Η Γερμανία θα σώσει το ευρώ για να σωθεί η ίδια

Με το ευρώ οι Γερμανοί πάταξαν τις ανταγωνιστικές υποτιμήσεις και "επιδότησαν" τις εξαγωγές τους. Το τίμημα τώρα είναι να δώσουν λεφτά στην περιφέρεια. Θα πληρώσουν για να κρατήσουν το τιμόνι της Ευρώπης.

Δημοσιεύθηκε: 19 Οκτωβρίου 2011 - 12:57

Ian Bremmer

Η Γερμανία θα σώσει το ευρώ για να σωθεί η ίδια

Από παντού πλέον διατυπώνονται προβλέψεις και αναλύσεις για τη διάσπαση της ευρωζώνης. Δεν υπάρχει, όμως, καμία περίπτωση να διαλυθεί η νομισματική ένωση. Οι χώρες της περιφέρειας, όπως η Ελλάδα, θα παραμείνουν και η Γερμανία δεν θα φύγει ποτέ.

Η Γερμανία αντιστοιχεί σε κάτι περισσότερο από το 1% του παγκόσμιου πληθυσμού και σχεδόν στο 9% των παγκόσμιων εξαγωγών. Το κοινό νόμισμα συνδέει την ισχύ της με τη συγκριτική αδυναμία της ευρωζώνης. Το ευρώ είναι σημαντικά πιο αδύναμο από ό,τι θα ήταν το εθνικό νόμισμα της Γερμανίας. Με τον τρόπο αυτόν, πρακτικά, επιδοτούνται οι γερμανικές εξαγωγές, καθιστώντας τα γερμανικά προϊόντα πιο ανταγωνιστικά σε διεθνές επίπεδο.

Η ευρωζώνη είναι ένα ενιαίο εμπορικό σώμα. Με αυτόν τον τρόπο θεσμοθετείται η αποδοτικότητα, διευκολύνονται οι μεταφορές και αντιμετωπίζεται ο προστατευτισμός ανάμεσα στη Γερμανία και στη μεγαλύτερη πηγή ζήτησης για τις εξαγωγές της, την ίδια την ευρωζώνη. Ιστορικά, οι πιο αδύναμες οικονομίες της ευρωζώνης υπονόμευαν τις ισχυρότερες με ανταγωνιστικές υποτιμήσεις νομισμάτων. Η νομισματική ένωση εμποδίζει αυτήν την πρακτική. Εύλογα, το ισοζύγιο πληρωμών της Γερμανίας, ενώ κατέγραφε μικρό έλλειμμα, παρουσιάζει πλέον το δεύτερο μεγαλύτερο πλεόνασμα στον κόσμο.

Είναι κατανοητό ότι οι Γερμανοί έχουν απογοητευτεί από τον κίνδυνο που εγκυμονούν τα πακέτα στήριξης των άσωτων χωρών της περιφέρειας, καθώς δεν αποκλείουν το ενδεχόμενο νέων ελλειμμάτων. Δεν θέλουν να υπογράψουν μία λευκή επιταγή και δεν θα κληθούν να το κάνουν.

Το χρήμα μιλάει: με τη χρηματοδότηση της περιφέρειας, η Γερμανία αγοράζει ηγετικό ρόλο στο ανασχεδιασμένο διοικητικό πλαίσιο της ευρωζώνης. Οι πρόσφατες νομοθετικές μεταρρυθμίσεις, που έγιναν γνωστές ως «six pack», δίνουν μία γεύση του τι θα ακολουθήσει: θεσμοθετημένη δημοσιονομική πειθαρχία και αυστηρές διαδικασίες που θα αποτρέψουν μελλοντικούς κινδύνους. Όλη η ευρωζώνη θα στραφεί στο γερμανικό μοντέλο των πλεονασμάτων, καθώς θα οδηγούμαστε σε μεγαλύτερη δημοσιονομική ενοποίηση και σε μεγαλύτερη γερμανική ισχύ.

Χωρίς τη Γερμανία, η Ευρωπαϊκή Ένωση θα αποσυντεθεί. Όταν θα κοπάσει η καταιγίδα, η Γερμανία θα δει ότι γειτονεύει με κράτη λιγότερο φιλικά, από άποψη οικονομίας, αλλά και ασφάλειας. Βραχυπρόθεσμα, πέρα από τον απρόβλεπτο κίνδυνο μετάδοσης και την κρίση που θα ακολουθήσει, θα δούμε μαζική στροφή κεφαλαίων προς τα γερμανικά ομόλογα, εξέλιξη που θα ασκήσει ασφυκτικές πιέσεις στην πραγματική συναλλαγματική ισοτιμία, αποδεκατίζοντας τις εξαγωγές και την ανταγωνιστικότητα της χώρας. Με άλλα λόγια, ο κόσμος θα αγοράζει Bunds και όχι Mercedes-Benz. Το νέο γερμανικό μάρκο θα ακολουθήσει την πρόσφατη ανοδική πορεία του ελβετικού φράγκου, αλλά σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό.

Σε γενικές γραμμές, τα γερμανικά κόμματα υποστηρίζουν τη βαθύτερη ευρωπαϊκή ολοκλήρωση για την αντιμετώπιση της κρίσης. Το Φιλελεύθερο Δημοκρατικό Κόμμα, που περιέπλεξε τη φιλοευρωπαϊκή στάση της Γερμανίας, είδε τη δημοτικότητά του να υποχωρεί (από 15% που απέσπασε στις εκλογές του 2009, τώρα οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι μετά βίας θα αποσπάσει το 5% που είναι το ελάχιστο ποσοστό για εκπροσώπηση στο κοινοβούλιο). Οι πολιτικοί τάσσονται αναφανδόν υπέρ της Ευρώπης, υπέρ της ευρωζώνης, ακόμη κι αν διστάζουν να στηρίξουν οικονομικά αυτήν τη θέση. Οι επιχειρηματικοί ηγέτες επίσης στηρίζουν τη μεγαλύτερη ολοκλήρωση στην ευρωζώνη.

Τα μηνύματα από την κοινή γνώμη, όμως, είναι αντιφατικά. Θέλουν οι Γερμανοί να χρηματοδοτήσουν την περιφέρεια; Όχι. Θέλουν το ευρώ; Ναι.

Καθώς βαθαίνει η κρίση, η κοινή γνώμη της Γερμανίας θα κληθεί να αποφασίσει κάτι από τα δύο ή τίποτα από τα δύο. Η απόφαση, όμως, δεν θα είναι εύκολη. Οι πολιτικοί πρέπει να πάρουν επώδυνες αποφάσεις. Και όταν θα κληθούν να τις εξηγήσουν στον λαό της χώρας, τότε θα είναι ίσως η πιο δραματική ημέρα κρίσης που θα κληθεί να αντιμετωπίσει η Γερμανία. Ακόμη κι αν η κοινή γνώμη στραφεί κατά της ευρωζώνης, δεν θα ακολουθήσει η ελίτ της. Το βιοτικό επίπεδο και η οικονομική άνθηση στη Γερμανία είναι δομικά συνδεδεμένα με την Ε.Ε. και το ευρώ. Η σύνδεση αυτή υπάρχει από το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και θα διατηρηθεί.

Τέλος, δεν υπάρχει ούτε ο νομικός μηχανισμός για την έξοδο μιας χώρας από την ευρωζώνη.

Όταν οι Γερμανοί αποφάσισαν να μετάσχουν στην ευρωζώνη ήξεραν ότι υπήρχε ένα τίμημα: η εγκατάλειψη του μάρκου για το ευρώ. Όπως αποδείχθηκε, το τίμημα ήταν τελικά λάφυρο. Τα πολιτικά πλεονεκτήματα της τρέχουσας κατάστασης είναι πασιφανή: η Γερμανία μπορεί να διαμορφώσει τη δημοσιονομική ολοκλήρωση με τους δικούς της όρους, ακόμη κι αν κληθεί να πληρώσει ένα μεγάλο τίμημα.

Ωστόσο, δεν θα είναι εύκολο να τα εξηγήσουν όλα αυτά στον λαό της χώρας. Επίσης, ο δρόμος για την επίτευξη μιας υγιούς ευρωπαϊκής δημοσιονομικής θέσης θα είναι μακρύς και δύσκολος. Ο δρόμος, όμως, περνά μέσα από την ευρωζώνη. Και η Γερμανία θα πληρώσει πολλά για να κρατήσει το τιμόνι.

*Ο κ. Ian Bremmer είναι πρόεδρος του Eurasia Group και συγγραφέας του «The End of the Free Market».

© The Financial Times Limited 2011. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation