Η Ελλάδα είναι το subprime της Ευρώπης

Η ευρωζώνη αντιμετωπίζει τη δυσκολότερη εβδομάδα της 11χρονης ιστορίας της. Η Ελλάδα θα πρέπει να πείσει με ένα νέο τριετές πρόγραμμα. Εάν δεν τα καταφέρει, θα μετατραπεί στο subprime της Ευρώπης.

Δημοσιεύθηκε: 26 Απριλίου 2010 - 09:58

Wolfgang Munchau

Πρόκειται για την πιο σημαντική εβδομάδα στην 11χρονη ιστορία της ευρωζώνης. Έως το τέλος της θα γνωρίζουμε εάν η δημοσιονομική κρίση στην Ελλάδα μπορεί να περιοριστεί ή εάν θα υπάρξει μετάσταση και σε άλλες χώρες της ευρωζώνης.

Έως τότε το ΔΝΤ και η ελληνική κυβέρνηση θα πρέπει να έχουν καταλήξει σε συμφωνία. Υπάρχουν τρία σημεία που αξίζουν ιδιαίτερη προσοχή: Πρώτον και σημαντικότερο, η Ελλάδα θα πρέπει να παρουσιάσει ένα πρόγραμμα που θα εξηγεί λεπτομερώς πώς μπορεί να μετατρέψει το υψηλό πρωτογενές της έλλειμμα σε πρωτογενές πλεόνασμα, χωρίς να ωθήσει την οικονομία σε βαθιά ύφεση. Αυτά που έχω ακούσει, μέχρι στιγμής, από Έλληνες οικονομολόγους είναι πλήρως απογοητευτικά. Οι περισσότερες προτάσεις είναι παλιομοδίτικα λογιστικά "κόλπα", όπως για παράδειγμα η "καταγραφή" της μαύρης οικονομίας στα επίσημα στοιχεία για το ΑΕΠ. Αυτό που θα πρέπει να αναζητήσουμε είναι ένα τριετές πρόγραμμα στο οποίο καταγράφονται λεπτομερώς οι περικοπές δαπανών και οι δομικές μεταρρυθμίσεις.

Δεύτερον, το συνολικό πρόγραμμα βοήθειας θα πρέπει να είναι υψηλότερο από 45 δισ. ευρώ (30 δισ. ευρώ από την ευρωζώνη και τα υπόλοιπα από το ΔΝΤ). Η συνεισφορά της ευρωζώνης είναι μόνο για ένα έτος και δεν βλέπω μεγάλες πιθανότητες η ευρωζώνη να είναι ικανή να αυξήσει αυτό το ποσό είτε τώρα είτε στα επόμενα χρόνια. Ο κ. Axel Weber, πρόεδρος της Bundesbank, εκτίμησε ότι η Ελλάδα θα χρειαστεί 80 δισ. ευρώ καθ’ όλη τη διάρκεια εφαρμογής του προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής. Είναι σωστή εκτίμηση. Αυτό που χρειαζόμαστε να ακούσουμε είναι να υπάρξει δέσμευση για επιπλέον ποσά από τα 45 δισ. ευρώ. Η Ελλάδα θα χρειαστεί στήριξη για τουλάχιστον δύο χρόνια, κατά τη διάρκεια των οποίων τα μέτρα λιτότητας όχι μόνο πρέπει να αποφασιστούν αλλά και να εφαρμοστούν.

Τρίτον, θα πρέπει να παρακολουθούμε τι κατάσταση επικρατεί στη Γερμανία. Αρχικά η κυβέρνησή της προσπάθησε να συνδέσει την παροχή βοήθειας προς την Ελλάδα με την τρέχουσα νομοθεσία, αλλά τελικώς δεν το κατόρθωσε. Ορισμένα μέλη του γερμανικού κοινοβουλίου υποστηρίζουν ότι δεν θα δεχτούν το όλο θέμα και μάλιστα μεταξύ αυτών είναι και το βαυαρικό CSU, δηλαδή το "αδελφό" κόμμα των χριστιανοδημοκρατών της κ. Merkel. Υποστηρίζουν ότι η καλύτερη λύση θα ήταν η Ελλάδα να φύγει προσωρινά από την ευρωζώνη. Σε αυτό το επιχείρημα έχουν τη στήριξη μεγάλου τμήματος νομικών και οικονομολόγων της Γερμανίας.

Το επιχείρημά τους αποτελεί νομική υποκρισία. Αυτοί που το υποστηρίζουν προσποιούνται ότι νοιάζονται για την εφαρμογή της Συνθήκης του Μάαστριχτ και για τη μη παραβίαση του κανόνα "μη διάσωσης". Την ίδια στιγμή, βέβαια, δεν ενοχλούνται που προτείνουν την έξοδο της Ελλάδας από την ευρωζώνη, δηλαδή την παραβίαση ενός άλλου σημαντικού κανόνα της ένωσης. Βάσει των κανόνων που υπάρχουν, δεν μπορεί η Ελλάδα να εξαναγκαστεί να φύγει από την ευρωζώνη. Επιπρόσθετα, η χώρα δεν μπορεί να εγκαταλείψει οικειοθελώς την ευρωζώνη και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Λοιπόν, τι θα συμβεί εάν η Bundestag μπλοκάρει τη βοήθεια; Απλώς η Ελλάδα θα χρεοκοπήσει και αυτό θα θέσει σε κίνδυνο αρκετές γαλλικές και γερμανικές τράπεζες που έχουν επενδύσει σε ελληνικά ομόλογα.

Στα τρία παραπάνω σημεία που αναφέρουμε, για το ένα και το δύο θα έχουμε απαντήσεις έως το τέλος της εβδομάδας. Για το τρίτο σημείο οι συζητήσεις θα διατηρηθούν επί μακρόν. Η κ. Merkel είναι αποφασισμένη να σπρώξει οποιαδήποτε απόφαση μετά την 9η Μαΐου, δηλαδή μετά τις εκλογές στο κρατίδιο της Βόρειας Ρηνανίας - Βεστφαλίας.

Συχνά αναρωτήθηκα, κατά τη διάρκεια της κρίσης, τι θα κόστιζε στους Ευρωπαίους ηγέτες να σταθούν εγκαίρως στο ύψος των περιστάσεων. Υπάρχουν αρκετά προβλήματα συνεργασίας και πολλοί άνθρωποι, οι οποίοι, αν και προσφέρουν συμβουλές, δεν έχουν κατανοήσει πλήρως την κατάσταση και έχουν και λάθος αίσθηση του τι είναι προτεραιότητα. Σε ένα τέτοιο περιβάλλον συμβαίνουν και ατυχήματα. Μέχρι σήμερα ο τρόπος συμπεριφοράς της ευρωζώνης επέτεινε την κρίση. Θα πρέπει να ακούσουμε κάτι που να ικανοποιεί έστω και τις ελάχιστες προβλέψεις μας. Σε διαφορετική περίπτωση, η Ελλάδα θα χρεοκοπήσει και η κρίση θα μεταφερθεί στην Πορτογαλία και αλλού.

Όλες οι δυστυχισμένες οικογένειες δεν είναι δυστυχισμένες για τους ίδιους λόγους. Αυτό ισχύει και στην περίπτωση της Πορτογαλίας, η οποία δεν είναι ίδια με την Ελλάδα. Όμως δεν έχει λιγότερο σοβαρά προβλήματα. Το πρόβλημα της Πορτογαλίας δεν είναι ο δημόσιος τομέας. Το χρέος της χώρας προβλέπεται από την ευρωζώνη ότι θα φθάσει στο 85% του ΑΕΠ φέτος. Είναι υψηλό, αλλά όχι εντυπωσιακό. Βάσει των δικών μου υπολογισμών, το συνολικό χρέος της χώρας φθάνει στο 233% του ΑΕΠ -74% του ΑΕΠ το δημόσιο χρέος και 159% το ιδιωτικό χρέος. Το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών αναμένεται ότι θα είναι χαμηλότερο από το 10% του ΑΕΠ. Πρόκειται για κρίση στον ιδιωτικό τομέα. Και όπως η Ελλάδα και η Ισπανία, η Πορτογαλία έχει χάσει την ανταγωνιστικότητά της από 15% έως 25% σε σύγκριση με τα υπόλοιπα μέλη της ευρωζώνης, κατά την πρώτη 10ετία της στη νομισματική ένωση.

Αυτό που βλέπουμε σήμερα στην Ευρώπη είναι κάτι ανάλογο με την κρίση της δευτερογενούς αγοράς στεγαστικών δανείων στις ΗΠΑ, της αγοράς subprime. Εάν δεν ακούσουμε κάποια πολύ ευχάριστα νέα από την Αθήνα αυτήν την εβδομάδα, πολύ σύντομα θα έρθει η δυσάρεστη έκρηξη.

© The Financial Times Limited 2010. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation