο αν δεν πληρώσει κάποιους ομολογιούχους.

Όλα αυτά φτάνουν για να προκαλέσουν πονοκέφαλο. Πράγματι, πολλοί επενδυτές έχουν πια κλείσει... διακόπτες καθώς πάσχουν από διετή ασθένεια που ονομάζεται «σύνδρομο ελληνικής κόπωσης». Άλλοι θεωρούν ότι η συμφωνία είναι άσχετη γιατί πιστεύουν ότι η Αθήνα σύντομα θα υποχρεωθεί να κηρύξει κι άλλη στάση πληρωμών, αν θέλει να έχει μια ελπίδα να μειώσει το χρέος της σε διαχειρίσιμα επίπεδα.

Όμως η συμφωνία έχει μεγάλη σημασία για πολλούς λόγους: Πρώτον, πιθανότατα θα λειτουργήσει σαν πείραμα για τυχόν μελλοντικές αναδιοργανώσεις στην ευρωζώνη, παρά τις δηλώσεις των επισήμων περί του αντιθέτου.

Η ανακούφιση από το χρέος που θα αποκομίσει η Ελλάδα πιθανότατα θα αποδειχθεί στο μέλλον τονωτική για τους πολιτικούς σε άλλες χρεωμένες χώρες όπως η Πορτογαλία, ή η Ιταλία, ή η Ιρλανδία, ειδικά όταν θα σταθμίζεται με απαιτήσεις για περισσότερη λιτότητα.

Δεύτερον, η συμφωνία ήδη από αρκετές απόψεις καθορίζει τη μελλοντική μορφή της αγοράς ομολόγων της ευρωζώνης και μάλιστα με όχι ιδιαίτερα υγιή τρόπο. Το ζήτημα της προτεραιότητας στην αποπληρωμή (seniority) είναι μεγάλος φόβος για κάποιους επενδυτές. Η προτεραιότητα που εξασφάλισαν θεσμοί όπως η ΕΚΤ και η European Investment Bank στην εν λόγω συμφωνία ίσως να μην έχει μεγάλη σημασία στις καλές εποχές. Όμως, μέσα σε ένα περιβάλλον όπου οι διεθνείς επενδυτές έχουν αφήσει τις περιφερειακές αγορές ομολόγων στην τύχη τους, η σκέψη ότι υπάρχουν ομολογιούχοι που μπορεί ξαφνικά να αυτοανακηρυχθούν «ανώτεροι» είναι πολύ ενοχλητική.

Η πιθανή χρήση των ρητρών CACs επίσης είναι κάτι που θα πρέπει οι επενδυτές στα κρατικά ομόλογα της ευρωζώνης να συνηθίσουν για όλα τα νέα χρεόγραφα της ευρωζώνης. Αυτό ίσως δεν είναι κακό, αλλά η χρήση τους στην Αθήνα δείχνει το πώς εισάγεται ένα επιπλέον στοιχείο πιστωτικού κινδύνου για τους επενδυτές ομολόγων.

Αν κοιτάξουμε από μια απόσταση, τα μεγάλα ζητήματα στην κρίση της ευρωζώνης παραμένουν άλυτα. Η συμφωνία ανταλλαγής είναι ένα ακόμη βήμα μόνο στη μακρά στρατηγική της Ευρώπης να προσπαθεί να κερδίσει χρόνο.

Είναι γεγονός ότι το κλείσιμο της ελληνικής συμφωνίας μαζί με τη φθηνή ρευστότητα της ΕΚΤ θα επιτρέψουν στους ρυθμιστές να πάρουν ανάσα. Όμως, όπως είπε ένας κεντρικός τραπεζίτης εκτός της ευρωζώνης, «το να κερδίζεις χρόνο αποδίδει μόνο όταν χρησιμοποιείς αυτόν τον χρόνο με κάποιον σκοπό».

Από αυτήν την άποψη, η στρατηγική δεν μπορεί να ανακηρυχθεί απόλυτη επιτυχία, παρά τις περιχαρείς δηλώσεις των Ευρωπαίων ηγετών στην πρόσφατη σύνοδο κορυφής. Εξακολουθούν να πρέπει να διασφαλίσουν ότι το οχυρό για την προστασία της Ιταλίας και της Ισπανίας, κυρίως, είναι επαρκές.

Ο κίνδυνος τώρα, ακόμη και την ώρα όπου η Ελλάδα κλείνει τη συμφωνία με τους πιστωτές της, είναι να επαναληφθεί το γνωστό μοτίβο: οι ρυθμιστές να πετύχουν κάτι, οι αγορές να εφησυχάσουν και να χαθεί ο δυναμισμός πριν τελειώσει η δουλειά. Οι επενδυτές έχουν δείξει υπομονή μέχρι στιγμής στο έτος. Όμως, οι βάσεις πάνω στις οποίες στηρίχτηκε το ράλι στις αγορές ομολόγων της Ιταλίας και της Ισπανίας παραμένουν σαθρές και πολλοί διεθνείς επενδυτές παραμένουν στο περιθώριο.

Θα υπάρξει ανακούφιση όταν η Ελλάδα κλείσει τη συμφωνία ανταλλαγής. Παρ' όλα αυτά, υπάρχει ακόμη σκληρή δουλειά για την υπόλοιπη ευρωζώνη.

© The Financial Times Limited 2012. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation