Η Βρετανία αρχίζει να μιμείται την... Ελλάδα

Η πολιτική της Βρετανίας ακολουθεί την πορεία της ελληνικής πολιτικής. Τα οικονομικά ρίσκα του Brexit ήταν πολύ καλά προβαρισμένα. Οι πολιτικοί κίνδυνοι αγνοήθηκαν. Η απόφαση για έξοδο αψηφά την πλειοψηφία του κοινοβουλίου.

Κληρονομιά της είναι μια χωρίς ηγέτη κυβέρνηση Συντηρητικών, μια αντιπολίτευση Εργατικών σε εμφύλιο πόλεμο και μια πολιτική τάξη μπερδεμένη και χαμένη με το τι να κάνει μετά. Αυτό είναι ένα κράτος που εγκαταλείπει τον ισχυρισμό του πως είναι μία από τις πιο σταθερές δημοκρατίες στον κόσμο.

Ο ποιητής Γουίλιαμ Μπάτλερ Γέιτς εξέφρασε την ανησυχία ότι το κέντρο δεν θα αντέξει. Στη Βρετανία έχει παρακαμφθεί. Περίπου τα δύο τρίτα των βουλευτών ήταν αντίθετοι στο να κοπούν οι δεσμοί με την ΕΕ. Τώρα οφείλουν να τραβολογήσουν τη Βρετανία σε μια δυσάρεστη απομόνωση.

Μετά την παραίτηση του Ντέιβιντ Κάμερον ως πρωθυπουργού, ένα διχασμένο κόμμα των Tories έχει βρεθεί υπόδουλο του αγγλικού εθνικισμού. Η Σκοτία σκέφτεται και πάλι να ανεξαρτητοποιηθεί. Το Εργατικό κόμμα έχει τον Τζέρεμι Κόρμπιν, έναν ηγέτη που περιγράφεται άριστα από την αλάνθαστη σιγουριά του ότι η Βενεζουέλα του Ούγκο Τσάβες ήταν μια επιτυχία του σοσιαλισμού. Το δικομματικό σύστημα της Βρετανίας έχει βρεθεί υπό πίεση εδώ και κάποιο διάστημα. Τώρα κατακερματίζεται.

Ο Μπόρις Τζόνσον, ο πρώην δήμαρχος του Λονδίνου, θεωρήθηκε φαβορί για τη διαδοχή του κ. Κάμερον. Ο ηγέτης των υποστηρικτών της εξόδου δεν έχει την εμπιστοσύνη του Ουέστμινστερ. Τώρα, ωστόσο, αυτό που θεωρείται η δύναμή του, αν μπορεί κανείς να το αποκαλέσει έτσι, είναι η γνωριμία του με την παραδοσιακή πολιτική ακεραιότητα.

Ο κύκλος του κομπάζει ότι δεν θα διστάσει να αθετήσει υποσχέσεις που δεν τον βολεύουν. Την περασμένη εβδομάδα, ηγήθηκε μιας ξενοφοβικής καμπάνιας κατά των μεταναστών. Αυτή την εβδομάδα εφιστά την προσοχή κατά των πολιτικών παιχνιδιών στο θέμα της μετανάστευσης.

Τα πράγματα δεν είναι καλύτερα στην αριστερά. Τα τρία τέταρτα των βουλευτών του Εργατικού κόμματος έχουν ψηφίσει για να φύγει ο κ. Κόρμπιν, αλλά, με τη στήριξη ακραίων αριστερών ακτιβιστών και ηγετών εμπορικών ενώσεων, αρνείται να κάνει πίσω. Το αποτέλεσμα θα μπορούσε κάλλιστα να είναι μια αμετάκλητη ρήξη μεταξύ των βουλευτών και του κόμματος γενικότερα. Σε αυτό, προσθέστε την επισφαλή κατάσταση της ενότητας του Ηνωμένου Βασιλείου, καθώς η Σκοτία αντιμετωπίζει τον κίνδυνο να βρεθεί έξω από την ΕΕ, δέσμια με τη «μικρή Αγγλία».

Η οικονομία δεν τονώνει το ηθικό. Αντίθετα, αν εξαιρέσει κανείς βραχυπρόθεσμες διακυμάνσεις στις χρηματοοικονομικές αγορές, η Βρετανία οδεύει προς απότομη επιβράδυνση και πολύ πιθανώς σε ύφεση. Δεδομένου του πολιτικού κινδύνου, γιατί να επενδύσει κανείς πριν δει το πώς θα είναι η ζωή μετά το Brexit;

Όπως σημειώνει η Llewellyn Consulting με έδρα το Λονδίνο, η προοπτική για τις χρηματοοικονομικές υπηρεσίες είναι «φρικτή», ενώ μεγάλα ελλείμματα στον προϋπολογισμό και στο εξωτερικό αφήνουν τη Βρετανία εκτεθειμένη σε φυγή κεφαλαίου. Μεσοπρόθεσμα, η προοπτική περιλαμβάνει επώδυνες περικοπές στη δαπάνη και αυξήσεις σε φόρους. Όχι, ο Τζορτζ Όσμπορν, ο φιλοευρωπαίος υπουργός Οικονομικών, δεν έλεγε ψέματα κατά τη διάρκεια του δημοψηφίσματος.

Θα έπρεπε να είναι προφανές από όλα αυτά, ότι καμία σοβαρή διαπραγμάτευση με τις Βρυξέλλες δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί πριν γίνουν γενικές εκλογές. Το δημοψήφισμα εξέφρασε την επιθυμία του εκλογικού σώματος να φύγει από την ΕΕ, αλλά δεν είπε τίποτα για το τι θα πρέπει να την αντικαταστήσει. Ο κ. Τζόνσον διαρκώς αλλάζει γνώμη. Ωστόσο, οποιοσδήποτε άλλος πρωθυπουργός -και η υπουργός Εσωτερικών Τερέζα Μέι θεωρείται δυνατή υποψήφια- επίσης δεν θα έχει την πολιτική νομιμοποίηση να διαπραγματευτεί μια συμφωνία με τους 27.

Όπως έχει επισημάνει η Άνγκελα Μέρκελ, η Γερμανίδα καγκελάριος, η Βρετανία πρέπει να κάνει μια επιλογή: ανάμεσα στην πλήρη πρόσβαση στην κοινή αγορά και την αυτονομία στη μετανάστευση. Μπορεί να έχει είτε το ένα, είτε το άλλο.

Το πρώτο, με τη μορφή συμμετοχής στον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο -η λεγόμενη επιλογή «Νορβηγία»-, θα απαιτούσε από τους Βρετανούς να εγκαταλείψουν μια υπόσχεση να αποκλείσουν εργαζόμενους από την υπόλοιπη ΕΕ. Το δεύτερο θα τους υποχρέωνε να παραδεχθούν ότι ο κ. Όσμπορν είχε δίκιο για την πτώση στην απασχόληση και στο βιοτικό επίπεδο.

Με πολλή τύχη και ακόμη περισσότερη προθυμία από την πλευρά της υπόλοιπης Ευρώπης, η Βρετανία μπορεί ακόμη να σώσει κάτι από το ναυάγιο. Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος δεν μπορεί να ανακληθεί, αλλά ο στρατηγικός στόχος πρέπει να είναι μια συμφωνία σύνδεσης που θα κρατήσει τη Βρετανία μέσα στην κοινή αγορά και θα αναγνωρίσει ότι είναι ακόμη ευρωπαϊκό κράτος, με τη διατήρηση μιας ζωτικής σημασίας συνεργασίας στην ασφάλεια, στην άμυνα και στο έγκλημα. Κάτι σαν τη συμφωνία της Νορβηγίας και κάτι παραπάνω.

Η επιλογή, ωστόσο, πρέπει να γίνει από το εκλογικό σώμα με τις γενικές εκλογές. Μια νέα εντολή είναι η ελάχιστη απαίτηση για έναν νέο πρωθυπουργό.

Φυσικά, είναι πιθανό οι εκλογές να μην επιλύσουν τίποτα. Ο κατακερματισμός της πολιτικής αναγκάζει τα δύο μεγάλα κόμματα να παλεύουν για να εξασφαλίσουν πλειοψηφία ακόμη και στις καλύτερες περιόδους. Τώρα είναι οι χειρότερες. Η παράλυση πριν τις εκλογές μπορεί να ακολουθηθεί και από παράλυση μετά τις εκλογές.

Αυτή θα είναι η κατάλληλη στιγμή ώστε οι συνήθως προσεκτικοί πολιτικοί να σκεφτούν ριζοσπαστικά. Αυτό το δημοψήφισμα στέρησε το δικαίωμα ψήφου από την κεντρώα, διεθνιστική πλειοψηφία του κοινοβουλίου. Για να δανειστώ μια φράση του «Leave», αυτοί οι μετριοπαθείς θα πρέπει να σχεδιάζουν να πάρουν πίσω τον έλεγχο. Πολλοί κεντρώοι Tories έχουν περισσότερα κοινά με τους ομολόγους τους στην Εργατική πλευρά, απ' ό,τι με τους υπέρμαχους του Brexit: και, παρομοίως, οι μέσοι Εργατικοί είναι πιο κοντά στους φιλοευρωπαίους Tories απ' ό,τι στο σύνθημα του κ. Κόρμπιν για κρατικό σοσιαλισμό της δεκαετίας του 1970.

Οι πολιτικές επανευθυγραμμίσεις δεν συμβαίνουν συχνά στη βρετανική πολιτική, κυρίως γιατί το πλειοψηφικό εκλογικό σύστημα έχει σταθεί ανελέητο απέναντι στα τρίτα κόμματα. Αλλά μπορεί να ανοίγει χώρος για μια καινούρια, φιλοευρωπαϊκή, οικονομικά φιλελεύθερη και κοινωνικά συμπονετική εναλλακτική του αδύναμου εθνικισμού και του σκληροπυρηνικού αριστερού σοσιαλισμού. Η αναμονή, φυσικά, θα είναι εξοργιστική για τους κάποτε εταίρους της Βρετανίας.

Αλλά τουλάχιστον έχουν την εμπειρία αντιμετωπίζοντας την Ελλάδα...

© The Financial Times Limited 2016. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation