Γιατί το «πακέτο Obama» δεν θα σώσει τις τράπεζες

Η μόνη σωστή συμβουλή προς τον κ. Obama παραμένει εκείνη που είχαν δώσει οι ίδιες οι ΗΠΑ στους Ιάπωνες το ’90: Παραδεχτείτε την αλήθεια, αναδιοργανώστε το σύστημα και, πάνω απ’ όλα, καταστρέψτε αμέσως τις τράπεζες-«ζόμπι».

Δημοσιεύθηκε: 11 Φεβρουαρίου 2009 - 13:06

Martin Wolf

Γιατί το «πακέτο Obama» δεν θα σώσει τις τράπεζες

Απέτυχε κιόλας η προεδρία του κ. Barack Obama; Υπό κανονικές συνθήκες το ερώτημα θα ήταν γελοίο. Αλλά δεν επικρατούν κανονικές συνθήκες. Επικρατούν πολύ επικίνδυνες συνθήκες.

Σήμερα η νέα κυβέρνηση των ΗΠΑ μπορεί να αποποιηθεί την ευθύνη για όσα κληρονόμησε, αύριο θα είναι εκείνη υπεύθυνη. Σήμερα μπορεί να προσφέρει λύσεις, αύριο θα έχει γίνει η ίδια πρόβλημα. Σήμερα έχει τον έλεγχο των γεγονότων, αύριο τα γεγονότα θα την ξεπεράσουν. Το να μη γίνουν αρκετά είναι πολύ πιο επικίνδυνο από το να γίνουν υπερβολικά πολλά. Εάν δεν δράσει αποφασιστικά, ο Πρόεδρος κινδυνεύει να ξεπεραστεί από τα γεγονότα, όπως ο προκάτοχός του. Και οι ΗΠΑ και ο πλανήτης δεν αντέχουν άλλη μια αποτυχημένη προεδρία.

Τι χρειάζεται; Η απάντηση είναι: επικέντρωση και επιθετικότητα. Εάν ο κ. Obama δεν διορθώσει αυτή την κρίση, οι ελπίδες για την προεδρία του θα χαθούν. Εάν το καταφέρει, θα γράψει μια νέα ατζέντα. Το να ελπίζει για το καλύτερο είναι ανόητο. Θα πρέπει να περιμένει το χειρότερο και να δράσει αναλόγως.

Αλλά οι ελπίδες για το καλύτερο είναι ακριβώς ό,τι βλέπουμε στο πρόγραμμα τόνωσης και -μέχρι στιγμής, όπως κρίνω από τις δειλές δηλώσεις του υπουργού Οικονομικών κ. Tim Geithner- στο πρόγραμμα επιδιόρθωσης των τραπεζών. Μου φαίνεται απίστευτο που ένας δημοφιλής νέος Πρόεδρος, ο οποίος αντιμετωπίζει μια ύφεση από αυτές που εκδηλώνονται κάθε 100 χρόνια, αφήνει το Κογκρέσο να κρίνει το αποτέλεσμα.

Το τραπεζικό σχέδιο μοιάζει να είναι ένα ακόμη προϊόν των αποτυχημένων παρεμβάσεων του τελευταίου ενάμιση χρόνου: αισιόδοξο και αναποφάσιστο. Εάν αποτύχει, η αξιοπιστία του κ. Obama θα καταστραφεί. Είναι η ώρα για αποφασιστική δράση που, σχεδόν σίγουρα, θα λύσει το πρόβλημα. Αλλά δεν τη βλέπουμε.

Από την αρχή, δύο αντικρουόμενες απόψεις επικρατούν για το ποιο είναι το πρόβλημα στο χρηματοοικονομικό σύστημα. Η πρώτη είναι ότι στην ουσία πρόκειται για πανικό. Η δεύτερη ότι υπάρχει πρόβλημα ανεπάρκειας.

Βάσει της πρώτης άποψης, οι τιμές των αποκαλούμενων «τοξικών ενεργητικών» έχουν πέσει κάτω από τη μακροχρόνια αξία τους και σε ορισμένες περιπτώσεις είναι αδύνατον να πωληθούν. Η λύση είναι, λένε πολλοί, να δημιουργήσει η κυβέρνηση μια αγορά, να αγοράσει τα ενεργητικά ή να εγγυηθεί στις τράπεζες για τις ζημίες τους. Αυτή ήταν και η λογική του αρχικού προγράμματος Tarp και του «super-SIV» (special investment vehicle) που είχε προτείνει το 2007 ο πρώην υπουργός Οικονομικών κ. Henry Paulson.

Βάσει της δεύτερης άποψης, ένα μεγάλο κομμάτι χρηματοοικονομικών οίκων είναι ανεπαρκές, μη βιώσιμο: τα ενεργητικά τους αξίζουν λιγότερο από τις υποχρεώσεις τους. Το ΔΝΤ εκτιμά ότι οι πιθανές ζημίες των πιστωτικών χρεογράφων αμερικανικής προέλευσης ανέρχονται σήμερα στα 2.200 δισ. δολ. από 1.400 δισ. δολ. μόλις πέρυσι τον Οκτώβριο. Ανάλογη εκτίμηση έχει κάνει και η Goldman Sachs. Πρόσφατα, ο καθηγητής κ. Nouriel Roubini έκανε την εκτίμηση ότι οι εν λόγω ζημίες θα ανέλθουν στα 3.600 δισ. δολ. Ευτυχώς για τις ΗΠΑ, οι μισές από αυτές τις ζημίες έχουν φορτωθεί στο εξωτερικό. Αλλά ο υπόλοιπος πλανήτης θα αντεπιτεθεί: καθώς η παγκόσμια οικονομία θα εκρήγνυται, οι ογκώδεις ζημίες θα χτυπήσουν πίσω τις αμερικανικές τράπεζες.

Προσωπικώς, δεν έχω αμφιβολία ότι η σωστή άποψη είναι η δεύτερη και, καθώς η παγκόσμια οικονομία θα επιδεινώνεται, τα πράγματα θα χειροτερεύουν. Η απάντηση στο πρόβλημα είναι σαφής: οι ρυθμιστές θα πρέπει να προετοιμαστούν για το χειρότερο…

Η πιο σωστή συμβουλή για τον χειρισμό αυτής της εξαιρετικά δύσκολης κατάστασης παραμένει εκείνη που είχαν δώσει οι ίδιες οι ΗΠΑ στους Ιάπωνες και σε άλλους στη δεκαετία του ’90: Παραδεχτείτε την πραγματικότητα, αναδιοργανώστε τις τράπεζες και, πάνω απ’ όλα, καταστρέψτε τις τράπεζες-«ζόμπι» μεμιάς. Ένα σημαντικό, αλλά δευτερεύον, ερώτημα είναι κατά πόσον η ορθή απάντηση είναι να δημιουργηθούν νέες «καλές τράπεζες», αφήνοντας τις παλαιές να εξαφανιστούν, ή νέες «κακές τράπεζες», αφήνοντας τις «καθαρισμένες» παλαιές τράπεζες να επιβιώσουν. Προσωπικώς κλίνω προς την πρώτη λύση, γιατί η κουλτούρα των παλαιών τραπεζών είναι εξαιρετικά τοξική.

© The Financial Times Limited 2009. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation