Περί διαφθοράς και... άλλων δαιμονίων

Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα, 2 στα 5 ανώτατα στελέχη επιχειρήσεων έχουν ζητήσει να δωροδοκήσουν για να κερδίσουν κάποιο project, ενώ πολιτικοί και άλλοι αξιωματούχοι εκτιμάται πως λαδώνονται με 20 - 40 δισ. δολ. ετησίως.

Δημοσιεύθηκε: 21 Σεπτεμβρίου 2009 - 12:32

Samuel Brittan

Το ξέρατε ότι μια παγκόσμια δημοσκόπηση έδειξε πως δύο στα πέντε ανώτατα στελέχη επιχειρήσεων έχουν ζητήσει να δώσουν "φακελάκι" σε κάποια συναλλαγή τους; Οι μισοί από αυτούς υπολογίζουν πως η διαφθορά αύξησε το κόστος των projects κατά τουλάχιστον 10%. Ένας στους πέντε ισχυρίστηκε ότι έχασε συμφωνίες λόγω δωροδοκιών από ανταγωνιστή. Και πάνω από το ένα τρίτο των ερωτηθέντων αισθάνεται ότι η διαφθορά χειροτερεύει.

Επιπλέον, πολιτικοί και άλλοι αξιωματούχοι στις αναδυόμενες αγορές εκτιμάται πως δωροδοκούνται με 20 - 40 δισ. δολάρια ετησίως - ποσό που ισοδυναμεί με το 20% - 40% των επίσημων κρατικών ενισχύσεων.

Αναμφίβολα, η αντίδραση στα ευρήματα αυτά ποικίλει από το "καλά, πού ζεις;" μέχρι το "αυτά κάνει ο καπιταλισμός". Όμως, αν και μπορεί να υπάρξουν αντιρρήσεις ως προς τη μέθοδο που χρησιμοποιήθηκε για την έρευνα, οι εκτιμήσεις είναι μάλλον απίθανο να είναι… τραβηγμένες. Προέρχονται από την τελευταία έκθεση για την παγκόσμια διαφθορά της Transparency International (Τ.Ι.), ενός μη κυβερνητικού οργανισμού -κάθε άλλο παρά… Αριστερού- που υποστηρίζεται από πολλά υψηλόβαθμα στελέχη επιχειρήσεων και έχει ανάδοχο την Ernst & Young.

Πριν μπούμε όμως σε πιο… φιλοσοφικές συζητήσεις, οι περισσότεροι αναγνώστες θα θελήσουν να δουν τις επιδόσεις των δικών τους χωρών στο θέμα της διαφθοράς.

Υπάρχει ένας δείκτης που μετρά την αντίληψη για τη διαφθορά (ή καλύτερα για την αντιδιαφθορά) και στον οποίο 180 κράτη κατατάσσονται "με βάση τον βαθμό στον οποίο ο επιχειρηματικός κόσμος και οι αναλυτές θεωρούν ότι υπάρχει διαφθορά στο Δημόσιο και στους πολιτικούς". Οι χώρες με το υψηλότερο σκορ είναι αυτές που θεωρείται ότι έχουν τη μικρότερη διαφθορά.

Δεν αποτελεί έκπληξη ότι η Δανία, η Νέα Ζηλανδία και η Σουηδία ισοβαθμούν στην πρώτη θέση, με βαθμό 9,3, ενώ ακολουθεί η απολυταρχική Σιγκαπούρη. Χαμηλότερα στη λίστα βρίσκονται η Αυστρία, με 8,1, και η Γερμανία με 7,9. Η Βρετανία και η Ιρλανδία ισοβαθμούν στη 16η θέση, με βαθμό 7,7. Στη 18η βρίσκονται οι ΗΠΑ με 7,3, ενώ η Γαλλία μαζί με τη Χιλή και την Ουρουγουάη είναι στην 23η θέση.

Λίγοι είναι αυτοί που θα εκπλαγούν να δουν τη Σομαλία, τη Βιρμανία, το Ιράκ, το Αφγανιστάν και το Κογκό μεταξύ των τελευταίων 10.

Υπάρχει μια γενικότερη σχέση μεταξύ χαμηλού εισοδήματος και διαφθοράς, με αξιοσημείωτες όμως εξαιρέσεις. Το Μπουτάν, η Μπουτσουάνα και η Ιορδανία είναι χώρες χαμηλού εισοδήματος, που όμως θεωρείται ότι έχουν σχετικά χαμηλά επίπεδα διαφθοράς.

Κάποιοι μπορεί να θεωρήσουν πιο… ενδιαφέροντα τον "δείκτη δωροδόκων", που βαθμολογεί τις 22 "χώρες με τη μεγαλύτερη οικονομική επιρροή", σύμφωνα με την εκτιμώμενη πιθανότητα των εταιριών τους να δωροδοκούν στο εξωτερικό. Στην κορυφή του δείκτη, δυστυχώς αλλά και αναμενόμενα, βρίσκεται η Ρωσία, ενώ η Κίνα, το Μεξικό και η Ινδία ακολουθούν σε μικρή απόσταση. Οι κύριες 11 βιομηχανικές χώρες που επιλέχτηκαν από την Τ.Ι. σχεδόν ισοβαθμούν στον… πάτο και το Βέλγιο -είτε το πιστεύετε, είτε όχι- θεωρείται λιγότερο πιθανό να δωροδοκεί στο εξωτερικό.

Ένα ερώτημα που δημιουργείται είναι γιατί οι ΗΠΑ δεν έχουν υψηλότερη βαθμολογία. Κάποιος συνάδελφος που ασχολείται με αυτά τα θέματα περιγράφει τη νομοθεσία των ΗΠΑ κατά της διαφθοράς ως τον "χρυσό κανόνα" και σε γενικές γραμμές η ανάλυση της Τ.Ι. στηρίζει αυτήν την… ετυμηγορία.

Η πράξη του 1977 για τις Πρακτικές Διαφθοράς του Εξωτερικού αποτέλεσε "την πρώτη αναλυτική απαγόρευση σε οποιαδήποτε χώρα να δωροδοκεί ξένες κυβερνήσεις για επιχειρηματικούς σκοπούς". Και η επιβολή της έχει γίνει ακόμα πιο αυστηρή τα τελευταία χρόνια. Περίπου 46 υψηλόβαθμα στελέχη έχουν διωχθεί ποινικά την τελευταία δεκαετία, κυρίως τα τελευταία τρία χρόνια. Και οι περισσότεροι από αυτούς που καταδικάστηκαν ήταν με... σημαντικές ποινές φυλάκισης.

Ίσως γιατί σε μια τόσο μεγάλη και περίπλοκη οικονομία όπως αυτή των ΗΠΑ κάποιες δωροδοκίες "διαφεύγουν" ακόμα και των πιο αυστηρών ελέγχων. Επίσης, χρειάζεται χρόνος ώστε η πρόσφατα μεγαλύτερη αυστηρότητα να περάσει στη διεθνή αντίληψη. Επιπλέον, οι δείκτες διαφθοράς θα πρέπει αναπόφευκτα να στηρίζονται στην κοινή εκτίμηση. Και η άποψη ότι οι αμερικανικές επιχειρήσεις είναι σκληρές, σε συνδυασμό με τη δυσαρέσκεια για την κυβέρνηση Μπους, μπορεί να επηρεάσει την κατάταξη.

Δυστυχώς, δεν υπάρχουν τέτοιοι γρίφοι όσον αφορά στη Βρετανία. Η έκθεση της Τ.Ι. επιβεβαιώνει την κοινή αντίληψη περί υψηλού επιπέδου διαφθοράς στον κατασκευαστικό κλάδο. Από την εφαρμογή της Συνθήκης του ΟΟΣΑ κατά των δωροδοκιών το 1999 οι ΗΠΑ έχουν παραπέμψει στη Δικαιοσύνη 103 υποθέσεις, η Γερμανία περισσότερες από 40, η Γαλλία 19 και η Βρετανία μόλις 1, μέχρι τα τέλη του 2008.

Αναπόφευκτα, η αναστολή της έρευνας για υπόθεση δωροδοκίας της BAE Systems προκειμένου να εξασφαλίσει μια συμφωνία για αμυντικό εξοπλισμό από τη Σαουδική Αραβία -έπειτα από προσωπική παρέμβαση του κ. Tony Blair- επικρατεί στη Βρετανία. Ο επακόλουθος διορισμός από την ΒΑΕ ανεξάρτητης επιτροπής, της οποίας επικεφαλής τέθηκε ο πρώην υπουργός Δικαιοσύνης κ. Lord Wolf, ήταν καλύτερο από το τίποτα. Το ίδιο μπορεί να ειπωθεί και για τη δημιουργία από 30 ευρωπαϊκές ενώσεις αμυντικής βιομηχανίας κανονισμών για την καταπολέμηση των δωροδοκιών.

Όμως, έχω μία τελευταία ένσταση: Η κυβερνητική "χορηγία" όσον αφορά στην πώληση όπλων σε ύποπτα καθεστώτα θα ήταν ανεπιθύμητη ακόμα και αν δεν υπήρχαν δωροδοκίες. Υπάρχει ο κίνδυνος η υπερβολική έμφαση που δίνεται στις πτυχές της διαφθοράς να αποσπά την προσοχή από το μεγαλύτερο κακό που είναι η ίδια η πώληση όπλων.

© The Financial Times Limited 2009. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation