Παγκόσμια Τράπεζα – Κίνδυνος πανδημίας

Ξεσπάσματα ασθενειών όπως ο Έμπολα θα πυροδοτήσουν ένα Ταμείο 500 εκατ. δολαρίων που έχει στόχο να βοηθηθούν χώρες και οι υπηρεσίες υγείας τους να αντιπαλέψουν τη μετάδοση, αφότου η Παγκόσμια Τράπεζα ξεκίνησε το πρώτο ασφαλιστικό προϊόν για κίνδυνο πανδημίας.

Στόχος του Οικονομικού Πόρου Πανδημικής Ανάγκης (Pandemic Emergency Financing Facility - PEF), που αποκαλύφθηκε στη συνάντηση των υπουργών Οικονομικών της G7 στην Ιαπωνία, είναι να καταστήσει κεφάλαια άμεσα διαθέσιμα για την αναχαίτιση της εξάπλωσης συγκεκριμένων μεταδοτικών ασθενειών, σώζοντας με αυτό τον τρόπο ζωές και εξοικονομώντας χρήματα μακροπρόθεσμα.

«Δεν μπορούμε να αλλάξουμε την ταχύτητα ενός τυφώνα ή το μέγεθος ενός σεισμού, αλλά μπορούμε να αλλάξουμε την πορεία ενός ξεσπάσματος», τόνισε ο Τζιμ Γιονγκ Κιμ, επιδημιολόγος και επικεφαλής στην Παγκόσμια Τράπεζα. «Με αρκετά λεφτά προς τα σωστά σημεία τη σωστή στιγμή, μπορούμε να σώσουμε ζωές και να προστατεύσουμε οικονομίες».

Το ξέσπασμα του Έμπολα στη δυτική Αφρική το 2014, άφησε τη διεθνή κοινότητα να τρέχει να ανταποκριθεί. Αν και το γεγονός πως τελικά περιορίστηκε θεωρείται κατόρθωμα για την παγκόσμια δημόσια υγεία, ήρθε με υψηλό τίμημα.

Ο ιός προσέβαλε 28.000 ανθρώπους και σκότωσε 11.000, κυρίως στη Γουινέα, τη Λιβερία και τη Σιέρα Λεόνε. Διεθνείς δωρητές, σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, ξόδεψαν επτά δισ. δολάρια στη μάχη κατά της ασθένειας.

Τα πρώτα 100 εκατ. αυτών των χρημάτων χρησιμοποιήθηκαν τον Οκτώβριο του 2014, αλλά μέχρι τότε πάνω από 5.000 άνθρωποι είχαν ήδη πεθάνει, σύμφωνα με την Τράπεζα.

Η Τράπεζα υποστηρίζει ότι, αν υπήρχε το «ασφαλιστικό ταμείο», τα πρώτα 100 εκατ. δολάρια θα μπορούσαν να είχαν σταλεί τρεις μήνες νωρίτερα -μέχρι τότε μόνο 500 άνθρωποι είχαν πεθάνει- και η εξάπλωση μπορεί να είχε περιοριστεί πιο εύκολα. Βάσει αυτού του σεναρίου, ολόκληρο το κόστος της αντιμετώπισης στο ξέσπασμα πιθανώς θα ήταν 200 με 300 εκατ. δολάρια ή περίπου 4% των χρημάτων που δαπανήθηκαν, υπολογίζει ο Keith Hansen, αντιπρόεδρος της Παγκόσμιας Τράπεζας.

Ο PEF έχει μια πολύπλοκη δομή χρηματοδότησης και χρειάστηκαν 18 μήνες να σχεδιαστεί.

Δωρητές όπως η Ιαπωνία, η οποία δεσμεύτηκε το Σάββατο να προσφέρει 50 εκατ. δολάρια, θα χρηματοδοτήσουν «ασφαλιστικά premiums» για τις φτωχότερες χώρες-πελάτες της Παγκόσμιας Τράπεζας. Περίπου η μισή από τη διευκόλυνση ύψους 500 εκατ. δολαρίων συγκεντρώθηκε στην αντασφαλιστική αγορά. Ο PEF θα χρησιμοποιήσει επίσης ομόλογα που έχει εκδώσει η Παγκόσμια Τράπεζα για καταστροφές από πανδημίες («cat» bonds). Αυτά τα ομόλογα πληρώνουν υψηλότερο τόκο, αλλά οι επενδυτές χάνουν ένα μέρος του εισοδήματος ή κεφάλαιο σε περίπτωση που η εν λόγω καταστροφή πραγματοποιηθεί.

Είναι σχεδιασμένος ώστε να πληρώνει κεφάλαια αυτόματα προς τις χώρες που επηρεάζονται και τις υπηρεσίες υγείας, όταν ο αριθμός των ανθρώπων που έχουν προσβληθεί, ο αριθμός των νεκρών, ο αριθμός των χωρών που έχουν μολυνθεί και η τάση της εξάπλωσης, αγγίζουν ορισμένα όρια, χρησιμοποιώντας δεδομένα δημόσια διαθέσιμα.

Ο κ. Κιμ τόνισε πως ο PEF θα περιλαμβάνει επίσης ένα παράθυρο μεταφοράς μετρητών ύψους περίπου 100 εκατ. δολαρίων για να αναχαιτίζονται ασθένειες που δεν περιλαμβάνονται στην αρχική λίστα, περιλαμβανομένου του Ζίκα, της ασθένειας που μεταφέρεται από τα κουνούπια και επιφέρει εκ γενετής ελαττώματα, και που τώρα εξαπλώνεται στην νότια, την κεντρική και τη βόρεια Αμερική.

Οι φορείς χάραξης πολιτικής εστιάζουν όλο και περισσότερο τις προσπάθειές τους στην καλύτερη προετοιμασία για ανθρωπιστικές καταστροφές, προκειμένου να περιορίσουν το ανθρώπινο και οικονομικό κόστος.

Σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, η μέση ετήσια ζημιά από καταστροφές σε όλο τον κόσμο έχει δεκαπλασιαστεί από τις αρχές του 1980, σε 140 δισ. δολάρια την τελευταία δεκαετία. Οι ειδικοί αναμένουν επίσης τρομακτική αύξηση στον αριθμό τέτοιων συμβάντων και του αντίκτυπού τους, εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής και των αυξανόμενων πληθυσμών σε ευπαθείς περιοχές.

Και όμως, συνήθως χρειάζεται ένα γεγονός όπως το ξέσπασμα του Έμπολα το 2014 –και ο συναγερμός σε πλούσιες χώρες για πιθανή μόλυνση- για να πυροδοτηθεί σημαντική δράση.

Η Amanda Glassman, επικεφαλής παγκόσμιας πολιτικής υγείας στο Κέντρο για την Παγκόσμια Ανάπτυξη στην Ουάσινγκτον, επεσήμανε πως ο νέος μηχανισμός ασφάλισης της Παγκόσμιας Τράπεζας θα καλύψει ένα σημαντικό κενό διότι ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας παλεύει εδώ και χρόνια να συγκεντρώσει κεφάλαια έκτακτης ανάγκης για να αντιπαλέψει τις πανδημίες.

Αλλά σημείωσε ακόμη πως, επειδή θα λειτουργήσει ταυτόχρονα με πόρους για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και άλλων προβλημάτων, υπάρχει ένας κίνδυνος η Παγκόσμια Τράπεζα να δημιουργεί μια σειρά παράλληλων διοικήσεων για να ανταποκριθεί στις καταστροφές. «Αναρωτιέται κανείς για ποιο λόγο πρέπει να υπάρξει αυτού του είδους η διευκόλυνση για κάθε ανατάραξη ξεχωριστά», ανέφερε.

Η ασφάλεια που προσφέρεται, υπογράμμισε, θα είναι επίσης διαθέσιμη μόνο στους πιο φτωχούς πελάτες της Παγκόσμιας Τράπεζας, οι οποίοι πληρούν τις προϋποθέσεις για να δανειστούν από τον οργανισμό IDA (International Development Association). Αυτό μπορεί να σημαίνει ότι χώρες όπως η Ινδία, η οποία βγήκε από τον IDA το 2014, δε θα είναι επιλέξιμες για τα κεφάλαιά του σε περίπτωση ξεσπάσματος κάποιας μεταδοτικής ασθένειας.

© The Financial Times Limited 2016. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation