Τα μειονεκτήματα του σχεδίου Paulson

Το σχέδιο διάσωσης του H. Paulson πολύ απέχει από το να είναι πανάκεια για τις τράπεζες, τη Wall Street και την οικονομία. Οι "FT" εξετάζουν τα αδύναμα σημεία του σχεδίου διάσωσης από την παγκόσμια κρίση.

Δημοσιεύθηκε: 22 Σεπτεμβρίου 2008 - 10:50

Krishna Guha (Ουάσινγκτον)

Ο υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, κ. Henry Paulson, πιστεύει ότι το να αναλάβει η κυβέρνηση προβληματικά τιτλοποιημένα στεγαστικά δάνεια αξίας 700 δισ. δολαρίων (486 δισ. ευρώ) θα βοηθήσει στο ξεκλείδωμα του χρηματοπιστωτικού συστήματος και θα ομαλοποιήσει την αγορά δανεισμού.

Το σχέδιο είναι φιλόδοξο και βασίζεται στη Fed για στήριξη της ρευστότητας, με βοήθεια από τα φθηνά στεγαστικά δάνεια της Freddie Mac και της Fannie Mae, μία "κουβέρτα" εγγύησης για τα αμοιβαία κεφάλαια και την απαγόρευση του short selling για τραπεζικές μετοχές.

Εάν αυτά τα μέτρα κατορθώσουν να ξεκλειδώσουν το χρηματοπιστωτικό σύστημα, τότε θα υπερσυμπιέσουν την επίδραση από τη μείωση των βασικών επιτοκίων κατά 325 μονάδες βάσης από τη Fed.

Όμως, εγείρονται σοβαρά ερωτήματα για το κατά πόσον το σχέδιο μπορεί να γυρίσει τη βασική δυναμική της πιστωτικής κρίσης, την αρνητική θηλιά χρηματοπιστωτικής και οικονομικής αδυναμίας.

Ακόμη και εάν επιτύχει να μειώσει το ρίσκο της πραγματικά καταστροφικής χρηματοπιστωτικής και οικονομικής κατάρρευσης, όπως ακριβώς συνέβη στην Μεγάλη Ύφεση, δεν φαίνεται να μπορεί να εμποδίσει περαιτέρω προβλήματα στην οικονομία και στις τράπεζες στο μέλλον.

Κορυφαίο στέλεχος της Wall Street υποστηρίζει ότι το σχέδιο Paulson λύνει μόνο το 50% του προβλήματος: αντιμετωπίζει την πίεση στη ρευστότητα δημιουργώντας έναν αγοραστή για μη επιθυμητά πάγια, αλλά εξακολουθεί να αφήνει το τραπεζικό σύστημα σχετικά στεγνό από ικανοποιητικά κεφάλαια.

Το υπουργείο Οικονομικών πιστεύει ότι μόλις οι τράπεζες απαλλαγούν από τα τοξικά πάγιά τους θα είναι ευκολότερο να συγκεντρώσουν νέα κεφάλαια. Όμως, εάν δεν τα καταφέρουν (τουλάχιστον στον επιθυμητό βαθμό), η πιστωτική αποστράγγιση θα συνεχιστεί και η κυβέρνηση, στο μέλλον πιθανώς, να χρειαστεί να ρίξει εκ νέου κεφάλαια στην αγορά.

Όλα τα παραπάνω προϋποθέτουν ότι το νέο κυβερνητικό σχέδιο θα κατορθώσει να επιτύχει τους στόχους του, κάτι το οποίο δεν είναι καθόλου εύκολο.

"Αυτό που θέλουν να κάνουν είναι εξαιρετικά δύσκολο", υποστηρίζει ο κ. Tim Ryan, πρώην επικεφαλής του Resolution Trust Corporation, το οποίο δημιουργήθηκε το 1989 προκειμένου να αντιμετωπίσει τον πανικό που δημιούργησε πιστωτική και δανειακή κρίση.

Θα είναι δύσκολη η εφαρμογή των κινήτρων, ώστε οι τράπεζες να σπεύσουν να συμμετάσχουν, χωρίς όμως να επιβραβεύει τις κακές επενδυτικές αποφάσεις και να περνά το ρίσκο στους φορολογουμένους.

Δεύτερο στέλεχος της Wall Street υποστηρίζει ότι πολλές τράπεζες δεν έχουν αρκετά κεφάλαια, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε περαιτέρω απώλειες και διαγραφές ενεργητικού. Η απουσία αλλαγής στη λογιστική καταγραφή αλλά και στους ισχύοντες ρυθμιστικούς κανόνες, μπορεί να αποτρέψει τις τράπεζες από το να θελήσουν να συμμετάσχουν στο νέο σχέδιο.

Επιπρόσθετα, η έλλειψη κεφαλαίων δεν αφορά μόνο στα τιτλοποιημένα στεγαστικά δάνεια. Εάν αυτό ισχύει, τότε το υπουργείο Οικονομικών θα αναγκαστεί να επωμιστεί και άλλα είδη επενδύσεων. Σε τέτοια περίπτωση τα 700 δισ. δολάρια δεν είναι αρκετά.

Ακόμη και εάν το σχέδιο κατορθώσει να μαζέψει όλα τα προβληματικά στοιχεία από το σύστημα, τα προβλήματα θα παραμείνουν. Το κόστος της διάσωσης μπορεί να ασκήσει πιέσεις στον δημόσιο δανεισμό και πιθανώς στο δολάριο.

Το σχέδιο Paulson δεν καθιστά ευκολότερη την επαναδιαπραγμάτευση στεγαστικών χρεών, τα οποία έχουν κατακερματιστεί σε διάφορα τιτλοποιημένα προϊόντα.

Το πιο σημαντικό, δε, είναι ότι εάν η κυβέρνηση αγοράσει με τις τρέχουσες τιμές θα δημιουργήσει μία μεγάλη "τρύπα" στο παγκόσμιο χρηματοοικονομικό σύστημα, την οποία κάποια στελέχη της Wall Street αποτιμούν στα 500 δισ. δολάρια.

"Το πραγματικό πρόβλημα είναι ότι το πιστωτικό σύστημα έχει πολύ λίγα κεφάλαια", υποστηρίζει ο κ. Raghuram Rajan, καθηγητής στο Chicago Business School και πρώην ιθύνων οικονομολόγος του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ). "Η αγορά παγίων στις τρέχουσες πιεσμένες τιμές που ισχύουν στην αγορά δεν πρόκειται να βοηθήσει".

Προκειμένου να μειώσει το επερχόμενο ρίσκο, η κυβέρνηση μπορεί να στηρίξει τους τραπεζικούς ισολογισμούς και να καταστήσει ευκολότερη την αύξηση κεφαλαίων. Όμως η αύξηση κεφαλαίων θα είναι δύσκολη, με δεδομένες τις δύσκολες συνθήκες που επικρατούν σε ό,τι αφορά τα μελλοντικά τραπεζικά μοντέλα και το υπάρχον καθεστώς ελέγχου.

Ο κ. Ken Rogoff, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ και ένας ακόμη πρώην ιθύνων οικονομολόγος του ΔΝΤ, υποστηρίζει ότι ο προβληματικός τραπεζικός κλάδος θα πρέπει να μειώσει το μέγεθός του, ανεξάρτητα από το τι θα συμβεί στα τοξικά πάγια. "Οι τράπεζες θα συνεχίσουν να αποτυγχάνουν και ως εκ τούτου, εξαιτίας αυτού, το παράπλευρο ρίσκο θα παραμείνει υψηλό".

Ακόμη και αυτοί που αναμένεται ότι θα επιβιώσουν, θα δυσκολευτούν να αυξήσουν τα κεφάλαιά τους εάν, όπως φοβούνται αρκετοί, η παγκόσμια οικονομία βρίσκεται, ήδη, σε κάθετη υποχώρηση. Τέτοιο ενδεχόμενο θα οδηγήσει σε ένα ακόμη κύμα ζημιών στον τραπεζικό κλάδο και θα βαθύνει την πιστωτική αποστράγγιση.

"Ακόμη και εάν υπάρχει το σημείο-καμπής στη χρηματοπιστωτική κρίση, το αντίστοιχο στην οικονομία δεν βρίσκεται και τόσο κοντά", σημειώνει κορυφαίο στέλεχος μεγάλου επενδυτικού ιδρύματος στους "Financial Times".

Εάν τα ιδιωτικά κεφάλαια δεν ακολουθήσουν, τότε οι διάδοχοι του κ. Paulson θα πρέπει να αυξήσουν τη βοήθεια. Ο κ. Rajan προτείνει να επιβληθούν στις τράπεζες η απαγόρευση παροχής μερισμάτων και παράλληλα η υποχρεωτική αύξηση κεφαλαίων.

Κάποιοι προτείνουν ένεση κρατικών κεφαλαίων στο τραπεζικό σύστημα, όπως ακριβώς συνέβη στις περιπτώσεις διάσωσης σουηδικών και ιαπωνικών τραπεζών, πιθανώς με αντάλλαγμα προνομιούχες μετοχές.

© The Financial Times Limited 2008. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation