Η ελληνική ολιγαρχία και τα λάφυρα

Ένα ολιγαρχικό δίκτυο οικογενειών στην Ελλάδα ελέγχει επιχειρήσεις, τράπεζες και media. Έβγαλαν στο εξωτερικό κεφάλαια, υπονομεύουν την κυβέρνηση, ποντάρουν στη δραχμή και στοχεύουν στη λεηλασία της κρατικής περιουσίας.

Δημοσιεύθηκε: 8 Νοεμβρίου 2011 - 11:46

Misha Glenny*

Ιδιότροπος, αναξιόπιστος και ιδεολογικά καθοδηγούμενος είναι κάποια από τα επίθετα που έχουν κατά καιρούς εξαπολυθεί από τον Τύπο για τον κ. Παπανδρέου, ειδικότερα κατά τις τελευταίες του εβδομάδες στην πρωθυπουργία. Προτού υιοθετήσουμε αυτήν την κριτική, θα πρέπει να εξετάσουμε τα κίνητρα των επικριτών. Ο κ. Παπανδρέου, ενώ είχε ξεκινήσει τιτάνιες πολιτικές μάχες στο εσωτερικό και στο εξωτερικό, σιωπηρά προσπαθούσε να αντιμετωπίσει την πλέον δυσεπίλυτη αιτία της ελληνικής τραγωδίας: το έγκλημα και τη διαφθορά.

Καθώς η νέα ελληνική κυβέρνηση θα προσπαθήσει να πείσει την Ευρώπη για την αποφασιστικότητά της να μειώσει το φουσκωμένο Δημόσιο της χώρας, θα πρέπει επίσης να αποφασίσει εάν θα αντιμετωπίσει την πραγματική εγχώρια απειλή: το δίκτυο των ολιγαρχικών οικογενειών που ελέγχουν μεγάλο μέρος του ελληνικού επιχειρείν, τον χρηματοοικονομικό κλάδο, τα media και βεβαίως… τους πολιτικούς.

Από τότε όπου ο κ. Παπανδρέου ανέλαβε την πρωθυπουργία, η κυβέρνησή του προσπαθεί να αντιμετωπίσει τους συνήθεις φοροφυγάδες. Στην ομιλία του στο κοινοβούλιο την Παρασκευή κατέστησε σαφές πόσο βαθιά είναι η ανησυχία του ως προς τις πιο αμφίβολες δραστηριότητες ορισμένων ελληνικών τραπεζών. Ας ελπίσουμε ότι ο έλεγχος της BlackRock, που ζήτησε η τρόικα, θα αποκαλύψει όσα πραγματικά συνέβησαν στο χρηματοοικονομικό σύστημα.

Στην ίδια ομιλία, ο κ. Παπανδρέου αποκάλυψε επίσης δραματικές πληροφορίες για το διαβαλκανικό λαθρεμπόριο, που φέρεται να στοιχίζει στην Ελλάδα περίπου 3 δισ. ευρώ ετησίως. Ανέλυσε λεπτομερώς πόσο καταστροφικές είναι αυτές οι εγκληματικές δραστηριότητες, χωρίς όμως να κατονομάσει όσους εμπλέκονται.

Οι ολιγάρχες έχουν απαντήσει με δύο τρόπους: Πρώτον, επιτάχυναν τη συνήθη πρακτική τους μεταφέροντας τα διαθέσιμα μετρητά τους στο εξωτερικό. Τον τελευταίο χρόνο, μόνο στην αγορά ακινήτων του Λονδίνου, καταγράφηκε εκτόξευση της εισροής ελληνικών κεφαλαίων.

Δεύτερον, κινητοποίησαν ξεσπάσματα υστερίας στα media που ελέγχουν, τα οποία αποκήρυτταν και υπονόμευαν τον κ. Παπανδρέου σε κάθε ευκαιρία, γνωρίζοντας ότι είναι ο λιγότερο προσαρμοστικός στην πολιτική ελίτ της χώρας.

Ο στόχος τους είναι σαφής: περιμένουν να εφορμήσουν στα κρατικά περιουσιακά στοιχεία, τα οποία, βάσει των διαφόρων σχεδίων στήριξης της χώρας, η ελληνική κυβέρνηση θα πρέπει να ιδιωτικοποιήσει.

Με την εγχώρια οικονομία σε ελεύθερη πτώση, οι μετοχές εταιριών με υψηλή αξία -όπως η εταιρία παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας (ΔΕΗ) και η κρατική εταιρία στοιχημάτων (ΟΠΑΠ)- καταρρέουν σταθερά τα δύο τελευταία χρόνια. Το 10% του ΟΤΕ πωλήθηκε στην Deutsche Telekom 7 ευρώ ανά μετοχή, που αντιστοιχεί σε τιμή 75% χαμηλότερη από αυτήν προ τριετίας.

Οι ολιγάρχες περιμένουν για να αγοράσουν αυτά τα κρατικά περιουσιακά στοιχεία σε τιμή που να μην υπερβαίνει το ένα πέμπτο της πραγματικής τους αξίας. Η απόδοση για το ελληνικό δημόσιο θα είναι φτωχή. Οι αγοραστές όμως, σε 5 - 10 χρόνια, θα έχουν στην κατοχή τους μία χρυσοφόρο φλέβα. Ορισμένοι εξ αυτών ποντάρουν σε έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ, ώστε να χρησιμοποιήσουν τα δισεκατομμύρια ευρώ που έχουν συγκεντρώσει εκτός Ελλάδος για να αγοράσουν περιουσιακά στοιχεία σε εξευτελιστικές τιμές δραχμής.

Αυτό που πρέπει να μάθουμε από τις κρίσεις στην Ελλάδα και στην Ιταλία είναι πως η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει ανεχτεί ευρεία διαφθορά, εγκληματικότητα και επιζήμια πολιτική και όχι μόνο στις χώρες της ανατολικής Ευρώπης, αλλά και σε ορισμένες από αυτές του δυτικού ευρωπαϊκού πυρήνα.

Ενώ εμείς οι Ευρωπαίοι παραδίδουμε στον κόσμο μαθήματα για τη σημασία των ευρωπαϊκών αξιών -διαφάνεια, καλή διακυβέρνηση και ανταγωνισμό-, κάνουμε τα στραβά μάτια στο μονοπώλιο του κ. Μπερλουσκόνι στα media της Ιταλίας και στην επιρροή της Camorra στην πολιτική και στο χρόνιο πρόβλημα της ευνοιοκρατίας στην ελληνική οικονομία (για το οποίο η βρετανική και η γερμανική κυβέρνηση είναι πλήρως ενημερωμένες).

Για να αντιμετωπίσει η Ευρώπη την επαπειλούμενη καταστροφή είναι βασικό να ανακοπούν αυτά τα μοντέλα διαφθοράς. Αλλιώς, ούτε η Ελλάδα ούτε η Ιταλία θα μπορέσουν ποτέ να απελευθερωθούν από τη θεσμική σκλήρυνση, που αφήνει ελεύθερο το πεδίο σε αυτές τις πρακτικές. Προτού κοιτάξουμε στον ευρωπαϊκό βορρά για τη λύση, ας δούμε ότι δόθηκαν δισεκατομμύρια δολάρια σε δωροδοκίες από γερμανικές εταιρίες, όπως η Siemens και η Ferrostaal. Αυτές οι δωροδοκίες καταβλήθηκαν για να εξασφαλιστούν επικερδή και υπερτιμημένα συμβόλαια, τα οποία χρηματοδοτούνται από τους αξιοπρεπείς Έλληνες πολίτες που έχουν μεν μικρά έσοδα, αλλά -εν αντιθέσει με τους υπερπλούσιους Έλληνες- πληρώνουν τους φόρους τους.

Για την Ελλάδα το μεγάλο ερώτημα είναι εάν μετά τον κ. Παπανδρέου η χώρα διαθέτει το απαιτούμενο πολιτικό ταλέντο και όραμα για να εισαγάγει σαρωτικές μεταρρυθμίσεις ώστε να αναστήσει τους διαβρωμένους θεσμούς του κράτους και να ανακόψει τη λεηλασία της ελληνικής οικονομίας από τους πιο πλούσιους και ισχυρούς της πολίτες. Και αυτό είναι κάτι που θα πρέπει να αναλογιστούν σοβαρά και οι διεθνείς πιστωτές της χώρας.

*Ο κ. Misha Glenny είναι βραβευμένος ανταποκριτής βρετανικών μέσων ενημέρωσης στα Βαλκάνια από τη δεκαετία του 1980 και συγγραφέας του βιβλίου "The Balkans: Nationalism, War and the Great Powers". Διετέλεσε σύμβουλος ορισμένων ευρωπαϊκών κυβερνήσεων και ήταν επικεφαλής μιας ΜΚΟ για την ανοικοδόμηση της Σερβίας και του Κοσσόβου.

© The Financial Times Limited 2011. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation