Οι εκλογές στις ΗΠΑ βάζουν στην πρίζα Μόσχα και Πεκίνο

Η επίθεση που ξεκίνησε αυτή την εβδομάδα στην ιρακινή πόλη της Μοσούλης υπογραμμίζει το γεγονός ότι οι επόμενοι τρεις μήνες θα είναι μια επικίνδυνη περίοδος για τη διεθνή πολιτική σκηνή.

Οι πολεμικές συρράξεις έχουν ενταθεί στη Μέση Ανατολή. Το κλίμα ανάμεσα στη Ρωσία και τη Δύση επιδεινώνεται και οι σχέσεις ανάμεσα στην Κίνα και τους γείτονες της στην Ασία περιπλέκονται. Όλα αυτά συμβαίνουν ενώ οι ΗΠΑ είναι απορροφημένες από την κόντρα Κλίντον-Τραμπ και τη διαδικασία μετάβασης σε ένα νέο πρόεδρο.

Για τη Ρωσία και την Κίνα -δύο χώρες που είναι εμφανώς δυσαρεστημένες από την αμερικανική παγκόσμια τάξη-, μια Αμερική που έχει αλλού στραμμένη την προσοχή της μοιάζει σαν μια ευκαιρία.

Η Μόσχα και το Πεκίνο αντιμετωπίζουν τη Χίλαρι Κλίντον με καχυποψία και πιστεύουν πως η πιθανή έλευσή της στο Οβάλ Γραφείο θα οδηγήσει σε μια πιο επιθετική αμερικανική εξωτερική πολιτική. Ίσως μπαίνουν στον πειρασμό να δράσουν γρήγορα, προτού αποκτήσει την ευκαιρία να εγκατασταθεί στον Λευκό Οίκο.

Σε φυσιολογικές εποχές, μια προσωρινά περισπασμένη Αμερική μπορεί να μην αποτελούσε λόγο για ανησυχία. Αλλά είμαστε αντιμέτωποι με μεγάλες και επικίνδυνες αποφάσεις. Στη Μέση Ανατολή, οι βομβαρδισμοί στο Χαλέπι από τη Ρωσία και από δυνάμεις της συριακής κυβέρνησης έχουν οδηγήσει κοντά στην κατάρρευση τις σχέσεις ανάμεσα στη Δύση και τη Μόσχα. Χωρίς ένα κοινό διπλωματικό σχέδιο, οι δύο πλευρές μπορεί να οδηγηθούν σε ανοιχτή διαμάχη για τη Συρία. Στο τραπέζι βρίσκεται η επιβολή επιπλέον κυρώσεων κατά της Ρωσίας, ενώ εξετάζονται και οι στρατιωτικές επιλογές της Δύσης.

Ο πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν μπορεί να υπολογίζει ότι μια αμερικανική κυβέρνηση που από το 2011 έχει αρνηθεί να λάβει στρατιωτική δράση κατά του καθεστώτος Άσαντ, δεν είναι πιθανό να αλλάξει πορεία τους τελευταίους μήνες του Μπαράκ Ομπάμα στην προεδρία. Αλλά αν οι Ρώσοι το παρακάνουν, μπορεί να διαψευστούν και να προκαλέσουν μια αντίδραση των ΗΠΑ. Αυτό είναι απολύτως πιθανό, γιατί η κυβέρνηση Ομπάμα είναι εξαγριωμένη με τον ρωσικό κυβερνοπόλεμο, που έχει σαν στόχο να επηρεάσει τις προεδρικές εκλογές. Ο αντιπρόεδρος Τζο Μπάιντεν έχει ήδη διαμηνύσει ότι η Αμερική ετοιμάζεται να απαντήσει στον κυβερνοχώρο.

Ακόμα και αν δεν επιδεινωθεί η κατάσταση στη Συρία, οι συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή θα ενταθούν τις ερχόμενες εβδομάδες. Η ιρακινή κυβέρνηση, με τη στήριξη των αεροπορικών δυνάμεων του συνασπισμού του οποίου ηγούνται οι ΗΠΑ, έχει ξεκινήσει μια μεγάλη επιχείρηση για την ανακατάληψη της Μοσούλης από το ISIS. Με το ένα βλέμμα στην υστεροφημία του και το άλλο στις προεδρικές εκλογές, ο κ. Ομπάμα θα ήταν πολύ ικανοποιημένος αν κατάφερνε να επιτύχει μια σημαντική νίκη κατά του ISIS τις επόμενες εβδομάδες.

Είναι επίσης προτιμότερο για τις ΗΠΑ να περάσουν στην αντεπίθεση στο Ιράκ αντί στη Συρία, επειδή υπάρχουν λιγότερες πιθανότητες για μια κατά λάθος σύγκρουση με τους Ρώσους. Εν τω μεταξύ, μια επιτυχημένη επίθεση στη Μοσούλη με τη στήριξη των ΗΠΑ θα αμφισβητούσε την εντύπωση ότι οι Αμερικανοί είναι αδύναμοι στη Μέση Ανατολή. Αλλά οι συγκρίσεις ανάμεσα στη Μοσούλη και στο Χαλέπι θα έπρεπε να αποτελούν μια προειδοποίηση.

Υπάρχουν περισσότεροι από 1 εκατομμύριο πολίτες που ζουν μέσα και γύρω από τη Μοσούλη, οι οποίοι θα μπορούσαν να εγκλωβιστούν στις μάχες. Η μάχη για την πόλη μπορεί επίσης να οδηγήσει σε μια σύγκρουση ανάμεσα στις κυβερνήσεις του Ιράκ και της Τουρκίας, που και οι δύο είναι σύμμαχοι των ΗΠΑ.

Οι Ρώσοι μπορεί να αισθάνονται επίσης πως οι επόμενοι τρεις μήνες ίσως προσφέρουν ευκαιρίες στην Ανατολική Ευρώπη και την Ουκρανία, με την προσοχή της Ε.Ε. να είναι επικεντρωμένη στο Brexit και στις επερχόμενες γαλλικές προεδρικές εκλογές.

Η Μόσχα ήλπιζε ότι μέχρι τώρα η Ε.Ε. θα είχε χαλαρώσει τις οικονομικές κυρώσεις που είχαν επιβληθεί μετά την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014. Αντίθετα, η Δύση έχει σκληρύνει τη στάση της, μεταφέροντας στρατιώτες του ΝΑΤΟ στις χώρες της Βαλτικής που συνορεύουν με τη Ρωσία. Οι Ρώσοι απάντησαν μετακινώντας βαλλιστικούς πυραύλους ικαvούς vα φέρoυv πυρηvικές κεφαλές στο Καλίνιγκραντ, ένα ρωσικό έδαφος που βρίσκεται ανάμεσα στη Λιθουανία και την Πολωνία. Το παιχνίδι της Ρωσίας με τα πυρηνικά έχει σίγουρα σαν στόχο να ενοχλήσει, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν είναι επικίνδυνο.

Η κινεζική κυβέρνηση είναι πιο συγκρατημένη και αμφίσημη στην εκδήλωση των διαθέσεών της από ό,τι η Μόσχα. Σε κάθε περίπτωση, οι κινήσεις του Πεκίνου τους τελευταίους μήνες έχουν αναστατώσει τους γείτονές του. Οι Κινέζοι εξαγριώθηκαν από την απόφαση διεθνούς δικαστηρίου τον Ιούλιο ότι οι εδαφικές τους διεκδικήσεις στη Νότια Θάλασσα της Κίνας είναι αστήρικτες. Έκτοτε τα επίσημα μέσα στο Πεκίνο έχουν γίνει ακόμα πιο επιθετικά, απευθύνοντας απειλές κατά φιλικών κατά τα άλλα χωρών όπως η Σιγκαπούρη, η Νότιος Κορέα και η Αυστραλία, επειδή ακολουθούν τη γραμμή της Αμερικής σε θέματα ασφάλειας. Οι Ιάπωνες έχουν αναφέρει πως έχουν παρατηρήσει μια αύξηση της κινεζικής δραστηριότητας τελευταία στην Ανατολική Θάλασσα της Κίνας.

Εν τω μεταξύ, οι χώρες της Νοτιοανατολικής Ασίας παρακολουθούν με αγωνία αν η Κίνα θα συνεχίσει την κατασκευή τεχνητών νησιών στη Νότια Θάλασσα της Κίνας. Ωστόσο, το γεγονός πως οι Φιλιππίνες, που έλαβαν τη νομική δράση κατά της Κίνας, στρέφονται τώρα προς την πλευρά του Πεκίνου υπό την ηγεσία του αντι-αμερικανού Ροντρίγκο Ντουτέρτε, μπορεί να μειώσει τα κίνητρα της Κίνας να κάνει κάποια στρατιωτική κίνηση στον Ειρηνικό. Γιατί να ρισκάρει μια σύγκρουση, όταν η πολιτική και η διπλωματία χαρίζουν ένα τόσο μεγάλο δώρο στο Πεκίνο;

Καθώς ο κ. Ομπάμα ετοιμάζεται να μαζέψει τα πράγματά του από τον Λευκό Οίκο, μπορεί να κάνει τον πικρό απολογισμό για τους στόχους που έθεσε πριν οχτώ χρόνια στην εξωτερική πολιτική.

Υποτίθεται ότι θα έκανε μια «επανεκκίνηση» που θα οδηγούσε σε καλύτερες σχέσεις με τη Ρωσία και ότι θα έχτιζε μια νέα και πιο στενή σχέση με την Κίνα. Υποτίθεται επίσης ότι θα έμπαινε τέλος στους πολέμους στη Μέση Ανατολή. Καμία από τις πολιτικές αυτές δεν προχώρησε.

Αντίθετα, ο κ. Ομπάμα θα είναι τυχερός αν μπορεί να διαχειριστεί τους τελευταίους τρεις μήνες της θητείας του χωρίς να πρέπει να αντιμετωπίσει μια μεγάλη διεθνή κρίση.

© The Financial Times Limited 2016. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation