Schauble: Οι αιτίες της ευρωπαϊκής κρίσης

Τους λόγους που η ευρωζώνη οδηγήθηκε σε κρίση παραθέτει σε άρθρο-παρέμβαση στους "F.T." ο υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας, κ. Schauble. Τα μηνύματα που στέλνει προς την Ελλάδα και τους άλλους "παραβάτες".

Δημοσιεύθηκε: 12 Μαρτίου 2010 - 07:34

Wolfgang Schauble*

Schauble: Οι αιτίες της ευρωπαϊκής κρίσης

Η Ελλάδα βρίσκεται σε ένα σταυροδρόμι. Εξαρχής εμείς στην ευρωζώνη έχουμε δεσμευτεί για την πλήρη και στενή παρακολούθηση της οικονομικής και δημοσιονομικής πολιτικής ενός μέλους της νομισματικής ένωσης.

Η ελληνική κρίση είναι μία παραίνεση προς όλους μας να εξαγάγουμε συμπεράσματα και να πάρουμε μαθήματα για τη νομισματική ένωση. Οι σκέψεις μου δεν αφορούν στα μέτρα που χρειάζονται για τη σταθεροποίηση της Ελλάδας. Ούτε στη συζήτηση για τη δημιουργία οικονομικής διακυβέρνησης που θα μας προσφέρει βελτιωμένη συνεργασία στο πλαίσιο της Ε.Ε. Οι σκέψεις μου επικεντρώνονται στο πώς θα κάνουμε πιο αποτελεσματική τη νομισματική ένωση απέναντι σε κρίσεις.

Το ευρώ έχει δείξει ότι είναι μία άγκυρα σταθεροποίησης κατά τη διάρκεια της κρίσης. Μας προστάτευσε από νομισματικά προβλήματα που θα είχαν κάνει ακόμη δυσκολότερη την κατάσταση σε όλη την Ευρώπη. Παρά ταύτα, τα μέλη της ευρωζώνης βρίσκονται σε ένα κρίσιμο σημείο. Τα προβλήματα που προκάλεσε η κρίση είναι περισσότερο εμφανή, καθώς σε ορισμένες χώρες οι αγορές εργασίας έχουν δυσκολίες και το κρατικό χρέος σχεδόν κάθε μέλους έχει ξεπεράσει σημαντικά τα επιτρεπτά επίπεδα.

Υπάρχει μόνο μία λύση: όλα τα μέλη της ευρωζώνης να εφαρμόσουν το σύμφωνο σταθερότητας και ανάπτυξης όσο πιο σύντομα είναι αυτό δυνατόν. Το ξεκαθαρίζω αυτό, γιατί έχω την αίσθηση ότι οι αγορές έχουν κατανοήσει -και το δείχνουν- αυτήν την ανάγκη περισσότερο απ’ ό,τι οι πολιτικοί.

Τεράστιες δομικές αδυναμίες έχουν καταγραφεί σε ορισμένα κράτη της ευρωζώνης, αδυναμίες που θα πρέπει να αντιμετωπιστούν με την εφαρμογή επώδυνων μέτρων. Η παρακολούθηση των οικονομικών και δημοσιονομικών πολιτικών αποδείχτηκε ότι δεν ήταν αποτελεσματική και δεν εφαρμόστηκε ορθά και στην ώρα της. Ως εκ τούτου θα πρέπει να χρησιμοποιήσουμε με καλύτερο τρόπο τα εργαλεία που έχουμε στη διάθεσή μας. Από τώρα και στο εξής ένα μέλος με ιδιαίτερα υψηλό έλλειμμα θα πρέπει να αποκλειστεί από τις κοινοτικές επιδοτήσεις, ιδιαίτερα εάν δεν φροντίζει να βελτιώσει τις αποταμιεύσεις του.

Είναι φανερό ότι οι εποπτικές αρχές της Ε.Ε. δεν είναι ολοκληρωμένες. Η νομισματική ένωση ήταν απροετοίμαστη για τις ιδιαίτερα δύσκολες καταστάσεις που βλέπουμε και για να διορθωθεί αυτό θα πρέπει να υπάρξει καλύτερη παρέμβαση ώστε να αποφευχθούν οι συστημικοί κίνδυνοι.

Εάν ευχόμαστε το ευρώ να είναι σταθερό και ισχυρό -αυτό στο οποίο στηριχτήκαμε και αποφασίσαμε το μάρκο να ενταχθεί υπό το ευρώ- θα πρέπει να προετοιμαστούμε για μεγαλύτερες παρεμβάσεις εντός της ευρωζώνης. Η συνεργασία μεταξύ των κρατών-μελών πρέπει να προχωρήσει περαιτέρω: χρειάζεται να υπάρχει ενεργή συμμετοχή στην πολιτική κάθε κράτους-μέλους.

Κατανοώ ότι θα υπάρξουν σημαντικές πολιτικές αντιδράσεις. Όμως είμαι πεπεισμένος, τουλάχιστον από πλευράς Γερμανίας, ότι η ευρωπαϊκή ενοποίηση, η νομισματική ένωση και το ευρώ είναι η μοναδική επιλογή. Αυτό που έχει σημασία είναι η ικανότητα της Ευρώπης να συνεργάζεται και να αντιμετωπίζει τις δυσκολίες. Για πρώτη φορά, κατέστη σαφές ότι ένα κράτος-μέλος με αδύναμη οικονομία και θεμελιώδη δεδομένα μπορεί να χάσει γρήγορα την εμπιστοσύνη των διεθνών αγορών μόλις εμφανίσει ισχυρά προβλήματα με τον προϋπολογισμό του. Αυτή η κατάσταση δημιούργησε ερωτηματικά για το πώς μπορεί να στηριχτεί ένα κράτος-μέλος και πώς μπορεί να αποφευχθεί η χρεοκοπία του, όταν η κυβέρνησή του προσπαθεί να εφαρμόσει πολιτική επιστροφής σε ορθή πορεία.

Εκ παραδόσεως πρόκειται για περιπτώσεις όπου η παρέμβαση του ΔΝΤ θεωρείται αναγκαία και μάλιστα έχει πραγματοποιηθεί με πολύ καλά αποτελέσματα. Όμως, για ένα κράτος-μέλος της ευρωζώνης μία τέτοια λύση θα ήταν προβληματική από τη στιγμή που υπάρχει θεσμοθετημένη μια συγκεκριμένη δημοσιονομική πολιτική. Ως εκ τούτου, η όποια παρέμβαση του ΔΝΤ δέχεται σκληρή κριτική. Θα ήταν καλύτερο για τα κράτη-μέλη της ευρωζώνης να έχουν φροντίσει να θωρακιστούν έναντι ισχυρών κρίσεων και να έχουν δημιουργήσει την κατάλληλη θεσμική δομή. Θα μπορούσαμε να μάθουμε από τον τρόπο με τον οποίο η Ε.Ε. παρείχε βοήθεια στα κράτη της Ευρώπης που δεν ήταν μέλη της ευρωζώνης.

Τον Μάιο του 2009, ενισχύθηκαν οικονομικά κράτη της κεντρικής και της ανατολικής Ευρώπης που ήταν μέλη της Ε.Ε. Αυτή η κίνηση βοήθησε να αντιμετωπιστούν οι συνέπειες της κρίσης.

Τα μέλη της ευρωζώνης θα μπορούσαν να λάβουν, επίσης, έκτακτη βοήθεια από ένα «Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο» προκειμένου να μειωθεί ο κίνδυνος χρεοκοπίας τους. Όμως αυτό θα έπρεπε να γίνει βάσει σφιχτών όρων και μόνο σε έκτακτες περιπτώσεις και υπό το πρίσμα ότι η κατάρρευση ενός κράτους θα οδηγούσε σε κίνδυνο το σύνολο της ευρωζώνης. Επίσης, θα πρέπει να γίνει σαφές ότι η παροχή βοήθειας θα είναι η έσχατη λύση.

Η λήψη της απόφασης προκειμένου να δοθεί βοήθεια θα πρέπει να πραγματοποιηθεί από το Eurogroup σε συνεργασία με την ΕΚΤ. Θα πρέπει, επίσης, να επιβληθούν κάποιες ποινές και μάλιστα άμεσα. Η προοπτική παροχής βοήθειας συνδυασμένη με σκληρά μέτρα δημοσιονομικής πειθαρχίας θα βοηθούσε ώστε να επιστρέψει η εμπιστοσύνη των αγορών και ως εκ τούτου η κρίση κάποιου κράτους-μέλους δεν θα επιδεινωνόταν ή δεν θα το ωθούσε σε εξ ανάγκης «κλήση» του ΔΝΤ στο μέλλον.

Η έκτακτη, όμως, βοήθεια δεν θα πρέπει ποτέ να θεωρείται δεδομένη. Θα πρέπει, τουλάχιστον σε βάση αρχής, κάποιο κράτος να ξέρει ότι μπορεί να χρεοκοπήσει. Το να βρεθείς αντιμέτωπος με τη σκληρή πραγματικότητα είναι σε πολλές περιπτώσεις η καλύτερη λύση. Η νομισματική ένωση και το ευρώ είναι περισσότερο προστατευμένα όταν παραμένουν ικανά να δράσουν, ακόμη και υπό δύσκολες συνθήκες. Αυτό εξ ανάγκης απαιτεί να αίρεται η δυνατότητα ψήφου ενός κράτους-μέλους στο Eurogroup. Μία χώρα της οποίας η οικονομία είναι σε κρίση και σύγχυση δεν μπορεί να συμμετέχει στις αποφάσεις που αφορούν στις οικονομίες των άλλων κρατών-μελών.

Εάν, δε, μία χώρα της ευρωζώνης δεν κατορθώσει να ισορροπήσει τα δημοσιονομικά της και να ανακτήσει την ανταγωνιστικότητά της, τότε η έσχατη λύση είναι να φύγει από την ευρωζώνη αλλά να παραμείνει μέλος της Ε.Ε.

Το δικαίωμα, δε, ψήφου μιας χώρας θα πρέπει να αίρεται για ένα έτος εάν αποδειχτεί ότι εκ προθέσεως καταπατά τους κανονισμούς και τους νόμους της ευρωζώνης. Η πραγματική έκταση της ελληνικής δημοσιονομικής καταστροφής κατέστη σαφής όταν αποκαλύφθηκε η παραποίηση των στατιστικών στοιχείων το φθινόπωρο που μας πέρασε. Είμαι υπέρ της πρότασης η Eurostat να μπορεί να ελέγχει τα δημοσιονομικά μεγέθη μιας χώρας όταν υπάρχει η υποψία ότι έχουν παραποιηθεί.

Χωρίς αμφιβολία, θέλει ισχυρή πολιτική βούληση για να προσαρμοστείς στους νόμους της νομισματικής ένωσης με ταχύτητα. Όμως δεν υπάρχει εναλλακτική λύση. Πιθανώς να υπάρχουν κάποιοι που πιστεύουν ότι ο σκεπτικισμός τους για το ευρώ δικαιώθηκε. Όμως παραβλέπουν τόσο τη δύναμη της Ευρώπης όσο και τα προβλήματα που υπάρχουν σε άλλες οικονομικές ζώνες της υφηλίου.

Υπάρχει ανάγκη περισσότερης ψυχραιμίας. Το ευρώ είναι το αντίστοιχο του μάρκου σε ό,τι αφορά τη σταθερότητα. Υπάρχει χαμηλός πληθωρισμός και το κόστος χρηματοδότησης είναι χαμηλό. Το ευρώ είναι, πλέον, το δεύτερο πιο σημαντικό νόμισμα τόσο ως επένδυση όσο και ως «συστατικό» των συναλλαγματικών αποθεμάτων. Σε αυτό έχει συμβάλει το γεγονός ότι οι αγορές εμπιστεύονται πολύ την ΕΚΤ. Προκειμένου να διατηρηθεί αυτή η εμπιστοσύνη θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε γρήγορα την κρίση. Αυτή η εμπιστοσύνη αποτελεί ένα πλεονέκτημα για την ευρωζώνη.

Εάν κατορθώσουμε να θέσουμε με επιτυχία σε ορθή πορεία τα δημοσιονομικά μεγέθη των κρατών-μελών της ευρωζώνης, τότε η κρίση μάς έχει αλλάξει προς το καλύτερο.

* Ο κ. Wolfgang Schauble είναι υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας.

© The Financial Times Limited 2010. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation