Πως οι Σύροι πρόσφυγες τονώνουν την τουρκική οικονομία

Όταν ο Remo Fouad, ένας ζαχαροπλάστης 50 ετών, διέφυγε από το Χαλέπι πριν από τρία χρόνια, έφυγε μόνο με τις συνταγές της οικογένειάς του.

Αρχικά προσπάθησε να ανοίξει ένα ζαχαροπλαστείο στην Αίγυπτο, έπειτα στο Λίβανο, ξοδεύοντας τα χρήματα που είχε κρύψει σε έναν λιβανέζικο τραπεζικό λογαριασμό. Και τα δύο απέτυχαν. «Στην Αίγυπτο, οι πελάτες δεν είχαν χρήματα», εξήγησε. «Στο Λίβανο, συμπεριφέρονταν σε εμάς τους Σύρους πολύ άσχημα».

Πριν από δύο χρόνια, νοίκιασε ένα μικρό μαγαζί σε μια γειτονιά στην πόλη Ακσαράι της Κωνσταντινούπολης. Τώρα, με ένα εργοστάσιο τεσσάρων ορόφων να κατασκευάζει γλυκά, απασχολεί 40 ανθρώπους, είναι ιδιοκτήτης δύο καταστημάτων και σχεδιάζει το τρίτο.

«Πληρώνω τους φόρους μου, πληρώνω καλά τους ανθρώπους μου, ακολουθώ τον νόμο», ανέφερε ο κ. Fouad, επιδεικνύοντας υλικό από κάμερα στο εργοστάσιο του, ενώ έριχνε τρία κυβάκια ζάχαρης σε μια λεπτή κούπα τούρκικου τσαγιού. «Μέχρι να φτιάξουν τα πράγματα στη Συρία, θα μείνω εδώ. Ίσως ακόμη και αφού φτιάξουν».

Η ιστορία του μόνο μοναδική δεν είναι. Ένα κύμα προσφύγων εκμεταλλεύεται τις ευκαιρίες και τη σχετική ευκολία του επιχειρείν στην Τουρκία –ωφελώντας την οικονομία της χώρας.

Από το 2011 και μετά, 4.000 νέες επιχειρήσεις έχουν ανοίξει από Σύρους ή Σύρους με Τούρκους συνέταιρους –και ο αριθμός επιταχύνεται.

Σύμφωνα με το Ίδρυμα Ερευνών Οικονομικής Πολιτικής, ένα think tank με έδρα την Άγκυρα, 1.600 επιχειρήσεις άνοιξαν το 2015, με 590 περισσότερες μόνο το πρώτο τρίμηνο αυτού του έτους.

Ο Guven Sak, επικεφαλής του think tank, συγκρίνει την ισχυρή εισροή των 2,7 εκατ. Σύρων προσφύγων τα τελευταία πέντε χρόνια, με την μετανάστευση των αγροτών στις πόλεις –ένα σύνηθες στάδιο ανάπτυξης που συχνά σχετίζεται με μια αύξηση στο εισοδήματα των χωρών.

Υπάρχουν πλέον αρκετές ενδείξεις πως αυτή τη στιγμή κάνουν κάτι θετικό και συνδράμουν την τουρκική οικονομία», τόνισε ο κ. Sak. «Δεν είναι απλά άνθρωποι στους δρόμους. Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που ήρθαν με κάποιου είδους χρηματοδότηση και έχουν βρει τρόπους να την επενδύσουν».

Μια έκθεση της Standard & Poor's επίσης συμπέρανε αυτή την εβδομάδα ότι οι νέες αφίξεις, οι οποίες αυτή τη στιγμή αντιστοιχούν σχεδόν στο 4% του πληθυσμού, έχουν τονώσει την ανάπτυξη της Τουρκίας. Πρόκειται για μια ιδιαίτερα καλοδεχούμενη αναζωογόνηση, αφού ο εταιρικός και ο καταναλωτικός δανεισμός στον οποίο η οικονομία βασιζόταν προηγούμενα, έχει το τελευταίο διάστημα επιβραδυνθεί.

Ο Frank Gill, ο συντάκτης της έκθεσης, περιγράφει την μετανάστευση ως «θετική ανατάραξη» που αυξάνει την ελκυστικότητα της Τουρκίας στους επενδυτές, ως χώρα με έναν νέο και οικονομικά ενεργό πληθυσμό.

Αντανακλώντας το πόσο σημαντική έχει εξελιχθεί για την οικονομία της χώρας η συριακή εισροή, η CLK Bogazici Elektric, ένας από τους κύριους προμηθευτές ηλεκτρικού ρεύματος στην Κωνσταντινούπολη, εκπαιδεύει αυτή τη στιγμή ανθρώπους που μιλούν αραβικά για τα τηλεφωνικά της κέντρα, προκειμένου να αντεπεξέλθει στους νέους πελάτες.

Κατά το πρώτο τρίμηνο αυτού του έτους, οι Σύροι έκαναν 126 αιτήματα για επαγγελματικές συνδέσεις στην εταιρία ηλεκτρικού ρεύματος. «Για μένα, αυτό δείχνει ότι ενσωματώνονται στην κοινωνία μας. Έχουν έρθει και προτίθενται να μείνουν», επεσήμανε ο Oktay Hanay, διευθυντής επιχειρήσεων.

Υπάρχουν μεγάλα ερωτήματα σχετικά με το πώς η τουρκική οικονομία, η οποία αναπτύχθηκε κατά 5,7% το τελευταίο τρίμηνο του 2015, θα διαχειριστεί μια τέτοιους είδους δημογραφική αλλαγή αυτής της κλίμακας. Πολλοί από τους Σύρους που έρχονται δεν μιλούν την τουρκική γλώσσα, η ανεργία είναι ήδη στο 11% και κάποιοι Τούρκοι εργαζόμενοι παραπονιούνται ότι υπονομεύονται από τους νεοφερμένους, ιδιαίτερα στο πλαίσιο της μεγάλης παραοικονομίας της χώρας.

Οι περισσότεροι από τους Σύρους μετανάστες ζουν έξω από καταυλισμούς, κάποιοι σε κατάσταση αποτρόπαιης φτώχειας, με επαίτες στους δρόμους σχεδόν κάθε τουρκικής πόλης. Αλλά πολλοί ανήκουν στη μεσαία τάξη, με δικές τους οικονομίες ή την ικανότητα να δανειστούν.

Ο Mohamed Nizar Bitar, ο οποίος είχε εργοστάσια κεραμικών στη Συρία, διέφυγε στην Τουρκία το 2013 όταν τον προειδοποίησε ένας φίλος πως επρόκειτο να τον συλλάβουν λόγω αντικυβερνητικών δραστηριοτήτων. Δαπάνησε σχεδόν 30.000 δολάρια από τις οικονομίες του για να μεταφέρει την οικογένειά του παράνομα και έπειτα χρησιμοποίησε τα τελευταία 1.000 του δολάρια για να ανοίξει μια υπηρεσία παράδοσης αραβικού φαγητού σε ένα υπόγειο.

Πλέον, έχει δημιουργήσει μια αλυσίδα καταστημάτων σε επτά περιοχές, έχει 300 εργαζόμενους και εκτιμά πως έχει επενδύσει δύο εκατ. δολάρια σε εξοπλισμό εστιατορίου και αγορές εμπορικών ακινήτων.

«Εδώ στην Τουρκία, ήταν πολύ εύκολο να στήσω επιχείρηση –σε τρεις μέρες, είχα όλα τα χαρτιά», διευκρίνισε.

Πολλοί οικονομολόγοι επιχειρηματολογούν πως η Τουρκία θα πρέπει να εκμεταλλευτεί μια τέτοια επιχειρηματική κινητήρια δύναμη –αλλιώς η συριακή τόνωση στην οικονομία της χώρας θα αποδειχθεί βραχυπρόθεσμη.

Με λίγες άδειες εργασίας να είναι διαθέσιμες και ελάχιστες πιθανότητες εξασφάλισης υπηκοότητας, οι πλουσιότεροι πρόσφυγες μπορούν να πάνε οπουδήποτε. «Αν τα πράγματα επιδεινωθούν, αν η κυβέρνηση σκληρύνει απέναντι στους πρόσφυγες, ίσως αναγκαστώ να φύγω», ανέφερε ο κ. Bitar. «Έχω ξαναρχίσει τη ζωή μου από την αρχή δύο φορές, μπορώ να το ξανακάνω».

© The Financial Times Limited 2016. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation